Va o rta maxsus

62

I

(rasmlar bloki) xizmat qiladi. Shuning uchun rasmlar modulning asosiy bosh elementi

hisoblanadi: Bu esa:

Birinchidan. talabaning ko'rish va fazoviy fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi.

ya'ni o'rganish jarayoniga miyaning tasviriy o'ng yarim shari boy imkoni>atlari

qo'shiladi.

lkkinchidan, o'quv materiali mazmunini o'zida zich joylashtirib ravshan

ko'rsatuvchi surat (rasm) talabada tizimli bilim shakllanishiga yordam beradi.

Uchinchidan, rangli suratlar o'quv informatsion materialni qabul qilish vaeslash

samarasini oshiradi hamda talabalarni estetik tarbiyalash vositasi bo'lib xizmal qiladi.

Insonning bilim olishi fikrlashning xuddi ikkita mexanizmidan foydalanganidek

bo'ladi: ularning biri simvolli bo'lsa. ikkinchisi geometrik (algcbraik) bo'ladi.

Kognitiv grafikaning asosiy vazifasi bilim olish jarayonini faollashtiruvchi

fikrlashning simvolli va geometrik mexanizmlarini o'z ichiga olgan bilim berishning

uyg'unlashgan modellarini yaratishdan iboratdir.

Grafik (ko'zga ko'rinuvchi) informatsiya miyaning o'ng yarimshari

imkoniyatlarini faollashtiradi, oliy ma'lumotli mutaxassis uchun zarur bo'lgan

tasviriy fikrlash qobiliyatini, intuitsiyasini rivojlantiradi. Buyuk olim A.Eynshteyn

avtganidek, "lntuitsiya haqiqatda eng katta boylikdir. Mening ishonchim komilki,

bizning fikrlashimiz. asosan, simvollar orqali, shu bilan birga, biz anglamasdan

kechadi". Haqiqatda ilm-fan gepotezasiz (farazsiz), faraz esa intuitsiyasiz mavjud

bo'lmaydi.

Shuningdek, ko'rgazmali informatsiya og'zaki informatsiyadan ko'ra

ahamiyatliroq va unumliroqdir. Ko'rish mexanizmining informatsiyani o'tkazish

qobiliyati eshitishnikidan ko'ra ancha yuqori. Bu esa o'z navbatida. ko'rish tizimiga

inson qabul qiladigan informatsiyaning qariyb 90 foizini etkazish imkoniyatini

beradi. Undan tashqari, ko'rgazmali informatsiya bir vaqtning o'zida beriladi.

SHuning uchun informatsiyani qabul qilish va eslashga og'zaki informatsiyadan

ko'ra kam vaqt talab etiladi. Ko'rgazmali informatsiya ishlatilganda taassurot hosil

bo'lishi og'zaki bayondan ko'ra o'rtacha 5-6 martaba tezroq kechadi. Insonning

ko'rgazmali informatsiyadan ta'sirlanishi og'zaki informatsiyadan ko'ra ancha yuqori

bo'ladi. Ko'pchilik hollarda u oxirgisini o'tkazib yuboradi. Ko'rgazmali

63

---

informatsiyani qayta takrorlash oson va aniqroqdir. Odamning ko'rgazmali

informatsiyasa ishonchi og'zaki informatsiyadan ko'ra yuqori bo'ladi. Shuning

uchun "Yuz bor eshitgandan ko'ra. bir bor ko'rmoq afzalroqdir", deb bejiz