Uzbekiston respublikasi oliy va urta maxsus ta`lim vazirligi

«Nuklo» qo`shimchali doiadorlangan ammiakli selitra olish (AQSh). Bu usulning asosiy xususiyati juda mayda maydalangan (0,04 mm) bentonit tuproklaridan iborat urun kukunsimon maxsus «Nuklo» iushimchasi ishlatish xisoblanadi. kushimcha 99,85% li ammiakli selitraga uni donadorlash minorasiga kiritishdan oldin kushiladi. Ayrim xollarda qo`shimchani bug`latish jixoziga kiritishdan oldin 95% li eritmaga kushiladi va uni 0,1-0,2% namlikkacha buglatiladi.
«Nuklo» qo`shimchasi tsiklik kizdirish va sovutishda donachalar buzilishini kamaytiradi, shuningdek donachalar mustaxkamligini oshiradi va uni saklashdagi yopishkokligini kamaytiradi.
«Nuklo» qo`shimchali donadorlangan ammiakli selitra ishlab chikarish uchun qurilmaning printsipial sxemasi 2.13-rasmda tasvirlangan.
Gaz xolatdagi ammiak (165°S) neytrallagich 5 ga beriladi, u erga shuningdek ~38°S xaroratdagi 57% li nitrat kislota xam kelib tushadi. Neytrallagichdan 83% li ammiakli selitra eritmasi buferli bak 6 ornali nasos 7 bilan bug`latish jixozi 3 ga uzatiladi va u erga suyuqlik kuvur ichki devori buyicha sizib chiqadigan yupka plenka xolatda okib tushadi. Bug`latish jixozining ostki kismidan qizdirgich 1 da 180°S xaroratgacha bug` bilan qizdirilgan xavo beriladi. Xavo sarfi (-270 m /t selitra uchun) 6770 m^z/s ni tashkil etadi. Buglatilgan suyuqlanma (99,85% Rga uzatiladi, undan suyuqlanma 190°S xaroratda donadorlash tizimiga tushadi (rasmda tasvirlanmagan). Donadorlash tizimi o`nta kollektordan iborat bo`ladi. Ularning xar biriga 9 ta dan sepib beradigan kurilma joylashtirilgan.
Atmosferaga «Nuklo» qo`shimachasi -Z22ins

2.13-rasm. «Nuklo» qo`shimchali donadorlangan ammiakln selitra ishlab chikarish uchun |1u|r||.1mi||11|||t printsipial sxemasi:

1-qizdirgich; 2 -ventilyatorlar; 3-buglatuvchi jixoz; 4-bunker; 5-neytrallagich; 6- bak; 7-nasos; 8 -bak-aralashtirgich; 9-botirma nasos; donadorlash minorasi; 11,19-tsinklonlar; 12-sovituvchi baraban; 13-suvli bak; 14-elak; 15-distilyatorlar; 10 — nirtich; 17 — transiortyor; 18 — bunker; 20 — kukunlash uchun baraban; 21 - aspirator.
Donadorlash minorasida suyuqlanma tomchilari (donachalarr 26 m balandlikdan tushadi. Minora alyuminiydan yasalgan va metall kaskadga maxkamlaigam bo`ladi. Minora orkali 470 m2/s x.avo uning yuqori k.ismidagi turtta ventilyator orkali surilib, atmosferaga chikib ketadi. 1 tonna maxsulot ishlab chik.arish xisobidya -2,3 kg maxsulot xavo bilan yukotiladi.
Qaynok (120°S) donachalar minoraning ostki kismidan tebranuvchi transiortyorlar yordamida sovutish barabani 12 ga uzatiladi, u orkali sovituvchi x,avo utkaziladi. Sovutgichdan chikadigan donachalarning xarorati ~45°S bo`ladi. Sovutgichdan chikadigan xavo esa tsiklon 11 da changdan tozalangach, atmosferaga chikarib yuboriladi. Tsiklonda yigilgan chang bak 13 da suv bilan eritiladi va eritma tsiklga kaytariladi.