Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма
Download 3.89 Mb. Pdf ko'rish
|
Qurilish mashinalari.Qurilish jarayonlari texnologiyasi-maruza-1585404135
|
2. 3. Maxsus transport vositalari
Yuk avtomobillarining turlari. Maxsus transportlar, yuklarni turlari va vazifasiga ko’ra qo’llaniladi. Masalan, tuproq tashuvchi, sochiluvchan materiallarni tashuvchi, beton va qum-tsementli korishmalarini tashuvchi, bitum va yokilg’i tashuvchi, o’zi ag’daruvchi mashinalar, beton qorishtirib tashuvchi, neftь maxsulotlarini tashuvchi, kukunsimon materiallarni tashuvchi (tsement, oxak, gips), qurilish konstruktsiyalarini tashuvchi (ferma, panel, plita, santexkabina jixozlarini tashuvchi avtomobillar), uzunligi bo’yicha katta o’lchamli yuklarni (quvur, metall, uzun va katta o’lchamli konstruktsiyalarni) tashuvchi, yuklarni konteynerlarda tashuvchi mashinalar, texnologik jixozlarni va qurilish mashinalarini tashuvchi kabilardir. Ular asosan pritsepli va yarim pritsepli bo’lib avtomobillarni asosiy bazasiga tayanadi. Bundan tashqari avtomobillarni ba’za qismiga o’rnatiladigan o’rta va og’ir yuklarni tashuvchi bo’lib, bitta o’qiga tushuvchi yuklanishi 60-100 kN bo’lgan, g’ildiraklar soni o’qi 6x2 va 6x4 va maxsus avtomobillarga bo’linadi. Bunday avtomobillarni tuzilish konstruktsiyalari yuklarni tashish davomida ularni sifatini saqlanishiga, ularni yuklash-tushirish ishlarini e’tiborga olgan xolda tayyorlanadi. Maxsus transportlrni qo’llanilishi tannarxni arzon bo’lishiga va mexnat unumdorligini yuqori darajada bo’lishini ta’mnlaydi. O’zi ag’daruvchi avtomobillar va avtopoezdlar. Ular umumiy vazifadagi va maxsus karьerlarda ishlovchi avtomobillarga bo’linadi. (2.6-rasm). Bunday avtomobillar bir seriyadagi yuk avtomobillari orqali tayyorlanadi. Ular asosan xandaklardan tuproqlarni, karьerlardan qurilish materiallarini, temir yo’l stantsiyalaridagi yuklarni tashishda va boshkd tashiladigan yuklar uchun ishlatiladi. Yuklash ishlari asosan ekskavatorlar orqali bajariladi. Maxsus karьer avtosamosvallarini yuk ko’tarish qobiliyati 300 tonnagacha boradi. Ko’p miqdordagi yuklarni tashish uchun avtopoezdlar ishlatiladi. (2.7-rasm). Bunda avtomobillarni yuk ko’tarish qobiliyati 11 tn gacha,pritsepli bo’lsa 16 tn gacha, yarim pritsepli bo’lsa 25 tn gacha bo’ladi. Beton to’ldiruvchilari bo’lgan g’ovakli keramzitlarni tashishda yarim pritsepli keramzit tashuvchi bo’lgan g’ovakli keramzitlarni 2.5-rasm. Skreper 2. 7-rasm. Avtopoezd. 2. 6-rasm. O’zi ag’daruvchi avtomobilь. 74 tashishda yarim pritsepli keramzit tashuvchi maxsus avtomobillar ishlatiladi. Ularni xarakterli tomoni yuklarni orqa tomoniga yoki yon tomoniga to’kishidir. Yarim pritsepli avtomobillar va ularning turlari. Bitum tashuvchi yarim pritsepli avtomobillar. Bunday avtomobillar neftni qayta ishlovchi zavodlardan neft maxsulotlarini yo’l qurilishiga, tom yopma qoplamasi xosil qiluvchi va izolyatsiya ishlarida bitum tashish uchun ishlatiladi. Bu avtomobillar yarim pritsepli avtomobilga tsisternyani o’rnatib, bitumni eritish uchun maxsus qurilmasi orqali maxsus ravishda tayyorlanadi. (2.8-rasm). Avtobitum tashuvchi maxsus mashinalarni tayyorlanish konstruktsiyalari erigan bitumlarni bir joydan ikkinchi joyga tashishda xam uning xaroratini saqlab qoladi. Maxsus tsisternyadagi bitumning xarorati 200°S atrofida bo’ladi. Bu xaroratdagi bitumni mashina bemalol kerakli joyga xaydab bera oladi. Yarim pritsepli panel tashuvchi avtomobillar. Ular asosan temir beton panellarni, plitalarni, ora va tom yopma panellarini tashish uchun mo’ljallangan. Bunday yarim pritsepli avtomobillarni yuklarni tushirish va yuklashda ularni turg’unligini ta’minlash uchun suyuqlik bilan ishlovchi moslamalar oyoqchalar orqali ta’minlangan. (2.9-rasm). 2. 9. -rasm. Yarim pritsepli panel tashuvchi avtomobilь. a) cho’qqisimon yarim pritsepning umumiy ko’rinishi, b) turli tipdagi yarim pritsepli panelь tashuvchilarda panelni joylashishi. Bundan tashqari sanoat binolaridagi temir betonli yoki metall fermalarni (uzunligi 12,18,24 m) zavoddan qurilish joyiga tashish uchun maxsus ferma tashuvchi avtomobillardan foydalaniladi. Bu xildagi maxsus konstruktsiyalar orqali tayyorlangan yarim pritsepli avtomobillarni orqa o’qlarining o’rta qismlariga maxsus "o’rindiq" joy ajratilgan va shu joyga bir qismi tayanadi (2.10-rasm). 2.8-rasm. Yarim pritsepli bitum tashuvchi avtomobilь 2.10-расм. Ярим прицепли ферма ташувчи машина. |
