Узбекистон республикаси кишлок ва сув хужалиги вазирлиги тошкент ирригац


Download 387.18 Kb.
bet8/20
Sana18.02.2023
Hajmi387.18 Kb.
#1213254
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20
Bog'liq
тажрибани режалаштириш

X2 =
m
1
mh + 1)
^ ^ J
Тадкикотчилар фикрларининг омилларнинг сафлиги ва мартабалари буйича фикрларининг бир бирига мос келганлик фарази мавжудлиги кабул
Л
килиниши мумкин, качонки х критерия (мезон)нинг берилган эркинлик даражасидаги жадвал киймати 5 % лик ахамиятлик даражаси учун хисобланган кийматдан кичик булса.
Барча тадкикотчиларнинг кушилганлик фикрларини бахолаб умумлаштирилган уртача кийматли диаграмма курилади. Бунда диаграмманинг бир ук чизиги буйича омиллар, иккинчи ук чизиги буйича мос келувчи мартабалари йигиндиси куйилади.
Кайси омилнинг мартабалари йигиндиси канча куп булса диаграммада унинг
жойи шунча баланд булади. Шу якуний курсаткич буйича омилларнинг
ахамиятлиги бахоланади. Омилларнинг диаграммадаги баландликларининг
28
нотекис экспонциал камайишида айримларини шовкин даласига таъсир этувчиларга тегишлилар сифатида кейинги боскич тадкикотлари олдидан чикариб ташланади. Агар таксимланиш бир текис булса, унда барча омилларни тадкикотга киритиш тавсия этилади. Жуда куп омиллар сони булган холда, тадкикотчилар фикрлари билан умумий келишилгандан ташкари хар бир омил буйича алохида X таксимот ёрдамида келишилганлик куриб чикилади.
Маълум булган адабиётлардаги маълумотлар буйича омилларнинг уртача мартабалари диаграммасини куриш тадкикот объекти буйича адабиётлар тахлилини камайтириш нуктаи назаридан фойдали хисобланади.
Омилларнинг тажрибага асосланмаган мартабаларини узига хослигига тухталиб утамиз.
Текстил саноатида кандайдир тадкикот жараёнида тадкикот объектини урганишнинг бошлангич боскичида туртта мутахассисдан урганилаётган технология буйича суровнома олинган (m = 4). Олинган суров маълумотлари жараёнга салмокли таъсир курсатувчи омилларни танлаб олиш максадида уларни тажрибага асосланмаган мартабаларини аниклашда кулланилди.

  1. та омилларни уз ичига олган анкета суровномаси ёрдамида (k = 12), текстил материалини ишлаб чикаришда уни йиртиб юборувчи юкламага уларнинг канчалик таъсир этиш даражаси аникланди.

Анкетадан олинган мартабалар (даражалар) катори 3-жадвалда келтирилган.
3-жадвал

Тадкикот­чилар (m)

Омиллар (k= 12)

II
м
1

х1

х2

х3

х4

х5

хб

х7

х8

х9

хю

хц

х12




1




10,5

10,5

10,5

1

2,5

2,5

10,5

5

4

7

6

60+6=66

2




9

10

11

1

6,5

6,5

12

2

3

4

5

8-2=6

3




7,5

7,5

11

2

4,5

4,5

12

1

3

9,5

9,5

6+6+6=18

4




4

8

10,5

2

10,5

10,5

10,5

1

3

5,5

5,5

60+6=66

Ё at 1

29

31

36

43

6

24

24

45

9

13

26

26

4
£ Т 1 = 156 1

Ai

3

5

10

17

-20

-2

-2

19

-17

-13

0

0














































(Ai)2

9

25

100

289

400

4

4

361

289

169

0

0

S=1650




  1. жадвал маълумотлари буйича 3-чи формула ёрдамида коркордация коэффициенти хисобланди

  1. Ег. =156;Г = 26-,S = 1650 I:

