В. А. Мирбобоев


Download 1.63 Mb.
bet19/121
Sana09.01.2023
Hajmi1.63 Mb.
#1085279
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   121
Bog'liq
Materialshunoslik (I.Nosirov) (1)

17-раем. Коррозион системанинг ^о- сил булиш схемаси.
Металл юзасининг электроманфий потенциалга эга булган циемчда оксид- ланиш руй бери б, электрод эриши мумкин (анод) маса­лан, Fe = Fe2=i + 2е ёки каттик цолатдаги коррозион мацеулот х.осил булади, масалан, Cd 2Н2О = = Cd(OH)2J-2H++2e. Ме­талл к засининг электромус- бат потенциалга эга булган цисмида (катод) эса муцит компонентларидан бир неч- таси цайтарилади, масалан, сув буги ёки водород цай- тарилади:


ёки
О, + 4Н+ + 4е = 2Н,0
2Н'г-ф2е = Н2 ва ц.к.
Электролиз системаси узилиб цолса, анод ва катод вазифа- ларини бажараётган цисмлардаги реакция бир хил тгзликда цайтарилади. Узилган система аъзолари узаро мувозанатда булмаганлиги учун цам металл коррозияга учрайди. Агар кэр- розион система богланган булса, у холда анод ва катод цисм- ларда бораётган реакциялар тезлиги бир хил булмаганлиги учун цам коррозия тезлиги ортади. Демак, коррозион система узилган хрлда хам, богланган хрлда цам металларда электро- коррозион емирилиш руй беради. Металларни коррозиядан сац- лаш учун махсус таркибга эга булган коррозиябардош цотиш- малар ишлаб чицилган. Лекин металл таркибини узгартириш билап хар цандай коррозиянинг олдини бутунлай олиб бул- майди, албатта. Шунинг учун коррозиянинг олдини оладиган махсус усуллар ишлаб чик.илган. Масалан, коррозиябардош махезе металл ва металл булмаган цопламалар ишлатилади ёки машина воситалари ишлайдиган мууитнинг коррозион таъсири йуцотилади.
Металл сиртини антикоррозион цопламалар билан цоплаш энг куп тарцалган усуллардан биридир. Металл ёки металл булмаган цопламаларни термик, кимёвий ёки электрокимёвий усуллар билан олиш мумкин. Крпламанинг вазифаси металл юзасини ташци мууит таъсиридан сацлашдан иборат. Масалан, оддий шароит учун баъзи пайтда машина воситаларини оддий (органик) буёц билан буяб цуйиш кифоя булса, анча агрессив (кислота, ишцор) мухитлар учун албатта маълум цалинлик- даги металлар ва металл булмаган цопламалар керак булади. Техникада машина воситаларини коррозион емирилишдан сак* лаш учун металл юзаси хром, алюминий, кумуш ва шунта ух- шаш элементлар билан 1\опланади. Х,озирги пайтда металл юза­си полимер асосида олинган композицион материаллар билан копланади.
Агрессив суюк мухитда ишлайдиган машина воситаларини коррозиядан сацлаш учун мухитга махсус кимёвий моддалар (ингибиторлар) ни цушиш мумкин. Масалан, пулатларнинг сув- да зангламаслиги учун сувга махсус моддалар сифатнда нат­рий нитрат (NaNOs), хромат ва бихроматлар (КгСгОу; К2СГ2О7) кушилади. Бундай ^ушимчалар сифатида этаноламиндан хам фойдаланиш мумкин. Тайёр машина воситалари шундай эрит- маларга шимдирилган ^отозга уралади. Бу цогоз ичида ма­шина воситалари ишлатилгунга ^адар коррозияга учрамасдан яхши сацланади.


  1. Download 1.63 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling