Variant 1 Marketing fani nimani o'rganadi va o'rgatadi?

3.Marketing tadqiqotlarining asosiy 
omillari? 
Marketing tizimining maqsadi mumkin darajada tovar va 
xizmatlarga bo‘lgan maksimal iste’molni 
aniqlash
, 

---

maksimal iste’mol qoniqishiga erishish, maksimal keng 
tanlovni taklif qilish, tovar va xizmatlarning sifatini 
maksimal oshirish va o‘z iste’molchilar safini 
kengaytirishdir.
Ayrim iqtisodchilar fikricha, marketintning maqsadi ishlab 
chiqarishni ish bilan bandlik va boyliknint o‘sishini 
ta’minlovchi yuqori iste’molni engillashtirish va 
rag‘batlantirishdir. 
Boshqalarning 
fikricha
, 
aksincha, 
marketing maqsadi mumkin bo‘lgan maksimal istemol 
darajasida emas, balki maksimal istemol qoniqishiga 
erishishdan iborat. Lekin, birinchidan, aniq tovarning 
iste’mol qoniqish darajasini o‘lchash mumkin bo‘lmagan 
va 
mumkin 
emas. 
Ikkinchidan
, 
aniq 
marketing 
qarorlaridan, alohida iste’molchilar tomonidan olinadigan 
bevosita
qoniqish atrof-muhitning ifloslanishi va u keltiradigan 
zarar kabi salbiy natijalarni hisobga olmaydi. Shunday 
qilib, marketing tizimi va uning faoliyati samarasini 
ehtiyojlarning 
qondirilishi 
ko‘rsatkichlari 
asosida 
baholash juda murakkab va deyarli mumkin emas. 
Uchinchi guruh 
iqtisodchilarning fikricha
, marketing 
tizimining amaliy maqsadi tovarlarning maksimal 
mumkin bo‘lgan darajadagi xilma-xilligini ta’minlash va 
iste’molchiga maksimal keng tanlovni yaratishdir. Bu 
tizim iste’molchiga uning didiga ko‘proq javob beruvchi 
tovarni topish imkonini berishi kerak,degan fikr yotadi. 
Mijozlar o‘z ehtiyojlarini maksimal qondirish imkoniga 
ega bo‘lishlari va natijada ko‘proq qoniqish olishlari 
zarur. Shunday nuqtai nazar borki, unga muvofiq 
marketing tizimining asosiy. maqsadi «hayot sifatini» 
yaxshilash, deb hisoblaydilar. Bu qarash tarafdorlari 
marketing tizimini ular taklif etayotgan iste’mol 
qoniqish 
darajasi bilangina emas
, balki jismoniy va 
madaniy muhit sifatida ko‘rsatiladigan ta’sir bilan ham 
baholaydilar.
Marketing tizimi uchun ham sifatni o‘zgartirish oson 
emas, bu ta’rif esa ba’zida bir-biriga zid keladi. Yuqorida 
keltirilgan 
marketingning 
maqsadini 
quyidagicha 
guruhlashni tavsiya etamiz:
—barcha xaridorlarning har qanday tovar va xizmatlarga 
bo‘lgan 
ehtiyojini 
aniqlash;
—xaridorlarning 
barcha 
ehtiyojlarini, 
zaruriyatlarini 
qondirish
;
—tovar va xizmat ko‘rsatish bozorida raqobat ustunligiga 
erishish;
—tovar va xizmatlar bozorlarini kengaytirish hamda 
yangi bozorlarni aniqlab, tanishish va zabt etish;
—korxona foydasi va rentabelligining o‘sishiga 
erishish.Marketingning o‘ziga xos tamoyillari bo‘lib, ular 
quyidagilar 
hisoblanishi 
mumkin:
—korxona faoliyatining 
yuqori pirovard natijalariga
, 
yuqori rentabelligiga erishish, ya’ni bozorda o‘z tovar va 
xizmatlarini 
samarali 
sotish;
—maqsadli yo‘nalishga ega bo‘lgan marketing 
strategiyasi asosida tovarlar va xizmatlarning uzoq 
muddatli dasturlarini ishlab chiqish va uning bajarilishini 
ta’minlash hamda yuqori foyda olinishiga erishish;
—bozorga moslashish strategiyasi va taktikasini 
birgalikda 
qo‘llash;
—bunda tovar va xizmatlar marketing strategiyasi ishlab 
chiqarish 
xo‘jalik 
faoliyatining 
bozor 
talablariga 
moslashishini 
barcha yangiliklar
, ilg‘or fan va texnika 
yutuqlarini 
o‘zida 
aks 
ettirmog‘i 
lozim;
—maqsadli-dasturiy usul — qo‘yilgan maqsadga, 
vazifalarga erishishning har tomonlama kompleks 
yondashuvidir.
Marketing tadqiqotlari shuni ko‘rsatadiki, marketingning 
alohida olingan elementlaridan amaliyotda foydalanish 
etarli darajada samara bermaydi. 
Shuni e’tiborga olib, 
korxona faoliyatini uzoq mudd
atli natijalarga yo‘naltirish 
mavjud ehtiyojlarni qondirishga diqqatni jalb qiladi va 
marketingdan kompleks foydalanishga olib keladi.