Urganch davlat universiteti texnika fakulteti

. Фильтрлаш жараёнини интенсивлаш
Халқ хўжалигида турли саноатлар тайёр маҳсулотининг салмоғи ортиб бориши ва юқори гидравлик қаршиликка эга чўкмаларнинг тури, миқдорининг кўпайиши, фильтрлар иш унумдорлигини оширишни тақозо этади. Бу муаммони ҳал этиш учун фильтрларнинг фильтрлаш юзасй ва жараён тезлигини ошириш йўллари билан эришиш мақсадга мувофикдир.
Ҳозирги кунда барабанли вакуум - фильтрларнинг юзаси 140 м2, дисклиларники 300 м2, лентали фильтрларники 25 м2 гача етказилган.Суспензиялар ажратишда оптимал шароитларни яратиш учун конструктив, технологик ва физик - кимёвий усуллардан фойдаланилади.Конструктив гуруҳ усулларига куйидагилар киради: фильтрлаш жараёни­
ни автоматлаштириш; реверсив (чўкма қалинлиги кам бўлганда), динамик (чўкм а узлуксиз ювилиб туриладиган ҳолларда), турли таркибли (цилиндрик юзаларда эгрилик радиуси кичик чўкма қатламлари ҳосил бўлганда) ва тебранма фильтрлаш.
Технологик гуруҳ усулларига куйидагилар киради: чўкма қатлами, бо­симлар фарқи, суспензия концентрацияларининг оптимал қийматларини, ҳамда унинг таркибидаги қатгиқ заррачаларни олдинган майин ва дағал дисперс фракцияларга дастлабки классификациялаш.
Ф и зи к кимёвий гуруҳ усулларига эга куйидагилар киради: чўкма солиштирма қаршилигини камайтириш мақсадида суспензияга физик - кимёвий таъсир этиш . Уш бу тадбирларни суспензия олиш жараёнида ёки ундан кейин ҳам ўтказиш мумкин.Биринчи ҳолатда суспензия ҳосил қилишда тегишли шароитларни (тем пература, концентрация ва бошқалар) амалга ошириш мақсадида қаттиқ заррачалар ўлчамини катталаштириш, кристаллик заррачалар (аморф заррачалар ўрнига) олиш имконияти ва коллоид, ёпиш қоқ аралашма ҳосил бўлиш олдини олиш мумкин. Натижада айрим суспензия чўкмаларининг солиштирма
қаршилиги 10 ва ундан ортиқ марта пасайтирилиши мумкин.И ккинчи ҳолатда, яъни суспензияга агрегирловчи ёки қўшимча моддалар қўшиш, суспензия солиштирма қаршилигини кескин камайишга олиб келади..
Фильтрларни ҳисоблаш
Суспензияларни фильтрлаш жараёнига кўпгина омиллар таъсир этганлиги сабабли фильтрларни ҳисоблаш жуда мураккаб масаладир. Ш унинг учун, куйида келтирилган ҳисоблаш схемалари бир қатор таҳминлар ва суспензияларни ажратиш қонуниятларини соддалаштиришлар асосида ишлаб чиқилган. Ш ундай таҳминлардан бири, оғирлик кучи таъсирида қаттиқ заррачалар чўкмайди деб, фараз қилинади. Амалиётда заррачалар чўкмаслиги учун суспензия аралаштирилиб турилади. 36
Ҳисоблашларда эса тажриба йўли билан топилган фильтр тўси қ ва чўкма гидравлик қаршиликларининг ўртача қиймати ишлатилади.Узлуксиз ишлайдиган филtрлар ҳисоби. Бошланғич маълумотларда фильтр иш унумдорлиги берилган бўлади. Ундан ташқари, фильтрлаш юзаси берилиши мумкин ёки қабул қилинади. Демак, юқорида кўрсатилган пара-
метрлар маълум бўлса, яъни фильтрнинг берилган юзаси бўйича фильтрлар сони, фильтрат микдори ва фильтрлаш жараёни давомийлиги аниқланади.Барабанли вакуум фильтрни (фильтр тўсиқ гидравлик қаршилигини ҳисобга олмаймиз) ҳисоблашнинг умумий кетма - кетлигини кўриб чиқамиз.1. Фильтр қурилмага энг юқори иш унумдорлик таъминлаш учун чўкма қатлам қалинлигининг рухсат этилган энг кичик қиймати қабул қилинади.
М асалан, барабанли вакуум - фильтр учун таҳминан 5 мм (чўкм а хоссаларига
қараб) деб, қабул қилинса бўлади.

Циклонлар марказдан қочма кучлар майдонида чангларни тозалаш имконини беради. Машинасозлик корхоналарида қобиғининг диаметри 100... 1000 мм ли циклонлар тайёрланади. Уларнинг ишлаш самарадорлиги ажратиш коэффициенти билан характерланади. Чангларни тозалаш даражаси циклон конструкцияси, заррача ўлчами ва зичлигига боғлиқ.

Масалан, 25 мкм ли заррачалар чўктирилаётган бўлса, циютоннинг ф.и.к. 95% ни ташкил этади, лекин заррача диаметри 10 мкм бўлса, ф.и.к. 70% гача камаяди.
Циклон кичик гидравлик қаршилик ва нисбатан юқори тозалаш даражасига эга бўлган цилиндрик ва конуссимон қисмлардан иборат Чангли газ тангенциал йўиалихцда
10...40 м/с тезликда циклоннинг кириш патрубкаси орқали киритилади. Тангенциал кириш ва курилманинг ичида марказий чиқариш трубаси борлиги учун газ оқими пастга спиралсимон айланма ҳаракат қилади. Бу эса ўз навбатида марказдан қочма куч ҳосил бўлишига олиб келади. Ушбу куч таъсирида газ оқимидаги қатгиқ заррачалар циклоннинг ички деворига улоқгириб ташланади, деворга урилиб кинетик энергиясини йўқотади ва оғирлик кучи
таъсирида курилма тубига қараб тўкилади. Циклоннинг пастки конуссимон қисмида газ
оқими инерция кучи таъсирида спиралсимон ҳаракат йўналишини давом эттиради ва
конус диаметри камайиб бориши сабабли юқорига қараб йўналган оқим пайдо бўлади.
Бу оқим тозаланган газ бўлиб, марказий труба орқали циклондан ташқарига чиқиб кетади.

3.29-расм. НИИОГаз циклони. . 37

Циклонларнинг аниқ ҳисоби жуда мураккаб бўлгани учун гидравлик қаршилик Ар параметри бўйича соддалаштирилган ҳисоблар қилинади.Циклоннинг цилиндрик қисмидаги газнинг сохта тезлиги н>ф (м/с) куйидаги формула ёрдамида аниқланиши мумкин:

билан газларнинг тозаланиш даражаси 90...95% гача ўсиши мумкин.
Батареяли циклон бир қанча параллел уланган кичик диаметрли
(150...250мм) циклонлардан ташкил топган (3.30-расм). Циклон элементлари
диаметрининг кичиклиги, марказдан қочма куч ва чўкиш тезлигини ошириш
имконини беради. Кичик ўлчамли циклонлар курилмадаги иккита тўсиқга
маҳкамланади.