Variant №11 Xashaki bugdoy

VARIANT №14

1. 
   Donli ekinlarning xalq xo‘jalik ahamiyati, ekin maydonlari, hosildorligi, O‘zbekistonda donchilikni rivojlantirish istiqbollari.
   

Tritikale. O‘zbekistonda keng tarqalgan yangi oziq-ovqat, Yem-xashak ekini. U serhosil, kasalliklarga, yotib qolishga va boshqa noqulay sharoitlarga chidamli o‘simlik.
Doni oqsil va lizin, triptofan singari almashtirib bulmaydigan aminokislotalarga boy. Bug‘doy va javdarga nisbatan donida oqsil 1-4 % ko‘p. Kleykovinaning miqdori bug‘doynikiga teng yoki 3-4 % ko‘p, ammo sifati past. Shuning uchun tritikale donining non yopish xamda tegirmonboplik sifatlari bug‘doynikidan past. Bug‘doy uniga tritikale uni 20-30 % qushilib non yopilsa, non sifati Yaxshilanadi.
Tritikale doni konditer sanoatida, pivo pishirishda, omixta em tayyorlashda foydalaniladi. O‘zbekistonda tritikale oraliq ekin sifatida, yashil massasi uchun xam o‘stiriladi. Erta bahorda etishtirilgan yashil massasi bevosita oziqa sifatida xamda, ertagi silos, ut uni, briket, granula tayyorlashda ishlatiladi. Uning silosi va yashil massasi tarkibida xazmlanadigan oqsil bug‘doy vaNavlari. Prag-1. Tritikalening bu navi Dog‘istonda VIRning tajriba stansiyasida yaratilgan. O‘zbekistonda 1982 yildan boshlab oraliq ekin sifatida sug‘oriladigan yyerlarda tumanlashtirilgan.
Bo‘yi 170-185 sm, tuplanishi 2,5-5. Barglari umumiy massaning 42 % ni tashkil qiladi. Barg uzunligi 25-40 sm, eni 2-3 sm. boshog‘i ok. 9-11 sm, zichligi 10 sm da 35-37 boshoqcha joylashgan. Qiltiqlari ok, kuchsiz tarvaqaylagan. 1000 donning massasi 40-44,8 g. Samarqand nav sinash stansiyasi va Farg‘ona nav sinash uchastkasida sinov yillari 301-454,7 s/ga yashil massa hosili olingan.
Don hosili Samarqand DNSS o‘rtacha 60,5 s/ga ni tashkil qilgan. O‘suv davri yashil massa uchun 177, don uchun 212 kun. javdarnikiga nisbatan 1 % ko‘p, Yaxshi xazmlanadi, xushxo‘r.