Variant №11 Xashaki bugdoy

3. Qorako‘lchilikda kanday Yaylov mavsumlari va muddatlari qabul qilinganli cho‘lning iqlimiga xos belgilaridan biri havo haroratining sutkalar va mavsumlar bo‘ylab o‘zgaruvchanligi hisoblanadi: yozi jazirama issiq va qurg‘oqchil, qishi – nisbatan sovuq, o‘zgaruvchan.Gipsli cho‘lning salbiy xususiYatlari jumlasiga-Yaylovlar hosidorligining yuqori emasligi (0,7-2,5 s/ga), shuningdek, ozuqa zahirasining mavsumlar davomida keskin o‘zgaruvchanligi ayniqsa yozgi ko‘kat ozuqalarning tanqisligi kiradi.
Tog‘ yonbag‘irlari shuvoq – efemerli Yaylovlar garchand Yalpi noqulay ekologik sharoitlari bilan ta’riflansa ham, ozuqaboplik manbai jihatidan bir talay nisbiy ustunliklarga ega. Ularga xos tipik tuproq tipi- bo‘z va sur tusli qo‘ng‘ir tuproqlar hisoblanadi.
Mazkur tuproqlarga qo‘yidagilar xos: tarkibida gumus miqdori kam (1,0% atrofida), boshqa asosiy ozuqa moddalari (azot, fosfor, kaliy)ga ham o‘ta kambag‘al. Biroq tuproqlar tarkibida karbonatlar va gips miqdori o‘ta mo‘l. Granulometrik tarkibi jixatidan soz zarrachalardan tortib qumoq, qumlilargacha o‘zgarib turadi (Lobova, 1960).
Havoning yillik o‘rtacha harorati 15-16⁰S, eng jazirama davr – iyul; o‘ta izg‘irin sovuq davr – Yanvar, fevral.
Yillik o‘rtacha yog‘ingarchilik miqdori 160 mm atrofida bo‘lib yillar bo‘ylab 82 mm dan 297 mm gacha o‘zgarib turadi. YOg‘in – sochinlarning yillik eng yuqori taqsimlanishi qish – erta bahor mavsumlariga (XII-III) to‘g‘ri keladi. Eng qurg‘oqchil davr-iyun- noYabr oylari hisoblanadi.
10 yil davomida 1 yil o‘ta hosilli, 2 yil – hosilli, 4 yil – o‘rta hosilli, 2 yil – kam hosilli va 1 yil – o‘ta kamhosilli bo‘lishi qayd etilgan (GaevskaYa, 1971,Nechaeva, 1958).
Mavsumlar bo‘ylab nafakat hosildorlik kamaymasdan, balki, ozuqaning to‘yimlilik ko‘rsatkichlari ham sezilarli pasaYadi. CHunonchi, xo‘l protein miqdori bahordan qishgacha 20% dan 5% gacha pasaYadi (Blagovetsenskiy, 1958).