Ushbu to‘plam muallifning ko‘p ylllik pedagogîk ish tajribasining
Download 468 Kb. Pdf ko'rish
|
ertaklarda matematika
|
3. Uch donishmand
Q adim gi donishm andlardan uchtasi “Q aysi l»ir¡miz ko‘proq bilimdonmiz”, degan savol ustida l'.ilislashishibdi. Ularning o ‘zaro bahsiga guvoh bo'lgan bir kishi bu bahsni yechishga yordam l ti ibdi. U donishmandlarga ziyrakliklarini sinashni laklif qilibdi. Sizlar mening q o iim d ag i beshta qalpoqni Ko‘iayapsizlar, — debdi u. — Bulardan uchtasi qora, ikkitasi oq. Qani endi ko‘zlaringizni yuming! So‘ngra u donishmandlaming har biriga bittadan qora qalpoq kiygizib, oq qalpoqlami qopga solib berkitib qo‘yibdi. 9 — Endi k o ‘zla rin g iz n i o c h sala rin g iz ham bo‘ladi, — debdi yo ‘lovchi. Kimki o ‘zining boshida qanday qalpoq borligini aytib bersa, shu kishi o ‘zini eng bilim don deb aytishga haqli. Donishmandlar nima deyishlarini bilmay, uzoq vaqt bir-biriga qarashib qolishibdi. Nihoyat ulardan bin: — Mening boshimda qora qalpoq! — debdi. X o‘sh, o ‘ylab k o ‘ringchi u buni qanday bilgan? 4. Topilma To‘rtta dehqon — Karim, Rahim, Sobir va Qodir shahardan qaytayotib, bugun hech nima ishlay olmaganliklaridan nolib gapiribdi. — Agar men ichida puli bilan hamyon topib olganimda edi, — debdi Karim, — uni to ‘rtta teng bo‘lakka bo‘lib, uchdan bir qismini o ‘zim olardim, qolgan bir qismini sizlarga bergan bo‘lardim. — Men esa barcham izga teng taqsim qilib bo‘lardim, — debdi Rahim. — Men esa topilgan pulning beshdan biri bilan ham qanoatlanardim, — qo‘shib qo‘yibdi Sobir. — Menga oltidan biri ham yetardi-yu, ammo kim pulini yo‘lga tashlab ketardi, — debdi Qodir. Shu payt ta so d ifa n bunday qarash sa, y o ‘l chekkasida bitta ham yon yotibdi. U lar darhol ham yonni o lis h ib d i va o ‘zlari a y tg a n d a y 10 hamyondagi pulni b o iib olishga kelishishishibdi. Ya’ni Karim pulning uchdan birini, Rahim to ‘rtdan birini, Sobir beshdan birini va Qodir oltidan birini oladigan boiishibdi. So‘ngra hamyonni ochib qarashsa, unda bitta uch so'm lik, qolganlari bir so ‘mlik, besh so‘mlik va o ‘n so ‘mliklar bo ‘lib, pullarning soni 8 ta ekan. Ammo dehqonlarning birortasi ham pullam i maydalamasdan o ‘z ulushini ololmabdi. Shuning uchun ular birorta y o ‘lovchini kutishga va pullami m a y d a la b , k ey in u lu s h la rin i o lis h g a q a ro r qilishibdi. Shunda birinchi yo io v ch ig a ko‘zlari tushib, uni t o ‘x ta tish ib d i. D eh q o n lar y o ‘lo v ch ig a b o ‘lib o ‘tg a n voq ean i tu s h u n tirib , u n d an p u lla rn i maydalab berishini so‘rashibdi. — M en s iz la rg a p u lla rin g iz n i m a y d ala b berolm aym an, am m o ularni m enga bersangiz, o ‘zimning pulimni ham unga qo‘shib, sizlaming ulushlaringizni beram an, ham yonni esa m enga qoldirasizlar, — debdi yo‘lovchi. Dehqonlar quvonib rozi bo‘lishibdi. Yo‘lovchi pullami jamlab, birinchi dehqonga uning uchdan bir qism ini, ikkinchisiga to ‘rtdan bir qism ini, uchinchisiga beshdan bir qismini va to ‘rtinchisiga o ltidan bir qism ini beribdi. K elishilganidek u ham y o n n i o ‘zid a q o ld irib d eh q o n larg a 11 m innatdorchilik bildirgan holda y o ‘lida davom etibdi. Dehqonlar hayron bo‘lishib: — U nima uchun bizga minnatdorchilik bildirdi, — deb o‘ylab qolishibdi. — Yigitlar, bizlardagi pul qog‘ozlarining soni nechta? — so‘rabdi Rahim. S an ash sa 8 ta ekan, am mo 3 s o ‘m likni topisholmabdi. — 3 so‘mlik kimda? — so‘rashibdi bir-biridan. Ammo 3 so ‘mlik pul hech kim ning yonidan chiqmabdi. — Yigitlar, bu qanaqasi bo‘ldi? Yo‘lovchi bizni aldabdi. S o‘ngra ular o ‘zlariga tegishli b o ig a n pulni hisoblab chiqibdilar. — Yo‘q, do ‘stlar, men olishim kerak bo ‘lgan ulushimdan ko‘proq olibman, — debdi Karim. — Menga ham 25 tiyin ko‘proq tegibdi, — debdi Rahim. — Q anaqasiga bunday b o ‘ldi, barcham izga ortiqcha pul tegibdi va yana 3 so‘mlikni olib ketibdi, — debdi Sobir. — Bizni rosa boplabdi-ya, azamat. X o ‘sh, a y tin g c h i, h u rm atli m atem atik lar, dehqonlar aslida qancha pul topishgan? Yo‘lovchi ulami rostdan aldaganmi? U har bir dehqonga necha so ‘mlik pullardan bergan? |
