Utopiklar, Marks va Radikallar

 

 

Hozirgi radikalizm ekstremizmning nazariy manbayi boʻlib, ijtimoiy muammolarni hal qilishda zoʻrlik usullari va vositalaridan foydalanmoqda. Hozirgi paytda radikal kayfiyatlar va qarashlar aqliy mehnat bilan shugʻullanuvchilar orasida, lyumpenlashuv kuchaygan mamlakatlarda koʻproq kuzatilmoqda. XX asrda yuz bergan ilmiy-texnik taraqqiyot tufayli aqliy mehnat vakillari miqdorining keskin oshishi har doim ham ularning moddiy turmush darajasining koʻtarilishi va ijtimoiy mavqeining ortishi bilan birga kechmaydi. Ayniqsa, ijtimoiy inqiroz va tanglik davrlarida ziyolilarning lyumpenlashuvi kuchayadi. Bu esa ular orasida radikal kayfiyatning avj olishiga sabab boʻladi. Tarixiy taraqqiyot shundan guvohlik beradiki, radikallar hokimiyat tepasiga kelgan taqdirda ham ularning hukmronligi uzoq davom etmaydi. Yetmish yildan ortiqroq hukmronlikdan keyin bolsheviklar tarix sahnasidan uloqtirib tashlandi. Sobiq shoʻrolar tuzumi oʻrnida tashkil topgan mustaqil davlatlar hududida rivojlanishning dastlabki bosqichida radikal oqimlar paydo boʻla boshladi. Bu oqimlar baʼzi mamlakatlarda fuqarolar urushini keltirib chiqardi. Uning koʻpchiligida siyosiy radikalizm diniy niqob ostida namoyon boʻldi. Ular islom davlati qurish, xalifalikni qayta tiklash shiorlari bilan chiqib, jamiyatning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va maʼnaviy-maʼrifiy rivojini toʻxtatishga, bu jarayonni ortga – oʻrta asrlarga qaytarishga intilayotgani oʻta xatarlidir. Diniy aqidaparastlik ham radikalizmning bir koʻrinishi hisoblanadi. Diniy radikalizmning mazmun-mohiyati radikalizmning boshqa koʻrinishlari kabi oʻziga mos kelmaydigan boshqa har qanday oqim va qarashlarga nisbatan murosasizlikda, jamiyat taraqqiyotiga zid, gʻayriinsoniy gʻoya va qarashlarni ilgari surishda namoyon boʻladi.

Hozirgi radikalizm ekstremizmning nazariy manbayi boʻlib, ijtimoiy muammolarni hal qilishda zoʻrlik usullari va vositalaridan foydalanmoqda. Hozirgi paytda radikal kayfiyatlar va qarashlar aqliy mehnat bilan shugʻullanuvchilar orasida, lyumpenlashuv kuchaygan mamlakatlarda koʻproq kuzatilmoqda. XX asrda yuz bergan ilmiy-texnik taraqqiyot tufayli aqliy mehnat vakillari miqdorining keskin oshishi har doim ham ularning moddiy turmush darajasining koʻtarilishi va ijtimoiy mavqeining ortishi bilan birga kechmaydi. Ayniqsa, ijtimoiy inqiroz va tanglik davrlarida ziyolilarning lyumpenlashuvi kuchayadi. Bu esa ular orasida radikal kayfiyatning avj olishiga sabab boʻladi. Tarixiy taraqqiyot shundan guvohlik beradiki, radikallar hokimiyat tepasiga kelgan taqdirda ham ularning hukmronligi uzoq davom etmaydi. Yetmish yildan ortiqroq hukmronlikdan keyin bolsheviklar tarix sahnasidan uloqtirib tashlandi. Sobiq shoʻrolar tuzumi oʻrnida tashkil topgan mustaqil davlatlar hududida rivojlanishning dastlabki bosqichida radikal oqimlar paydo boʻla boshladi. Bu oqimlar baʼzi mamlakatlarda fuqarolar urushini keltirib chiqardi. Uning koʻpchiligida siyosiy radikalizm diniy niqob ostida namoyon boʻldi. Ular islom davlati qurish, xalifalikni qayta tiklash shiorlari bilan chiqib, jamiyatning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va maʼnaviy-maʼrifiy rivojini toʻxtatishga, bu jarayonni ortga – oʻrta asrlarga qaytarishga intilayotgani oʻta xatarlidir. Diniy aqidaparastlik ham radikalizmning bir koʻrinishi hisoblanadi. Diniy radikalizmning mazmun-mohiyati radikalizmning boshqa koʻrinishlari kabi oʻziga mos kelmaydigan boshqa har qanday oqim va qarashlarga nisbatan murosasizlikda, jamiyat taraqqiyotiga zid, gʻayriinsoniy gʻoya va qarashlarni ilgari surishda namoyon boʻladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!