Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


 Рахбар-бошкарув услуби тушунчаси


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet75/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

15.3. Рахбар-бошкарув услуби тушунчаси 
Бошкарув услуби — бу маълум бир ракбарнинг бошкарув 
жараёнида кулловчи узига хос ва узгармас усул ва каракатлари 
йириндисидир. 
Мутлако ухшаш кишилар булмагани каби вазифалар куплиги 
сабабли мутлако бир хил бошкарув услуби кам булмайди. Ракбар 
факат узига хос хусусият ва сифатлар воситасида факат узига 
хос, мансуб услубда иш юритади. Бу маънода услуб ракбарнинг 
шахе сифатидаги хусусиятларинигина эмас, балки фаолияти 
хусусиятларини кам ифодалайди. Кишиларни бошкарар экан, ракбар 
жамоанинг натижавий максадини кура билади ва уни шу мак,сад 
сари йуналтиради. Ракбар ишнинг мокиятига тушунган ва уни 
чукур Урганган колда мутахассислар фаолиятини мокирона 
бирлаштириш ва йуналтириши керак. 
Ишлаб чикаришни бошкариш услуби бошкарув аппарати, барча 
ракбар ва мутахассисларнинг катта ва мураккаб фаолиятини акс 
этгиради. Бошкарувнинг кар бир вазифаси Узига хос хусусиятларга 
эга ва шу сабабли унга мое усулларни талаб этади. Назарий жихаггдан 
бошкарув аппаратининг умумий услуби алокида бошкарув 
ташкилотлари услублари йигиндисидан иборат булиши керак. Лекин 
амалда алокида ташкилотлари инг турли услублари узаро бирлашиб, 
бир-бирини бойитади ва натижада» бутун бошкарув маъмуриятига 
хос булган Узига хос бошкарув услуби вужудга келади. 
Хисобчининг юксак даражадаги аниклиги, механикнинг 
эктиёткорлиги, иктисодчининг режалилиги ва хкбилимлар 
б о ш к а р и ш услубини белгиловчи мажмуанинг таркибий 
Кисмларшшн иборат булади. Жамоанинг кар бир аъзоси Уз услубини 
киритади ва шу йул билан ушбу жамоанинг бошкарув услуби 
вужудга келади. Купинча жамоадан бирор ходим кетиб, Урнига 
янги киши келади. У, одатда жамоада ундан олдинги ходим 
эг&лдага« жойни эгалламаслиги мумкин. У мавжуд услубга 
мослашиши, жамоа иш юритиш услуби га тугри келувчи услуб 
яратиши лозим. Албатта унинг ишлаш услуби мекнат жамоаси 
услубига \ам таъсир курсатади. 
Замонавий услуб жамоанинг кар бир аъзоси олдига катта талаб 
куяди ва шу билан бирга уз-узидан мамнун булиш, 
маъмуриятчилик, расмиятчиликни инкор килади. Услуб ижтимоий 
ривожланиш конунларини, ишлаб чикаришни бошкариш тамойил 
ва усуллари асосида шаклланади. Бошкарув махорати куникмаси 
130 


йигиндиси, кишиларни ташкил этиш, шунингдек, шахсий 
тартиблилик билан тавсифланади. Никоят, услуб бошкарув 
ходимларининг рукий хусусиятлари, кучли ирода, катъийлик ва 
ф/ркмаслик, бошка кишилар фаолиятини йуналтира олиш 
кабиларни камраб олади. Бундан ташкари ракбар тасаввур этиш, 
аник фикр юритиш, уддабурон, илмий фикрни тушуна олиш ва 
бошкаларга етказа олиш кобилиятига эга булиши керак. 
Ракбар менежмент, иктисодиёт, молия, КУКУК» социология 
ва педагогика асосларини билиши лозим. Бу фанлар бугун 
менежментга илмий карашлар тизимини яратиш имконини беради. 
Бошкарув факат илмий билимларга эга билишни эмас, балки 
бошкариш снъатини билишни кам талаб килади. Бошкарувни 
ташкил этиш билан шугулланувчи, аввало, уз-Узини тарбиялай 
олиши, узини бошкара олиши зарур. Бунинг учун у доимо ва 
мунтазам Узини узи тарбиялаши керак. Ракбарнинг услуби эшитиш 
ва Укиш, сузлаш ва ёзиш, яъни ахборотни кабул килиш ва уни 
бошкаларга узатиш малакасида ифодаланади. Ракбар учун зарур 
булган сифатлар жумласига унинг ташкилотчилик кобилияти, иш 
Кобилияти, кучи, хушмуомалалиги, иродалилиги киради. 
Бозор шароитида ишловчи ракбар ва мутахассислар олдига 
катьий талаблар кУйилади. Улар юкори ишбилармонлик ва 
ахлокий сифатларга, тадбиркор булиш, акил жамоа ташкил этиш 
ва мекнат жамоаси билан давлат манфаатлари мувофик келишини 
таъминлай одишлари лозим. Замонавий ракбарлар юкори малакага 
эга булиши, истикболни кура олиши ва самарали хужалик 
юритишга имкон яратувчи иктисодий фикр юритиш, шахсий 
интизомга эга булиш, топширилган вазифага жавобгарлик кисси 
билан ёндашиш, гояларни туплаш, чикишиб кетадиган ва 
ишбилармон булиши керак. Ракбар доимо хотиржам ва узига 
ишонган булиши, ташаббус курсатиши, таваккалчи булиши керак. 
Жавобгарлик олдида кУР^иш кучсизлик белгисидир. 
Жавобгарликдан кУрккан киши ракбар була олмайди. Ракбар кул 
остидагилар билан шундай муносабатда булиши керакки, токи 
улар унинг олдига маслакат учун бемалол кирсинлар. Ракбар уз 
№ остидагиларни яхши билиши, улар билан сукбатлашиши, 
Улар кобилияти, билими, эгаллаган лавозимига мослигини ва 
аксинча, улар билим, кобилият, малака ва ахлокий сифатларидан 
фойдаланишни етарли эканлигини аниклаш лозим. 
Обруга эга булмай муваффакиятли ракбарлик килиш мумкин 
э
мас, лекин обруга куч билан эмас, иш билан, кандай ишлашни 
131 


уз мисолида курсатиш билан, уни кандай бажариш хаки да суздащ 
билан, факат талабчанлик ва катъийлик билан эмас, билим ва 
куникма оркали эришиш мумкин. Бошкарув санъатига эга булмаган 
рахбар кабул килинган карорлар самарали булишини таъминлай 
олмайди. Лекин инсон ракбар булиб турилмайди, балки ищ 
жараёнида шаклланади. 
Рахбар иш услуби корхона фаолияти якуний натижаларига 
ишлаб чикаришни бошкариш вазифалари воситасида таъсир 
курсатади. Уларнинг кар бири бошка вазифалар билан узвий боглик 
холда таъсир килади ва услубнинг фойда камда корхона фаолиятини 
умумлаштирувчи курсаткичларга таъсир этишнинг ягона механизми 
таркибига кирувчи борловчи бугин вазифасини бажаради. Услуб 
билан ишлаб чикариш натижалари узаро алокаси тизими рахбарлар 
билим ва куникмалари, бошкарув жараёни технологияси, мехнат 
интизоми воситасида амалга ошади ва рахбар томонидан 
кулланилувчи бошкарув усули билан боглик булади. 

Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling