Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

Minorali (machtali) va minorali strelali kranlar. Ular asosan bir joyda turadigan (statsionar) 
bo’ladi. Ulardan yig’ma konstruksiyalarni va texnologik jixozlarni, yirik inshootlarni montaj 
etishda foydalaniladi. 
Minorali kranlar. Ularda aylanish machtasi ramali poydevorga, binoni o’ziga yoki tortqilar 
orqali maxkamlab qo’yiladi. Machtaning o’zida strelani aylanish joyi o’rnatilgan bo’ladi. 
Ular o’z navbatida maxkamlanishiga qarab: sim tortqili (vantli), suyanchiqli (podkosno’y) 
bo’ladi. 
Ekskavator - er qazuvchi mashina bo’lib, o’zining ishchi qismlari yordamida gruntni massivdan 
kesib olib qulochi etadigan masofa chegarasidagi "to’kilma" yoki transport vositasiga etkazib 
beruvchi mashinaga aytiladi. ekskavatorlar bir yoki bir necha cho’michli bo’ladi. Bitta cho’mich 

---

162 
bilan jixozlansa bir cho’michli va bir necha cho’mich bilan jixozlansa, ko’p cho’michli ekskavatorlar 
deyiladi. 
Gidromonitor - er ishlarini gidromexanizatsiya usulida bajarishda suvda yuqori bosim xosil 
qiladi va uni zaboyga yo’naltirib beradi. 
Quduq qazuvchi mashinalar- er satxidagi ko’ndalang kesimi yuzasi doirasimon bo’lgan er 
chuqurligi bo’lib, ular xar qanday tog’
jinslarini xam parmalash natijasida xosil etilgan gruntni 
yuza qismga chiqarib tashlash jarayonlari xisoblanadi. Ishchi qismlarni uzatilishiga qarab 
quduq qazish jarayonlari: tik yo’nalgan, gorizontal xolatda, va qiya xolat bo’yicha bajariladi. 
Kesim yuzasi keng va katta chuqurlikdagi qazilgan quduqlar skvajina deb (misol uchun: tik 
qazilgan suv quduqlari, yo’l va to’kilgan tuproqlardan quvurlarni olib o’tishda qazilmasdan 
teshikchalar xosil qilish) aytiladi.Kesim yuzasi kichik va deyarli chuqur bo’lmagan quduqlar 
asosan mustaxkam tog’ jinsli gruntlarni portlatish uchun ishlatiladi va ularni shpurlar deb 
yuritiladi.