В. А. Мирбобоев


КАЛЛИ, КУРРОШИН ВА ЦИНК АСОСИДАГИ АНТИФРИКЦИОН КОТИШМАЛАР


Download 1.63 Mb.
bet106/121
Sana09.01.2023
Hajmi1.63 Mb.
#1085279
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   121
Bog'liq
Materialshunoslik (I.Nosirov) (1)

КАЛЛИ, КУРРОШИН ВА ЦИНК АСОСИДАГИ АНТИФРИКЦИОН
КОТИШМАЛАР


Илгаритдан цулланилиб келинаётган цалай ва цургошин асосида олинадиган цотишмалардир. Бу цотишмалар баббит- лар (1320—74 ГОСТ) деб аталади. Махсус хоссаларга эга бу- лиш учун баббитлар таркибига легирловчи кушимчалар кири- тилади. Масалан, мис каттиклик ва зарбий ковушокликни, ни­кель ковУшоКлик> каттиКлик- ишкаланишдаги едирилишга бардошлиликни, кадмий элементи мустахкамлик ва коррозия- бардошлиликни, сурьма эса мустахкамликни оширади.
Ю^ори антифрикцион хоссаларга эга булган баббитларнинг асоси а-каттик эритма булиб, унинг таркибида каттиц ку- шимчалар сифатида интерметаллитлар SnSb булади. Бундай Котишмалар юцори тезлик ва катта куч таъсири остида (V = 50 м/с, Р = 10—20 МПа, PV=(50—75) МПа-м/с) ишлай­диган ишкаланиш жуфтларини яратишда ишлатилади. Маса- лан, улардан огир юк кутарадиган машиналар, юцори цувватли бур турбиналари ва насосларнинг ишцаланиш жуфтлари тайёр- ланади. Автомобиль, цишлоц хужалиги техникасида ^амда шунта ухшаш машиналарда (V = 30 м/с, Р = 90 МПа) ^урго- шинли баббитлар кенг ^улланилади (Б16, Б21, БС6).
Баббитлардан тайёрланадиган подшипниклар биметалл ^олда, яъни ^аттиц асосга юпца баббит цатламини ^уйиб оли- нади. Шунинг учун бундай подшипникларнинг ишлаш цоби- лияти баббит цатламининг ^алинлигига боглик: цатлам цанча кичик булса, подшипник шунча яхши ишлайди.
Баббитларнинг иссикбардошлилиги юцори эмас. Масалан, баъзи баббитлардан ясалган ишцаланиш жуфтларида темпера­тура ишлаш жараёнида 70°С га етганда унинг антифрикцион хусусиятлари узгаради.
Катта булмаган тезликда ва кучланишда ишлайдиган под­шипниклар рух асосидаги баббитлардан тайёрланади (V^3 м/с, Р^20хМПа).
18-б о б. МЕТАЛЛ БУЛМАГАН КОНСТРУКЦИОН
МАТЕРИАЛЛАР

Мавжуд конструкцион материаллар запасини ^осил цилиш учун биринчидан, уларни тежаб ишлатиш, структуранинг хос- саларга таъсирини ошириш талаб ^илинса, иккинчидан, янги хом ашё турларини излаб топиш хамда уларнннг асосида кон­струкцион материалларни ишлаб чикариш талаби ^уйилмокда. Ана шундай материаллар ичида энг мухимларн пластмассалар, резиналар, целлюлоза асосидаги материаллар, сопол ва компо- зицион материаллардир. Металл, полимер ва сопол асосидаги композицион материаллар келажакда техниканинг ривожлани- шини белгилайдиган материаллардир. ХОЗПРНИНГ узида бу материаллар техникадаги мухим муаммоларни ечишга ёрдам бермоцда, уларга булган эхтиёж борган сари ортиб бормо^да.


  1. Download 1.63 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling