В а у р т а м а Х с у с т а ъ л и м в а з и р л и г и т е р м и з д а в л а т у н и в е р с и т е т и

3 Б а р т о л ь д В. В. Соч. Т. П , ч. 1. И В Л , 1963, с. 159— 160.
4 
Қаранг:
Ж нзнь Тимура. Сочннения Лянглэ, перевод Н . С у - 
ворова, Ташкент, 1890, с. 38— 41.
47
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

биатига хос бўлган ажойиб хислатлар эди. Лекин қат- 
тиқ қораланпшга лойиқ бўлган ва бу мутлоқ ҳокимни 
энг қабиҳ хатти-ҳаракатларга етаклаган қнзиққонлиги, 
жаҳлдорлиги... унинг бошқа ҳамма буюк фазилатлари- 
ни пасайтирар ва ҳатто, йўққа чиқарар эди»5.
Олим юқоридагп тарнхчиларнинг фикрларнни келти- 
риб, баъзи тарихчилар Амир Темурнинг ютуқларини мақ- 
таш билан бирга, уни қоралаганлигини кўрсатиб ўгган.
Академик И. Мўминов Темур фаолиятига бағишлан- 
ган рисолаенда баъзи тарихчилар қайд этганндай: жа- 
ҳопгир ўзидан вайрона ва култепадан бошқа ҳеч нарса 
қолдирмасди, дегаи даъволаринн қатъий рад этиб, буюк 
ҳукмдорнинг бунёдкорлик миссиясини мнсоллар билан 
исботлайдн.
Темур Самарқандда Кўксарой, Бнбихоним масжиди, 
Шоҳи Зинда мақбарасини, пойтахт атрофида Боғи Чи- 
нор, Боғи Шамол, Боғи Дилкушо, Боғи Беҳишт, Боғи 
Нав каби юзга яқин боғ саройлар қурдирдн. Сон-саноқ- 
сиз наҳрлар, кўприклар, карвонсаройлар, мадрасалар, 
ҳаммомлар, мақбаралар, шаҳарлар, қишлоқлар бунёд 
этди. Темурнннг фикрича, Самарқанд буюк империя 
пойтахтигина эмас, дунёнинг донгдор шаҳри — «Сайқа- 
ли руйи замин» бўлиши керак эдн. Ш у мақсадда Темур 
Самарқанд атрофида ■ янги-янги қишлоқлар барпо этнб, 
уларни мусулмон давлатлари бош шаҳри номи билан 
атади: Бағдод, Дамашқ, Миср, Шероз, Султония.
Темур ўз фармонларидан бирнда барча ерда шароб 
ичншни тақиқлайди: «Чунки шароб,— дейилади фармон 
шарҳида, одамларни ишдан қолдпрнб, ҳар хил бузғун- 
чиликларни, ғараз ниятларни келтирпб чиқаради».
Олим ўз рисоласида бунақа ҳаяжонли лавҳаларни 
юзлаб келтиради ва шу ибратомуз мисоллар билан кўз 
олдингизда жафокаш, диёнатли, нймони бутун Амир 
Темур сиймосини яратаднки, бу олижаноб ннсон руҳи 
олдида беихтиёр таъзим қиласнз.
Академпк И. Мўминов наздида Темур амирмп, со- 
ҳибқпронми, жаҳонгирмн, лашкарбошими — у ким бўл- 
масин, барпбир инсон. Парвардигор бандасн, пайғам- 
бар Алайҳиссалом уммати. Бир қўлида қплнч, бир қў- 
лида Қуръони Карим меҳр ва шафқат қомуси. У фуқа- 
ронинг таянчи эди.
Бабари Брей бир араб тарихчиси гувоҳлигига асос- 
ланиб, ўзининг «Мбн Халдун» мақоласида Темурнинг пн-