Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги карши мухандислик иктисодиёт институти иктисодиёт факультети


контрабанда тушунчаси ва контрабанда учун жавобгарлик. К


Download 0.81 Mb.
bet33/51
Sana16.04.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1359337
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   51
Bog'liq
Божхона маъруза

11.4. контрабанда тушунчаси ва контрабанда учун жавобгарлик. Контрабанда (лотинча contra - карши, bando - хукумат фармони сузларидан олинган) товарлар, валюта ва бошка кимматликларни божхона хакидаги конунларни бузган холда давлат чегараси оркали яширишнча олиб утиш. Узбекистон Республикаси конун хужжатларига мувофик контрабанда - яъни божхона назоратини четлаб ёки божхона назоратидан яшириб ёхуд божхона хужжатлари ёки воситаларига ухшатиб ясалган хужжатлардан алдаш йули билан фойдаланиб, декларациясиз ёки бошка номга ёзилган декларациядан фойдаланиб, кучли таъсир килувчи захарли, захарловчи, радиоактив, портловчи моддалар, портлаш курилмалари, курол-ярог, укотар курол ёки ук-дориларни, шунингдек, гиёхвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ёки диний экстремизм, сепаратизм ва акидапарастлик таргиб килувчи материалларни Узбекистон Республикасининг божхона чегарасидан утказиш; у мол-мулк мусодара килиниб ёки мусодара килинмай беш йилдан ун йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади.
Ядровий, кимёвий, биологик ва оммавий киргин куролининг бошка турларини, шундай куролларни яратишда фойдаланиши мумкинлиги аён булган материал ва мосламаларни, шунингдек гиёхвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни куп микдорларда контрабанда килиш, - мол-мулк мусодара килиниб, ун йилдан йигирма йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади (Узбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246-моддаси).
Жиноят хукукидаги жиноят таркиби - жиноятнинг аник тури сифатида содир этилган килмишни тавсифловчи конунда назарда тутилган белгилар жамидир; бу жиноий жавобгарлик учун зарур асосдир. Шахс унинг хатти-харакатларида муайян жиноят таркиби мавжуд булган такдирда ва унинг хатти-харакатларида аникланган жиноят таркиби учун жиноий жавобгарликка тортилади.
Жиноят таркиби куйидагиларни тавсифловчи белгиларнинг турт гурухини ташкил этади: жиноят объекти, унинг объектив жихати, жиноят субъекти ва субъектив томон.
Жамиятнинг хавфсизлигини таъминловчи ижтимоий муносабатлар контрабанда жиноят объекти хисобланади.
Объектив жихатдан контрабанда такикланган буюмларнинг Узбекистон Республикаси божхона чегараси оркали олиб утилишида ифодаланади.
Субъектив жихатдан жиноят содир этилган жиноятнинг касддан содир этилганлигида ифодаланади.
Акли жойида ва ун олти ёшга тулган Узбекистон Республикаси, хорижий давлат фукароси ва фукаролиги булмаган шахс жиноят субъекти булиши мумкин.
Контрабанда учун жиноий жавобгарлик Узбекистон Республикаси божхона чегараси оркали ушбу буюмлар МДХ мамлакатларига ёки МДХга кирмайдиган мамлакатларга олиб утилишидан катъи назар, Жиноят кодексининг 246-моддаси диспозициясида курсатилган ашёларнинг гайриконуний олиб утилиши билан бошланади.
Узбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг «Контрабанда ва божхона хакидаги конун хужжатлари бузилиши тугрисидаги ишлар буйича суд амалиёти хакида» 1996 йил 27 февралдаги 2-сон карорида куйидагилар тушунтирилган:

  1. Жиноят кодексининг 246 ва 182-моддалари диспозицияларда курсатилган буюмлар, товарлар ва бошка бойликларнинг Узбекистон Республикаси божхона чегараси оркали гайриконуний олиб утилиши деганда божхона назоратидан ташкари уларнинг божхона органи жойлашган жойдан бошка жойда ёки божхона расмийлаштируви ва назорати амалга ошириладиган вакдан ташкари олиб утилиши эътироф этилиши керак;

  2. божхона назоратидан яширган холда Жиноят кодексининг 246 ва 182-моддалари диспозицияларида курсатилган буюмлар, товарлар ва бошка бойликларнинг Узбекистон Республикаси божхона чегараси оркали гайриконуний олиб утилиши деганда уларнинг яширин жойлардан ва уларни аниклашнинг бошка усулларидан ёки бир хил буюмларга бошка куриниш бериш йули билан олиб утишдан фойдаланганхолда олиб утилиши хам тушунилиши керак.

Махсуссакланадиган жойлар деганда яширин жойларни, шунингдек транспорт воситаларидаги контрабанда максадларидаги конструктив сакланадиган жойлар ва олдиндан булакларга ажратилган, монтаж килинган буюмларни олиб утиш учун асбоб-ускуналар ва мосламаларни хисоблаш зарур;

  1. хужжатлардан алдов йули билан фойдаланиш деганда божхона органига буюмлар, товарлар ва бошка бойликларни божхона чегараси оркали олиб утиш учун асос сифатида калбаки хужжатлар, гайриконуний йул билан олинган хужжатлар, гайриконуний йул билан олинган хужжатлар, ёхуд сохта маълумотлар бор булган хужжатлар такдим этилишини тушуниш керак;

  2. Узбекистон Республикаси божхона хакидаги конун хужжатларига мувофик божхона бирхиллаштируви воситалари деганда товарлар ёки бошка бойликларни уларга тамгалар, мухрлар, ракамли, харфли ва бошка маркировкалаш белгиларини, бирхиллаштириш белгиларини, штамплар куйишни, нусха ва намуналар олишни, товарларни, бошка бойликларни тавсифлашни, чизмалар чизишни, куламли тасвирлар, фотосуратлар, рангли суратлар тайёрлашни, бошка хужжатлардан фойдаланишни бирхиллаштириш тушунилади.

Божхона бирхиллаштирувчи воситалардан алдаш йули билан фойдаланиш деганда, Узбекистон Республикаси ёхуд бошка давлатларнинг божхона органлари томонидан кулланилган бирхиллаштириш воситаларининг узгартирилиши, йук килиниши, шикаст етказилиши ёки йукотилиши билан боглик шахсларнинг хатти-харакатларини тушуниш керак;

  1. Узбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246-моддасида санаб утилган, декларация тулдирилган ёки уз номи билан декларация тулдирилмаган контрабанда буюмлари ёхуд 182-моддада курсатилган товарлар ёки бойликлар деганда, контрабанда буюмлари ёки товарлар ёхуд бошка бойликларни декларация тулдириш тартиби бузилиши билан боглик шахсларнинг чегара оркали олиб утиш максадидаги, яъни декларация тулдириш шакли ва жойи тугрисидаги божхона хакидаги конуннинг белгиланган талабларига риоя килмаслик, уни амалга ошириш тартибига, декларация такдим этиш муддатларига ва бошка кушимча хужжатларга риоя килмаслик, шунингдек Узбекистон Республикаси худудига олиб кириладиган ёки унинг худудидан олиб чикиладиган контрабанда буюмлари, товарлар ёки бошка бойликларга нисбатан декларацияга уларнинг номи ва сонига доир сохта маълумотлар киритилиши билан боглик хатти-харакатлари тушунилади.

Узбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 246 ва 182-моддларида курсатилган контрабанда ёки божхона хакидаги конун хужжатларининг бузилиши деб, буюмлар, товар-моддий бойликларнинг Узбекистон Республикаси чегараси оркали хакикатда гайриконуний олиб утилиши пайтидан бошлаб тамом булган жиноят деб хисоблаш керак.



Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling