Узбекистон олий ва урта махс

Plastilin doimiy xolda ishga tayyor buladi. Plastilindan predmetlar tasvirini yaratish mumkin. Plastilin issikda yumshab, sovukda
kotish xususiyatiga egadir. SHu boisdan plastilin sovuk xonada sakdansa, uni ishlatish oddidan issik suvga sodib olish dozim. Pdastidinni kulda ushdanibturidsa, albatta u yumshaydi va ish xolati yaxshilanadi. Ammo uni uzok kulda ushlab turmaslik kerak. CHunki, uni uzok kulda ushlab turilsa, uz xolatini yukota boshlaydi.
Plastilindan asosan kichik modellarni yasashda foydalaniladi. U sun’iy plastik massa bulib loyga uxshab, kurilmasligi va doimo ishlatishga tayyorlash bilan farklanadi. Plastilinning xar xil - oddiy va murakkab turlari mavjud.
Loy narsalar yasashda asosiy material xisoblanadi. CHunki u istalgan joyda topiladi, arzon va kayishkokdir. Loyning tarkibida boshka narsalar (tosh, kum va shu kabilar) bulmasligi kerak. Loy uzining xossasiga kura yumshok, yopishkok, ilashuvchan, yaxshi tekislanish va istalgan shaklga kirish xususiyatiga ega bulishi kerak. Loy bilan ishlaganda asosan oddiy asboblar: oddiy konstruksiyadagi yogoch va steklardan foydalaniladi.
Bunday loyni tayyorlash uchun tuprok tanlanadi. Tuprok jigarrang, kungir bulib, ular ikki xil xususiyatda, kuruk va yogli buladi. YOgli tuprok kuruk tuprokka nisbatan namligi yaxshi, yopishkok, yumshok, tekislanish va pardozlanish xususiyati yaxshi buladi. Tuprokni tekshirish odatda bir sikim tuprokni olib, suvga solinadi, yopishkokligi, ilashimligi tekshiriladi.
Loy tayyorlashni bir necha usullari mavjud.

1. 
   usul: loy tayyorlash mumkin bulgan tuprokni tanlab, uni yaxshilab eziladi va elakdan utkaziladi. Sungra uni yogoch yoki plastmassa idishga solib, suv kuyiladi, suv tula shimdirilgandan sung 1 -2 kun saklanadi, sungra yana suv kuyib, koriy boshlanadi. Loy yopishkok, yagona massali, kulga yopishmaydigan, yaxshi silliklanish va elastiklik xolatiga etguncha ishlanadi. Sungra, loyni polietilen xaltaga solib, xavo utkazmaydigan xolda uraladi. Undan bir necha mashgulotda foydalanish mumkin. CHunki, bu xolda loyni bir oy, yoki ikki-uch oy yoki yillab saklash mumkin.
   

Loy kancha kup saklansa, u shunchalik yopishkok, elastiklik va silliklanish xususiyati ortib boradi.

2. 
   usul: CHamasi 1kg tuprok elanadi.
   

Duxovkada 20 minut kizitib, sovugandan sung, 25 gramm paxtani maydalab solinadi. 200 gramm yog kuyilib,
kerakligicha suv solinadi. Loyga ishlov berilib, xoriladi. Loyni xul matoga urab, polietilen xaltada 2 sutka tindiriladi. Bunday loyni kup marta ishlatsa buladi.
Mashgulotlarda tayyorlab xuyilgan loydan ma’lum xismi olinib, unga yana ishlov beriladi. Kulga yopishmaydigan xolga kelgunga xadar ishlanadi. Loy xulga yopishmaydigan, lekin uz massasiga yaxttti yopishadigan va plastiklik xolati yaxshi bulsa, bunday loydan xar xanday shakl yasash mumkin buladi.
Tasviriy faoliyat mashgulotlarda yasaladigan materiallar xilma-xildir.
Bugungi kunda afzallik polimer loyga (chinni xamir)ga beriladi.
Polimer loy yoki chinni xamir.
Polimer loy yoki chinni xamirning kelib chixish tarixiga kura Argentinada ixtiro kilingan bulib, undan ajoyib gullar, shakllar yaratiladi, bugungi kunda bu materialdan noyob maxsulotlarni yaratish imkonini beradi. Vizual xarashda u chinniga uxshaydi, undan tayyorlangan maxsulot xavoda xotib xoladi. Bunday materialdan tayyorlangan sovgalarni bolalar xam tayyorlashlari mumkin. Soglix uchun xavfsiz, kiymatligi buyicha arzon, yumshox, u bilan ishlash zavxdi va undan yasaladigan narsalar uzox saxdanadi. Fantaziya, didni rivojlantirishga xizmat xiladigan a’lo darajadagi xizixish xamdir.
Tugri tayyorlangan chinni xamir uzining xossasiga kura yumshox, ilashuvchan, yaxshi tekislanish va istalgan shaklga kirish xususiyatiga ega buladi. Bu mateiral bilan ishlash uchun chuxurlashtirilagan maxsus bilim va kunikmalar shart emasligi, maktabgacha yoshdagi bolalar uchun ayni muddaodir.
Bunday loyni tayyorlash usullari xilma-xil.
1- usul: