Va yarimotkazgichli asboblar texnologiyasi
.5.4. Yarimo4kazgich birikmalarda kislorod
Download 94.09 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 8.6. Yarimo‘tkazgichlarning lazer texnologiyasi
- 8 .6 .1 . Sirtni tozalash va relyefmi yaxshilash
- 8.6 .2. Kirishmalar kiritish va ularni qayta taqsimlash usulari Sirtiy qatlamlardan diffuziyalash usuli.
- Lazer yordamida fotolitik legirlash.
- Lazer yordamida ionlar kiritish. Tarkibida kirishma bolgan nishon quvvatdor С 0 2
- 8 .6 .3 . Nuqsonlarni kuydirish
- 8 .6 .4 . Kirishmalarni getterlash
- 8 .6 .5 . Polikristall kremniy qarshiligi o ‘zgarishi
- 8 .6 .7 . Polikristall kremniy tasmalarini kristallash
- UCHINCHI QISM YAR1MOTKAZGICHLI ASBOBLAR TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI 9-bob. Yarimo‘tkazgich materiallarga mexanik ishlov berish
- 9.2. Plastinka va kristallarga qo‘yiladigan talablar
- 9. 3. Monokristallarni yo‘naltirish usullari
8 .5.4. Yarimo4kazgich birikmalarda kislorod Galliyli yarim o‘tkazgich birikmalar suyulmasiga kislorodni har qanday shaklda kiritilsa ham u galliyning kvars bilan ta ’sirlashishini bosadi, demak, birikm ada kremniy va boshqa b a’zi kirishmalar (agar ularning kislorodga yaqinligi galliyga nisbatan yaqinlikdan yuqori bo ‘lsa) miqdorini kamaytiradi. Bunday kirishmalar — uglerod, tem ir, xrom, mis. Brijmen usulida GaAs monokristallari o'stirilganda uni konteynerga (ampulaga) elem entar shaklda yoki oksidlar shaklida (G a20 3 , Аб20 з va b.) kiritib uning tozalash ta ’siridan foydalaniladi, Choxralskiy usuli qo‘llanilganda esa kislorod bevosita flyusga kiritiladi va o‘sha natijaga erishiladi. Yana bir narsaga e ’tiborni jalb etamiz. Agar GaAs va G aP suyulmasida kislorodning ortiqcha m iqdori b o 4lsa, kristallar qarshiligini oshiradi. Agar bu miqdor kam bo'lsa, yuqori tem peraturada kristallga ishlov berilgach, uning qarshiligi keskin kamayadi. Agar kislorod miqdori ko‘p bo‘lsa, temoishlov kristallning solishtirma qarshiligiga sezilarli ta ’sir qilmaydi. Mazkur birikmalardagi kislorod kristallanish jarayoniga ta ’sir ko'rsatadi. Masalan, konteynerning (qayiqchaning) suyulma tom onidan xo‘llanishi kuchli darajada ortib ketadi, monokristall o ‘sishi buziladi. 155 Kislorod yuqori tem peraturalar sohasida galliyli birikm alarning plastiklik xossalarini keskin pasaytiradi. Shuning uchun Brijmen va Choxralskiy usullari bilan o'stirilgan kristallar osonlikcha yorilib ketadi. U m um an aytganda, GaAs va G aP m onokristallarida kislorod zararli kirishma hisoblanadi. Uning tozalovchi kirishma sifatida qo'llanishi ancha cheklangan. Shuning uchun GaAs va G aP yarim o'tkazgich birikm alar tozaligini ko'tarish uchun: 1) eng aw alo dastlabki m oddalar tozaligini ko'tarish; 2) kvars konteynerlam i, masalan, alyuminiy va bor nitridlaridan yasalgan konteynerlar bilan almashtirish; 3) jarayonga kiritiladigan barcha m oddalarni sinchiklab suvsizlantirish va gazsizlantirish zarur. 8.6. Yarimo‘tkazgichlarning lazer texnologiyasi Q u w atd o r lazerlar yarim o'tkazgichli asboblar ishlab chiqarishda keng qo'llaniladi. Ionlar kiritilgandan so'ng plastinalarni qizdirish (kuydirish) uchun, polikristall kremniyda donalar o'lcham ini kattalashtirish uchun, stabilitronlarni tayyorlashda, metall kontaktlar yaratishda lazerlardan foydalaniladi. M asalan, yuqori energiyali ionlar kiritilganda kremniyning m onokristall tuzilishi buzilishi, uni tiklash uchun beriladigan term oishlov 1000°C da 30 m in davom etadi. Lazer bu ishni 10 m arta tez bajaradi. Lazer bilan samarali ishlov beriladigan yarim o'tkazgichlar texnologiyasi sohalari haqida to'xtalib o'tam iz. 8 .6 .1 . Sirtni tozalash va relyefmi yaxshilash Lazer yordamida tozalashda yarim o'tkazgich sirtidagi iflosliklar ketkaziladi, am m o sirtning o'zi zararlanmaydi. Ishlov beriladigan sirtga yot atom lar kirmaydi, vakuum sharoiti buzilmaydi. Lazer vakuum kam erasidan tashqarida bo'ladi. N ur shaffof deraza orqali kiritiladi, bunda bir jarayonda bir necha amallar, masalan, tozalash, m etallni yoki 156 epitaksial pardani vakuumda o iq azish , tok keltiruvchi y o ich ala r (tasmalar) qilish va h. k. am allar bajariladi. Tozalash uchun nurining diam etri 3,5 mm b o ig an rubin lazer ish- latiladi. Krem niy sirtida uglerod va kremniy dioksidi pardalarini kuydirib yuborish uchun har birida 2 J/sm 2 b o ig a n beshta ketm a-ket impulslar energiyasi kifoya b o iad i. Sirtni 16 ns davomiylikli ikki-uch (2 J/sm 2) impuls bilan nurlantirilsa, sirtning monokristalligi tiklanadi (u argon ionlari kirishidan buzilgan) va bir vaqtda argon ionlaridan sirtni tozalaydi. Metall pardalari sirtini tekislash uchun ularni ~ lm ks davomida lazer nurlanishi bilan qizdirish kifoya. Bu tekislash jarayonini vakuumda, havoda yoki inert gaz m uhitida o ik azish mumkin. Kremniyning epitaksial qatlamlari sirtidagi o ik ir chiziqlarni bartaraf qilish uchun lazer ishlovdan foydalaniladi, agar kremniyni (0,2- 0,8 J/sm 2) energiyali impulslar bilan nurlantirilsa, m azkur nuqsonlar (suyulib) io i a yo‘q b o iib ketadi. 8.6 .2. Kirishmalar kiritish va ularni qayta taqsimlash usulari Sirtiy qatlamlardan diffuziyalash usuli. Bu usul sirtiy m anbadan diffuziyalash usuliga o ‘xshaydi, am m o bunda legirlovchi kirishmani lazer nurlanishi yordamida qizdiriladi. Sirtiy qatlam suyuladi va kirishma suyulgan m odda ichiga diffuziyalanib kiradi. Ana shu usul bilan kremniyga donorlar va akseptorlar (bor, fosfor, surma va b.) kiritiladi. Yupqa yarim oikazgich plastinalar sirtiga omik kontaktlar o iq azish xuddi shu usulda amalga oshiriladi. 100 m m diametrli va 0,2 mm qalinlikli plastinalarda lazer bilan qizdirish term ik kuchlanishlarga b o g iiq buzilishlar qoldiradi. Oddiy texnologiyada esa ko‘p kontaktlar shunday kuchlanishlar sababidan buzilib ketadi. 