Ushbu to‘plam muallifning ko‘p ylllik pedagogîk ish tajribasining

17. Qirol Arturning qalqoni
Qirol Artur qalqonining uch xil rangda boiishini 
istabdi. U rassomni chaqirib, qalqonni doiraning 
to ‘rtdan bir qismiga teng qilib yasashni va uni uch 
xil rangda boiishini, y a’ni sariq, qizil va zangori 
ranglarda boiishini aytibdi. Chunki, sariq rang —
ezgulikni, qizil rang — mardlikni, zangori rang
— donolikning belgisi ekan.
32

---

Rassom qalqon bitgandan keyin olib kelibdi, u 
shaklda k o ‘rsatilgandek yasalgan ekan. Ammo 
Qirol qalqonga qarab, bu yerda mardlik donolikdan 
o rtiq c h a b o i i b d i - k u , d e b d i. A m m o rasso m
uchalasini ham tengligini isbotlab beribdi.
Rassom qanday qilib buni isbotlagan ekan-a?
18. 10 so‘m qani
Ikkita dehqon ayol bozorda olma sotishardi. 
B irinchi dehqon ayol 10 s o ‘mga ikkita olm a, 
ikkinchisi 20 so ‘mga uchta olma berardi. Ulaming 
har birining so ‘m kasida 30 tadan olma bor edi. 
Birinchi ayol so‘mkasidagi olmalami 150 so ‘mga 
sotib ketishni rejalashtirib kelgan bo is a , ikkinchi 
ayol olmalarini 200 so ‘mga sotishni m o ija lla b
kelgan edi. Ular ikkalasi birgalikda 350 so ‘mlik 
olma sotishlari kerak edi. Ammo ayol lar bozordagi 
tashvishlarni yengillashtirish uchun olm alarini 
q o ‘sh ib , b itta jo y d a va b ir ayol s o tis h g a
33

---

kelishishibdi. «Agar mening 2 ta olmam 10 s o in
b o isa , sening 3 ta olmang 20 so ‘m b o is a , u holda 
5 ta olmani 30 so ‘m dan sotsak b o ia d i» , — deb 
taklif qilibdi birinchi ayol. Bunga ikkalasi ham rozi 
bo ‘libdi. U lar olmalarini qo‘shibdi. 60 ta olma 
b o i i b d i va 5 ta olm ani 30 s o ‘m dan so ta 
boshlashibdi.
U la r o lm a la rin i so tib b o i i b p u lla rin i 
h is o b la s a la r 360 s o ‘m b o i i b d i . H ay ro n
b o iish ib d i ayollar. Axir ularning m o ija lid a 350 
so ‘m b o iis h i kerak edi-da.
O rtiqcha pul qayerdan kelib qoldiykin? 360 
so‘mni o ‘zaro qanday taqsimlab olishsaykin? — 
boshi qotibdi ayollaming.
Rostdan ham ortiqcha pul qanday paydo b o iib
qolgan?
Bu ikkita ayol kutilm agan darom ad haqida 
bosh qotirayotgan paytda, buni eshitib qolgan 
boshqa ikkita olm a sotuvchilar ham olm alarini 
q o ‘shib sotib ortiqcha darom ad qilishga qaror 
qilishibdi.
Ularning ham har birisida 30 tadan olma bor 
ekan. Ammo ularning birinchisi 10 so ‘mga 2 ta 
olm a va ik k in ch isi esa 10 s o ‘m ga 3 ta olm a 
berarkan. Birinchisi 30 ta olmani sotib 150 so ‘m 
qilishni, ikkinchisi esa 30 ta olm ani sotib 100 
s o ‘m q ilis h n i m o i j a l l a g a n e k a n . Ik k a la s i
34

---

birgalikda 250 so ‘mga olma sotgan b o ia rd i. Ular 
ham olmalarini qo ‘shib, 60 ta olma qilishibdi va 
5 ta olm ani 20 s o ‘m dan so ta b o sh la sh ib d i. 
Olmalar sotib b oiingandan keyin pulini hisoblab 
qarashsa, 240 so‘m chiqibdi. Hatto m oijallaridagi 
250 so ‘m ham to ‘planmabdi. Ular 10 so ‘m zarar 
k o ‘rishibdi. N ega bunday b o id iy k in , o ‘ylab 
q o lib d i u la r, z a ra r k o ‘rilg a n 10 s o ‘m kim
tomonidan qoplanishi kerak?
H a q iq a ta n h am , n im a g a bu h o l y u z 
berdiykin-a?