I. J )
Tl = X (t3 ~t.) = (43 - 4) + (23 - 2) = 60 + 6 = 66
Т2=(23-2)=6 Т3=(23-2)+(23-2)+(23-2)=18 Т4=(43-4)+(23-2)=66
X
j 1
T, = 66+6 + 18 +66 = 156
4
Zr
T
= 1 " = 156 = 26 J 6
max
Квадрат огишлар йигиндиси
m
S = X (Af)2 = 9 + 25 + 100 + 289 + 400 + 4 + 4 + 361 + 289 + 169 + 0 + 0 = 1650 i
12 '1650
® = = 0,738
16 '(1728 - 12 )- 4-156
Коркордация коэффициента нолдан анча фарк килагани тадкикотчилар орасидаги фикрларда салмокли алока борлигидан далолат беради. Бундан ташкари тадкикотчилар омилларга хар хил мартабалар берган (ю нинг киймати 1-дан сезиларли фарк килади).
л
Коркордация коэффициентининг ахамиятлигини х мезони буйича (4) формула билан текшириб чикканимизда

  1. 12 '1650 X2 = = 32 ,3

4 '12 '13 - —-156
11
Ахборот маълумотларидан 5% лик ахамиятлик даражаси учун эркинлик даражаси сони f = 12-1 = 11 бщлганда х2 = 9,75 тенг булади.
Шу муносабат билан х нинг жадвал киймати хисобланган кийматида кичик булгани учун 95 % лик ишончлилик эхтимоллигида тасдиклаш
мумкинки, тадкикотчиларнинг омилларнинг таъмир этиш даражасига нисбатан коркордация коэффициенти ю = 0,738 билан мос келади.
Бу курилаётган омилларнинг уртача мартабали диаграммасини куриш имконини беради (расм-1). Диаграммадан шуни куриш мумкинки, унинг таксимоти бир маромда, камайиши-монотон эмас.
Утказилган психологик экспериментнинг натижалари буйича 8-та омиллар тадкикотларни давом эттириш максадида танлаб олиган. Бу диаграммадаги 8-та биринчи уринда турган омиллар хдсобланади.
Курилаётган бу усул текстил ва бошка товарларни эхтиёжий кийматини аниклашда фойдалидир.
Омилларнинг тажрибаларга асосланмаган мартабаларини мавкелари буйича жойлаштириш диаграммаси

50


Омиллар


Топширик:

  1. 1-чи амалий машгулотдан олинган ёки танланган магистрлик диссертацияси мавзуси асосида белгиланган омиллар хакида тула маълумот олиш ва уларни тадкик этиш максадида мутахассислар фикрини билиш анкета суровномаси тузилсин.

  2. Мазкур укув гурухи талабаларинижалб килган холда улардан мутахссислар сифатида анкета суровнома тулдирилсин.

  3. Олинган суровнома натижаларига статистик ишлов берилсин.

Мавзу: Магистрлик диссертацияси тадкикот обектини оптималлаштириш таъсир килаётган факторларнинг энг асосийлари ва тасирчанларини “экспертлар усули”да аниклаш
Ишнинг максади:
Магистрларнинг тадкикот обектини оптималлаштириш таъсир килаётган факторларнинг энг асосийлари ва тасирчанларини “экспертлар усули”да аникдаш буйича билим, куникма хамда малакаларини мустахкамлаш.
Ишни бажаришга курсатма:
Эксприментал тадкикотлар утказишда энг катта таъсир этувчи факторларни танлаб олиш нихоятда ахамиятлидир. Негаки бу эксприментал тадкикотларни амалда самарали бажаришни таъминлайди.
Мазкур ишда вазифага ухшаш тадкикотлар бажарилган. Шу боис ахбаротларни системалаштириш лозим.
Математик модел реал обектни иш сифат курсаткичларини замонавий информацион тенгламалар асосида аниклаш услубияти ва воситаларидек ифодалаш мумкин, факат барча факторлар хисобга олинса.
Барча факторлар хисобга олиш эксприментлар хажмини хаддан зиёд купайтиради. Ва натижада технологик, иктисодий чекланишлар бажариб булмайдиган муаммоларга айлантириш мумкин. Шу сабаб олдиндан ахамитсиз факторларни ажратиб олиш зарурати тугилади.Дмалда купинча экспертлар бахолаш методи кулланилади.
Экспертлар усули бахолаш методи 4 боскичдан иборат:

  1. Куриб чикилаётган жараён ёки объект хакида суровнома тулдириш

  1. Суровнома маълумотиларга статистик ишлов бериш ва факторлар таъсир салмоклари матрицаси (матрица рангов)ни тузиш

  2. Мутахассислар фикрларини бир-бирига мослигини бахолаш

  3. Ранглар диаграммасини тахлил килиш ва ахамиясиз факторларни ташлаб юбориш

  1. амалий машгулотда келтирилган формулалар асосида омилларнинг ахамиятлилик курсаткичлари аникданади ва диаграммаси курилади.

Масалан : Менинг тадкикот объектимда (бахолаш) таъсир килувчи кириш факторларини бахолашдаги куйдаги экспертлар катнашади:

  1. ТДТУ “ЕУТТ” кафедраси мудири профессор Абдазимов А.Д

  2. “ЕУТТ” кафедраси профессор Садриддинов А.С

  3. “ЕУТТ” кафедраси доценти Тулайев А.Р

  4. ТДАУ доцент Дусткулов А.А

  5. “ЕУТТ” кафедраси доценти Ровутов Ш.Т

  6. БМКБ агромаш бош конструктор Слободкин А.А

  7. БМКБ агромаш конструктор ВойновС.Н

  8. ТДАУпрофессор Шоумарова М. Ш.

Бунинг учун юкорида кайд этилган юкори малака ва билимга эга булган олим-экспертлардан омиларни бахолаш учун анкета суровномаси тайёрланиб, суровномада барча омиллар руйхати киритиб экспертларнинг фикрлари урганилади.
Куйида пахта териш машинасини талкики буйича анкета суровномасинингтнамунаси келтирилган

Хурматли Садриддинов А. С.Сиздан ,пахта териш машинаси эксперти сифатида,тракторга ярим осма пахта териш машинаси териш аппарати (каркаси) технологик ростлашлар баркарорлигига таъсир этувчи факторлар таьсир даражасини бахолаб беришингизни сураймиз. Бахолаш 10 баллик тизимда олиб борилади.
Эксперт суров анкетаси

п/п

Факторлар

10 баллик тизим буйича бахолаш

проф. Садриддинов А. С.

1

Пахта териш машинасининг ишчи тезлиги, м/с




2

Териш аппарати (каркас)нинг эгат сатхидан баландлиги




3

Пахта тупларининг улчамлари




4

Кузголувчан рамка пружинасининг параметрлари ва бикрлиги




5

Гуза каторлари орасидаги масофа (60-90см)




6

Аппарат (каркас) элементларининг бикрлиги




7

Шпиндели барабан юритмаси тури




8

Кузголувчан рамкани каркас (аппарат) рамасига бириктириш тури




9

дала (эгат) юзасини (рельефи) нотекислиги






Анкета суровномаларининг жамланмаси куйидаги жадвалда келтирилган




ФАКТОРЛАР

1-эксперт

2-эксперт

3-эксперт

4-эксперт

5-эксперт

6-эксперт

7-эксперт

8-эксперт

н

1

Пахта териш машинасининг ишчи тезлиги, м/с

1

7

7

9

8

8

5

4

49

2

Териш аппарати (каркас)нинг эгат сатхидан баландлиги

4

8

9

4

8

7

8

3

51

3

Пахта тупларининг улчамлари

6

9

8

8

6

6

8

8

59

4

^узголувчан рамка пружинасининг параметрлари ва бикрлиги

8

7

8

6

6

8

6

7

56

5

Гуза каторлари орасидаги масофа (60-90см)

3

9

9

7

3

8

5

10

54

6

Аппарат (каркас)
элементларининг
бикрлиги

6

7

8

8

7

6

7

8

57

7

Шпиндели барабан юритмаси тури

5

6

8

7

6

8

8

7

55

8

^узголувчан рамкани каркас (аппарат) рамасига бириктириш тури

8

8

7

6

6

7

9

6

57

9

Дала (эгат) юзасини
(рельефи)
нотекислиги

6

8

7

4

9

9

7

8

49




ЖАМИ

49

69

71

59

59

67

63

61




Топширик:


Танлаган магистрлик диссертация иши мавзуси буйича тадкикот обектини оптималлаштиришга тaъсир килаётган омилларнинг энг асосийлари ва тасирчанларини “экспертлар усули”да аниклинсин.
35

Мавзу: Тадкикот объектига таъсир кусатувчи омилларга куйиладиган талаблар, уларнинг марказини топиш ва кодлаш.
Ишнинг максади:
Магистрларнинг магистрлик диссертация ишлари мавзуси асосида экспериментал тадкикотларни режалаштиришда омилларни танлаш, уларга куйиладиган талабларни узлаштириш, марказини топиш ва кодлаш буйича билим, куникма хамда малакаларини мустахкамлаш.
Асосий тушунчалар:

Download 387.18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling