MUSTATSIL TA’LIM MAVZULARI
Tasviriy faoliyat mashgulotlarda bolalarni ranglar bilan tanishtirishda didaktik uyinlardan foydalanish.
Estetik tarbiyaning vazifasi va ish mazmuni.
Bolalarda tasviriy san’at asarlarga nisbatan kizikish
kunikmalarini tarkib toptirish.
Kichik yoshdagi bolalarda tasviriy san’at orkali mexr uygotish orkali nutkini ustirish.
Maktabgacha yoshdagi bolalarga xdyvonlar rasmini chizishga urgatish.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni ertaklar asosida applikatsiya
kilishga urgatish.
Loy ishi mashgulotlarini tashkil etish.
Applikatsiya mashgulotlarini tashkil etish.
Kurish-yasash mashgulotlarini tashkil etish.
Rasm mashgulotlarini tashkil etish.
Mashgulotlarini noan’anaviy shaklda tashkil etish.
Kurish-yasash mashgulotlarida uyinlardan foydalanish.
Applikatsiya mashgulotlarini noan’anaviy shaklda tashkil etish.
Kurish-yasash mashgulotlarini noan’anaviy shaklda tashkil etish.
Loy ishi mashgulotlarini noan’anaviy shaklda tashkil etish.
Kogozdan kurish-yasash mashgulotlarini tashkil etish.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy kobiliyati va ijodkorligini rivojlantirish.
Milliy naksh chizishga urgatish.
Applikatsiyada milliy nakshlar.
Rasm mashgulotlarida usimliklarni tasvirilashga urgatish.
GLOSSARIY
Termin
|
|
Uzbek tilidagi sharxi
|
Innovatsiya
|
yangilanishni, va faoliyati
|
/zgarishni amalga joriy etish jarayoni
|
Vaziyat
|
Vaziyat- situation (situatsiya) (lotinchadagi situation - axvol) muayyan vaziyat, axvolni xosil kiladigan shart- sharoitlar va xolatlar uyushmasi.
|
Dasturlashtirilgan ta’lim berish
|
Dasturlashtirilgan ta’lim berish asosini, tartibga keltirilgan topshiriklarni namoyon kiluvchi, urgatuvi dastur tashkil etadi. U butun ukitish jarayonini boshkaradi.
|
Kasb
|
Bu mexnat faoliyatining barkaror turi bulib, u nafakat anik bilim va kunikmalarni bulishini talab kilmay, balki bir xil bulgan umum kasbiy bilimlarni xam bulishini talab kiladi
|
Adabiyot
|
Ijtimoiy axamiyat kasb etgan, fanning va amaliyotning biror soxasidagi yutuklarni umumlashtirgan yozma asarlar yigindisi(masalan, texnik adabiyot, badiiy adabiyot, siyosiy adabiyot, tibbiy adabiyot singari).
|
Bola (bolalar)
|
Un sakkiz yoshga tulgunga kadar bulgan shaxs (shaxslar).
|
Bolalar kitobi
|
SHaxs va ta’limni rivojlantirish, bilimlarni tarkatishning eng muxim vositalardan biri bulgan nashr turi. Bolalar kitoblari fakatgina ukish va bilim olish manbai bulibgina kolmay, balki bolaning estetik va psixologik tarbiyasida muxim urin tutuvchi manbadir.
|
G igiena
|
YAshash tarzi va mexnat sharoitining inson sogligiga ta’sirini urganadigan, kasalliklarni profilaktika kilish, soglikni saklash va xayotni uzaytirish chora- tadbirlarini ishlab chikadigan kadimiy tibbiyot soxalaridan biri.
|
Didaktik
uyinchoklar
|
Bolalarning akliy va sensor rivojlanishi va ta’lim olishida xizmat kiladigan uyinchoklar turi. Bunday uyinchoklarga mozaikalar, stol ustida uynaladigan va bosma uyinlar, xalk uyinchoklari(matryoshkalar, piramidalar, rangli sharlar, xushtaklar, chillaklar) kiradi.
|
YOsh guruxi
|
YOsh belgisiga kura birlashtiriladigan kishilarning biron bir shartli katta guruxi. YOshni davrlashtirishga muvofik MTMda bolalarning yoshiga kura an’anaviy ajratiladigan guruxlar: yasli yoshdagi bolalar guruxi, birinchi kichik yoshdagi bolalar guruxi, ikkinchi kichik yoshdagi bolalar guruxi, katta bolalar guruxi va maktabga tayyorlov guruxi.
|
Iste’dod
|
Kobiliyatlar, iktidorlarning yukori darajada rivojlanganligi bulib, ijodiy faoliyat turlarida namoyon buladi.
|
Kasbiy faoliyat
|
Biron narsaning bajarilishining murakkab va me’yoriy jixatdan belgilangan usuli. Mexnat sub’ekti faoliyatining sifat jixatdan belgilanadigan shakli. Inson bajarayotgan faoliyatning murakkabligini tavsiflaydigan mezon.
|
Maktabgacha
Bolalik
|
Bolaning tugilganidan to maktabga borguncha bulgan rivojlanish davri; bola organizmining jadal voyaga etishi va ruxiyatining shakllanishi bilan belgilanadi.
|
Maktabgacha yosh
|
Bolaning ruxiy rivojlanish boskichi. Bola rivojlanishining xozirgi zamon milliy davrlashtirilishi buyicha 3 yoshdan 7 yoshgacha bulgan davri.
|
Maktabgacha yoshdagi bola kompetentligi
|
Maktabgacha yoshdagi bola shaxsining asosiy xarakteristikasi. Kommunikativ, ijtimoiy, intellektual kompetentlikni xamda jismoniy rivojlanish borasidagi kompetentlikni uz ichiga oladi. Kommunikativ kompetentlik bolaning uz istaklari, niyatlarini nutkiy va nutkiy bulmagan (imo-ishora, mimik va pantomimik) vositalar yordamida erkin ifoda etishida namoyon buladi.
|
Maktabgacha ta’lim
|
Turli yunalishdagi maktabgacha ta’lim dasturlarini
|
muassasalari
|
amalga oshiradigan ta’lim muassasasi. Ularda 7 yoshgacha bulgan bolalarning tarbiyasi, ta’limi, parvarishi va soglomlashtirilishi ta’minlanadi.
|
|
Yunalishiga kura maktabgacha ta’lim muassasasi kuyidagi turlarga bulinadi: umumiy tipdagi MTM, tarbiyalanuvchilarning jismoniy va ruxiy rivojlanishida nuksonlari mavjud bolalar uchun muljallangan maxsus MTMlar va surunkali kasalliklar bilan ogrigan bolalar uchun sanatoriya tipdagi MTMlar.
|
Maktabgacha ta’lim
|
Ushbu muassasalarning vazifalari: bolalar xayotining
|
muassasalarning
vazifalari
|
muxofazasini, ularning intellektual, jismoniy va shaxs sifatidagi rivojlanishini ta’minlash uchun uning oilasi bilan aloka urnatish.
|
Maktabgacha ta’lim
|
Muassasa balansida turgan asosiy vositalar majmui
|
muassasasining
moddiy-texnika
bazasi
|
(bino, xovli, kushimcha kurilmalar, kommunikatsiya, yumshok va kattik jixozlar).
|
Maktabgacha ta’lim
|
Maktabgacha ta’lim muassasasining kelgusidagi
|
muassasasining
rivojlanish
kompetensiyasi
|
rivojini belgilab beradigan bosh goya; innovatsion jarayonlar natijasida uning yangilanishiga karatilgan chora -tadbirlar majmuini amalga oshirishning etakchi tamoyili.
|
Milliy ana’nalar
|
Millat xayotining turli soxalarida namoyon buladigan tushunchalar, belgilar, xususiyatlar, kadriyatlar, faoliyat turlari, odatlar va xislatlarning avloddan avlodga utishi xamda meros bulib kolishini ifodalovchi tushuncha.
|
Oilaviy mux,it
|
Oilaviy munosabatlar, tarbiyaviy jarayonlar kechadigan ijtimoiy- ma’naviy, axlokiy muxitni ifodalovchi tushuncha. X,ar kaysi millatning uziga xos ma’naviyati, dunyo karashi, tasavvur va e’tikodini shakllantirish xamda yuksaltirishda oilaning urni va ta’siri bekiyosdir. Inson kalbi va ongidagi eng sof, pokiza tuygular, ilk xayotiy tushuncha va tasavvurlar, eng avvalo oila bagrida shakllanadi.
|
Oliy ta’lim
|
Turli oliy dargoxlarda oliy malakali mutaxassislar tayyorlash oliy ukuv yurtlari tomonidan xalk
|
|
xujaligi, fan va madaniyatning turli soxalari buyicha oliy malakali mutaxassis bulishni istagan, urta maxsus yoki kasb-xunar ta’limini olgan xamda tegishli talablarni bajargan kishilarga ilmiy nazariy bilim berish xamda muayyan kunikmalarni shakllantirish yuli bilan amalga oshiriladi.
|
Tarbiyalanuvchilar
|
Maktabgacha tarbiya muassasalariga boradigan bolalar; mexribonlik uylari, ixtisoslashtirilgan maktab internatlarda tarbiyalanuvchi bolalar va usmirlar maktabdan tashkari muassasalarda shugullanadigan bolalar.
|
Tarbiyachi
|
Tarbiyani amalga oshiradigan, uzga kishi shaxsining xayot tarzi va rivojlanishi uchun mas’uliyatni uz zimmasiga olgan shaxs.
|
Ta’lim sifati
|
Ta’lim jarayoni va uning natijalarini tavsiflaydigan kategoriya, ta’lim jarayoni kanday bulishi kerak, kanday maksadlarga xizmat kilishi kerakligi tugrisida jamiyatda tarkalgan tasavvurlarga kanchalik mosligini belgilaydi. Ta’lim sifati ta’lim oluvchilarning bilimlari, malaka va kunikmalari, atrof-olamga va bir birlariga nisbatan kadriy- emotsional munosabatlar normalari bilan ulchanadigan kursatkichlar tizimida ifodalanadi.
|
Maktabgacha
|
Turli yunalishdagi maktabgacha ta’lim dasturini amalga oshiradigan ta’lim muassasasi
|
Ta’lim
|
o
Ukitishning maxsuli bulib, ukitish jarayonida ta’lim oluvchilar tomonidan egallagan bilim, kunikma, malakalardir.
|
Anglash
|
Urganilayotgan predmetni tushunish va u xakida tulik ma’lumotga ega bulish.
|
Bilim
|
Borlikni bilishni amalyotda tekshirilgan va mantikan tasdiklangan natija.
|
Bolalar
|
Insonning voyaga etishidan oldin keladigan rivojlanish
|
Did
|
Kishining xayoti va san’atning barcha jabxalarida
|
|
guzallikni farklash, tutttunittt va baxolash kobiliyati.
|
Dekorativ
applikatsiya
|
Bolalar bogchasining kichik guruxidan boshlab kullaniladigan applikatsiya
|
Xarakatli uyinlar
|
Bolalarning xarakatlanish faolligi ustunli kilgan uyinlar
|
Ijtimoiy
|
Inson tomonidan jamiyatda muayan vakt oraligida kadriyatlar va xujjatlar
|
Istitslol
|
Mustakil, uz-uziga mustakil bulish.
|
Iste’dod
|
Kobilyatlar iktidorlarni yukori darajasi.
|
Ta’limda
kurgazmalik
|
didaktik prinsiplaridan biri. Kurgazmalik ukuv materiallarini puxta va chukur egalashtirishga, bolalarni bilam doiralarini kengaytirishga va tafakkurlarini rivojlantirishga yordam beradi.
|
Jamoa
|
Ijtimoiy axamiyatga ega maksadlar, umumiy kadriyatlar va kishilarning ijtimoiy birligi
|
Jarayon
|
Vokea va xodisalar rivojidagi uzluksizlik
|
Janr
|
Barcha sa’nat turlarida asarlarning tarixan karor topgan tuzilmasi
|
Kunikma
|
Kup martalab takrorlash yuli bilan shakillangan, yukori darajada uzlashtirish
|
Kurgazma
|
Moddiy va manaviy soxadagi faoliyat yutuklari
|
Kursatma
|
MTMda suz vositasida kursatma berish usuli.
|
Metod
|
Axlok, usul.
|
Ma’naviyat
|
Oliy ibtidorlikka, ongli intilishga kodirlik.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