157 Suyuq yoki gazsimon m anbadan diffuziyalash usuli. Rubin lazer nurlanishini p-Si plastinasi sirtiga o ‘tqazilgan etanoldagi surma trixloridi eritmasi orqali o ‘tkazib sirtdan 190 nm ichkarida p-n o ‘tish hosil qilinadi. G azsim on manba (10%РНз+ 90% Ar gazlar aralashm a) muhitiga plastina joylanadi. Aleksandrit asosidagi lazer ( Л =0,73 mkm) bilan ishlov beriladi. Uning nuri diam etri -3m m . Lazer yordamida fotolitik legirlash. Bu usul yarim o‘tkazgich sirtiga kirishma o ‘tqazish va uni plastina ichiga kiritish jarayonlarini birgalikda olib borish imkonini beradi. Birinchi bosqichda gaz lazer nurlanishini yutadi, dissotsiatsilanadi, kirishmani ozod qiladi (fotoliz). Kirishma o ‘sha nurlanish ta ’sirida sirtga o ‘tira borib, plastina ichiga kiradi. Lazer yordamida ionlar kiritish. Tarkibida kirishma bo'lgan nishon quvvatdor С 0 2 ~ lazer nurlanishi ta ’sirida bug‘lantiriladi, kirishma ionlari yarimo4kagichga kiradi. Yarimo4kazgichlarda kirishmani qayta taqsimlash. Yarim o4kazgich- ga kiritilgan kirishma plastinalar sirtini lazer yordamida kuydirish yo‘li bilan qayta taqsimlanishi mumkin. Bu esa asboblar tavsiflarini yaxshilash imkonini beradi. 8 .6 .3 . Nuqsonlarni kuydirish Y arim o'tkazgichlar texnologiyasida qo'llaniladigan termodiffuziya jarayonlarida elektr jihatdan nofaol kirishm alar uyumlari, pretsipitatlar hosil b o ‘ladi. U lar yarim o4kazgichlar va ular asosidagi asboblar xossalarini yomonlashtiradi. Lazer ishlovi pretsipitatlarni «eritib» yuboradi, kirishma atom larini faollashtiradi. Impulslari davomiyligi 50 ns va energiya zichligi 1,5-1,8 J/sm2 b o ‘lgan rubin lazeri bilan ishlov berilganda dislokatsiyalar va dislokatsion sirtm oqlar ( ular kremniyga bor, fosfor ionlari va boshqa ionlar kiritil- ganda hosil bo ‘ladi) bartaraf qilinadi. Keyingi davrda kerakli xossali o ‘ta 158 katta, katta integral sxemalarni hosil qilishda ionlar kiritish usuli asosiy bo clib qolgan. Ammo, katta energiyali ionlar (200 keV gacha) yarim o'tkazgichning sirtiy qatlam ini zararlaydi, b a ’zan uni am orf holatga keltiradi. Lazer bilan kuydirish sirt qatlam ini qayta kristallaydi. Lazer yordamida kuydirishning ikki usuli mavjud : 1) bir necha sm 2 yuzali sirtni qisqa impuls (100 ns) bilan nurlantirish; 2) kichik yuzaga (dog'ga) fokuslangan uzluksiz lazer nurini m aterial sirti bo'yicha siljitib borish. Uzluksiz lazer bilan kuydirish sharoiti shunday tanlanadiki, bunda sirt qiziydi, am m o suyulmaydi. Demak, qayta kristallanish qattiq fazada yuz beradi. Bunda kiritilgan ionlarning plastina qalinligi bo'yicha taqsimoti o'zgarm as saqlanadi. Bir misol keltiramiz. 5 ,1014 sm -2 zichlikli va 100 keV energiyali arsenik (As) ionlari kiritilgan kremniy qatlamlarini kuydirish. Kuydirishgacha qatlam am orf tuzilishda. 7 W li argon lazeri yordamida kuydirish o'tkaziladi, Si plastinkadagi lazer dog'ining diametri -25 m km, num ing siljish tezligi 2,7 sm/s. Kuydirishdan so'ng qatlam m ukam m al kristallik tuzilishga ega bo'lib qoladi. Vaholanki, term ik kuydirish (1000°C, 30 min) am orf qatlam da dislakatsion sirtm oqlar ko'rinishida ko'p nuqsonlar (~ 1010 sm -2) qoldiradi. Lazer bilan kuydirish afzalliklari: 1) Kirishmaning diffuzion qayta taqsimlanish sezilmaydi, murakkab birikmalarda (masalan, >4nii?v da) tarkib saqlanadi. 2) Term ik kuydirishga nisbatan lazer kuydirishda legirlash samaradorligi yuqori bo'ladi. 3) Zaryad tashuvchilar faolligi bir necha m arta ortiq bo'ladi. 8 .6 .4 . Kirishmalarni getterlash Getterlash deb asboblarning faol sohalaridan tez diffuziyalanadigan m etall kirishmalarni (oltin, kumush, mis va b.) ketkazish jarayoniga aytiladi, chunki bu kirishm alar asboblar sifatini pasaytiradi. 159 Odatda getterlash sohalarini plastinaning notekis tom onida hosil qilinadi, bunda muayyan nuqsonlar kiritilib, ular yuqorida aytilgan nokerak kirishmalami o ‘ziga biriktirib oladi. Lazer ishlovi oqibatida hosil b o ig a n nuqsonlar oson nazorat qilinadi, ifloslik kiritmaydi va barqaror b o ia d i. U lar kirishm alam i texnologik jarayonlar o ‘tkazilganda ham ushlab tura oladi. G etterlash samaradorligini noasosiy zaryad tashuvchilar yashash vaqti b o ‘yicha baholanadi. Metall kirishmalar qancha kam b o isa , yashash vaqti shuncha katta b o iad i. 8 .6 .5 . Polikristall kremniy qarshiligi o ‘zgarishi Yarim o‘tkazgichli asboblar va IM S larda m etall o'tkazgichlar o ‘rniga ko‘pincha legirlangan polikristall krem niy (PK) pardalardan foydalaniladi. PK pardasi donasi o ic h a m i qancha katta b o is a o'tkazgichning qarshiligi shuncha kichik b o ia d i. Lazer bilan kuydirish donalar o ich am in i kattalashtiradi, binobarin, piroliz yordam ida (620°C va past bosim da) o ‘stirilgan PK pardalari qarshiligini kamaytiradi. Lazer tizimi 30 ns davomiylikli va energiya zichligi 2- 59 mW/sm2 b o ig a n im pulslar hosil qiladi. Rubin lazerdan foydalanilgan holda to iq in uzunligi 0,6943 mkm yoki neodim lazer b o ig an d a — 1,06 mkm b o ia d i, nam unada y orugiik d o g i 5 sm. Legirlash dozasiga qarab PK parda qarshiligi turlicha b o ia d i, doza ortishi bilan kamayib boradi. Ammo, qu w at zichligi katta b o ig a n d a PK pardalari qatlam lanib, ularning qarshiligi ortadi. Arsenik (As) bilan legirlangan PK pardalari o ic h a m i kuydirishgacha -3 0 nm , term ik kuydirishda u 40 nm ga yetadi, lazer bilan kuydirishda 150 nm gacha yetadi. Mos ravishda, qarshiliklar nisbati 15 103:890:360. Term ik kuydirishdan so‘ng faollashgan kirishma atom lari hissasi 39%, lazer bilan kuydirishdan so‘ng- 93%. Impuls rejimida plastina sirti b o ‘yicha 160 siljiyotgan lazer nuri polikristall kremniy qatlamini qayta kristallaydi. Bu qarshilikning yana ham kamayishiga olib keladi. 8 . 6 . 6 . Amorf va polikristall qatlamlarning qayta kristallanishi Epitaksial texnologiya yarim o'tkazgichli asboblar yaratishda katta o ‘zgarish qildi. Ammo, uning b a ’zi kamchiliklari bor. Bu jarayonlarda yuqori tam peratura tutib turilishi zarur, u esa pardadan (epitaksial qatlam dan) taglikka va aksincha kirishmalar qayta taqsimlanishiga olib keladi, oqibatda kirishma zichligi chegarasi keskin bo'lm aydi. Bunday kamchiliklar lazerlar yordamida bartaraf qilinishi mumkin. Polikristall yoki am orf qatlamiarni qayta kristallash yo'li bilan epitaksial pardalar olish texnologiyasining kelajagi bor. Bu usuldga ko‘ra, dastlab past tem peraturada «tayyorlama» qatlamlari o ‘tqaziladi, keyin esa, qattiq fazali kristallash orqali monokristall qatlam lar shakllanadi. Oqibatda parda — taglik chegaralari keskin bo‘ladi. Qattiq fazali qayta kristallash barcha bosqichlarda оЧа yuqori vakuum boMishini talab qiladi. Agar lazer nurlanishi quvvati va uning nurini siljitib borish tezligi am orf qatlamni monokristallik taglikkacha suyultirishga yetarli b o lsa, bu jarayon normal sharoitda kechishi mumkin. Yuqori chastotada changlab o'tqazilgan 440 nm qalinlikdagi am orf germaniy qatlamini suyuq fazadan qayta kristallash yo4i bilan yuqori sifatli monokristall qatlam hosil qilinadi. Bunda ishlatiladigan argon lazeri nurlanishi quvvati 9 W, siljib borish tezligi 200 sm/s. Jarayon vaqti kichik b o ‘lgani natijasida kirishmalar pardadan taglikka va aksincha o ‘ta olmaydi. Impulsli lazeri a rdan foydalanganda vakuumda qatlamiarni (changlatib) o ‘tqazgandan keyinoq havoda qayta kristallash yo‘li bilan yuqori sifatli kremniy avtoepitaksial qatlamlari hosil qilinadi. Lazer ishlovi tufayli germaniyning kremniy taglikda va kremniyning sapfir taglikda geteroepitaksial qatlamlarini olish mumkin. 161 8 .6 .7 . Polikristall kremniy tasmalarini kristallash Kremniy tasmalarini (lentalarini) o'stirish arzon kremniy plastinalarini olish usullaridan biridir. Bu usul kesish, yedirish va silliqlashdan amallarsiz bajariladi. Bu amallarga esa dastlabki material 75% gacha isrof bo'ladi. Dastavval kremniyni bug' fazasidan (past bosim da) vaqtincha taglikka o'tqaziladi. Keyin kremniy qatlami ajratib olinadi, taglikdan esa keyingi jarayonda yana foydalaniladi. Bu usul bilan 100 mkm va ortiq qalinlikdagi kremniy plastinalari olinadi. O 'stirilgan tasm ani lazer bilan kerakli o'lcham li plastinalarga ajratiladi. Biroq, bu plastinalar mayda donali polikristall tuzilishga ega, amalda ulardan foydalanib boim aydi. Ularni ishlatishga yaroqli qilish uchun quyidagi am allar bajariladi. Polikristall donalarini yiriklash uchun lazer ishlovi beriladi. Lazer nuri, masalan, 7,5 sm/min tezlikda siljib borib tasm aning torgina qismini suyultiradi. Qayta kristallashdan so'ng polikristall kremniy yirik donador tuzilishga ega bo'lib qoladi. Yuqori sifatli tasm alarnig sirti yaltiroq, mayda panjaraviy relyefga ega. Relyef davri 4,5 mkm. Argonda kuydirilganda silliq ko'zgusim on sirt hosil bo'ladi. Bunday tasm asim on materiallarda noasosiy zaryad tashuvchilar yashash vaqti katta va tuzilish nuqsonlari kam. Qayta kristallangan tasm asim on yarim o'tkazgichlar quyoshiy elem entlar ishlab chiqarishda keng qo'llaniladi. 8 . 6 . 8 . «Dielektr ustidagi kremniy» qatlamini qayta kristallash Lazer yordamida qayta kristallash usuli bilan am orf m oddalar sirtida shakllantirilgan «dielektr ustidagi kremniy» qatlam lari boshqa usullar bilan o'stirilgan qatlamlarga xos kam chililardan xalos. Bu holda tuzilmaning asosi kremniy taglik bo'ladi. Qayta kristallash impulsli yoki uzluksiz lazer yordamida amalga oshiriladi. Barcha hollarda kremniy biitun qalinlik bo'yicha suyuladi va suyulm adan qatlam lar qayta kristallanadi. 162 Mazkur tuzilmalar ketm a-ket oikaziladigan am allar natijasida olinadi: kremniy taglik term ik (qizdirish) y o i bilan oksidlanadi yoki taglikka kremniy nitridi o'tqaziladi (dielektr qatlam hosil qilinadi); buning ustiga kremniy qatlami o iq azilad i- gazsimon fazadan (past bosimda) PK o'stiriladi; ionlar kiritish usuli bilan PK legirlanadi; PK qatlamni lazer qayta kristallaydi. Yaxlit kremniy qatlamlariga lazer ishlov berilganda ular polikristalligicha qoladi, am m o, donalar o ‘nlab mkm gacha kattalashadi. Lazer yordamida qayta kristallashda kremniyning bir necha o i l kvadrat m km li yuzali monokristallik donalari olinadi. Shunday usul bilan tayyorlangan «dielektr ustidagi kremniy» qatlamlari asosida MOY — tranzistolar, katta integral mikrosxemalar (K IM S) tayyorlanadi. 8 .6 .9 . Yedirish Ultrabinafsha spektr sohasida nurlanish chiqaradigan lazerlardan polimer va metall pardalarni bevosita yedirish uchun foydalaniladi. Yedirishning bir necha usullari mavjud: qattiq fazadan bugiantirish y o ii bilan yedirish, lazer rag'batlantirgan yedirish. Bu amallardan integral sxemalar hosil qilishda keng foydalaniladi. Nazorat savollari 1. Kiritiladigan kirishmalar qanday hisob qilinadi? 2. Komponovka nima? 3. Oraliq texnologik jarayonlar qanday boiadi? 4. Kimyoviy yedirish amallarini tavsiflang. 5. Yarimo4kazgich birikmalarni sintezlashga tayyorgarlik qanaqa boiadi? 6. Tovar monokristallar qanday o‘stiriladi? 7. Monokristallarda tekis taqsimlangan kirishmalar hosil qilish choralari qanday? 8. Mukammal tuzilishli monokristallar olish usullari qanday? 9. Choxralskiy usulini tavsiflang. 10. Zonaviy suyultirish usulini tavsiflang. 11. Brijmen usulini tavsiflang. 12. Yarimo4kazgichlarda kislorod va uglerod kirishmalari qanday ahamiyatga ega? 163 UCHINCHI QISM YAR1MOTKAZGICHLI ASBOBLAR TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI 9-bob. Yarimo‘tkazgich materiallarga mexanik ishlov berish 9.1. Umumiy ma’lumotlar Har qanday yarim o'tkazgichli asbobni tayyorlash jarayoni yarim o'tkazgich material quymasi elektrik o'tkazuvchanligining turi, uzunlik bo'yicha solishtirma qarshiligining taqsimoti xarakteri va qiymatini, zaryad tashuvchilarning yashash vaqti yoki diffuzion uzunligini, dislokatsiya zichligini aniqlash amallaridan iborat. Keyingi yillarda yarim o'tkazgich asboblar tayyorlashda epitaksial qatlam vujudga keltirilgan yarim o'tkazgichli plastinkalar keng qoilanilm oqda. Bunda epitaksial qatlam ning qalinligi, solishtirma qarshiligi, qatlam ning qalinlik va solishtirma qarshilik bo'yicha bir jinsliligi, dislokatsiya va nuqsonlarning joylashish zichligi nazorat qilinadi. Mexanik ishlov natijasida yarim o'tkazgichli plastinkalar aniq geometrik o'lchovga, kerakli kristallografik yo'nalganlik va sirt tozalik sinfiga ega bo‘ladi. Bu plastinkalar keyinchalik asbob tayyorlash uchun xizmat qilishi mumkin yoki epitaksial qatlam olish uchun taglik vazifasini bajarishi mumkin. 9.2. Plastinka va kristallarga qo‘yiladigan talablar K o'pchilik yarim o'tkazgichli asboblarni tayyorlashda monokristall quymalarning disk ko'rinishida kesilgan plastinkalari yoki ulardan kesib olingan kvadrat, to lg‘ri to'rtburchak, doira yoki murakkab ko'rinishidagi kristallardan foydalaniladi. Tayyorlanadigan asboblarga qo'yiladigan talablarga asosan, plastinkalarning qalinligi 0,2-0,7 mm gacha, kristall yuzasi esa 0,1 dan 25-30 m m 2 gacha bo'lishi mumkin. Mexanik ishlovning asosiy vazifasi talab darajadagi sirtli plastinka yoki kristallni kerakli o'lcham , shakl va kesimda tayyorlashdan iboratdir. 164 Bu vazifa quymani plastinkalarga kesish, u plastinkalarni tekislash va silliqlash bilan amalga oshiriladi. Y arim o‘tkazgichlar texnologiyasida plastinkalar va kristallar sirti sifatiga juda qattiq talab qo‘yiladi. Bularga quyidagilar kiradi: 1) Qalinligi o ‘rtacha 200 mkm plastinkaning qalinligi nom inaldan ±3 m km dan oshmasligi kerak. 2) Plastinkalarni kristallografik tekisligi yo‘nalganligi aniqligi 3'-6’ atrofida b o ‘lishi kerak. Oksidlash, diffuziya, kirishm alar kiritish va boshqa jarayonlarni qayta takrorlanishi shunga bog'liq. K o‘pincha (111) tekislikda kesilgan kristallardan foydalaniladi. 3) Plastinkalarning yassi parallelligi diam etri bo ‘yicha ±1 m km dan oshmasligi kerak. Albatta, bu talabni plastinka diametri 80-110 mm dan yuqori b o ‘lganda bajarish qiyin. 4) Mexanik buzilgan qatlam ni eng yupqa holga keltirish yoki um um an yo‘qotish kerak. Bu talab ayniqsa, o ‘ta yuqori takroriylikli asboblar uchun m uhim bo‘ladi. 5) Sirt shakli chuqurligi ±0,025 mkm dan oshmasligi talab qilinadi va u sirtning 14-sinfiga to ‘g‘ri keladi. 9. 3. Monokristallarni yo‘naltirish usullari Yarimo4kazgichli asboblar tayyorlash texnologiyasida quyma monokristallarni plastinkalarga aylantirishdan oldin kristallografik yo‘nalishi aniqlanadi. Chunki tanlangan kristallografik yo‘nalish asboblarning yuqori sifatli chiqishida katta ahamiyatga ega. M onokristallarni o ‘stirib olishda, asosan (111) yo'nalish tanlanadi. Biroq, monokristallni o ‘stirish jarayonida tanlangan yo'nalishdan biroz og‘ishlar b o ‘lishi mumkin. Shuning uchun barcha quyma monokristallarning kristallografik y o^alishlari rentgenografik yoki optik usul bilan aniqlanadi. Download 94.09 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling