Vazirligi urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti " biologiya" kafedrasi "tasdiqlandi"

Zamonaviy nukleotid ma‟lumotlar bazalari 
Biologiya sohasi tobora ma„lumotlarga boy fanga aylanib borgan sari,
katta ma„lumotlar to„plamlarini saqlash va ular bilan aloqa qilish zarurati
tug„iladi. Aniq misollarga - bu nukleotidlarning ketma-ketligi, oqsillar ketma-
ketligi va rentgen kristallografiyasi, makromolekulyar NMR markazi tomonidan 
ishlab chiqarilgan oqsillarning 3D tarkibiy va tuzilish ma„lumotlarini o„z ichiga 
oladi. Nukleotidlar ketma-ketligidan tashkil topgan bunday ma„lumotlar bazalari 
nuklein kislotalari ketma-ketligining bazalari deb nomlanadi. 
Nuklein kislotalari ketma-ketligini saqlaydigan va ommaga taqdim etadigan uchta 
asosiy ma„lumotlar bazasi mavjud: GenBank NCBI, EMBL, DDBJ. Ular 
nukleotidlarning ketma-ketlik bazalari deb nomlanadi, chunki ular barcha nuklein 
kislotalari ketma-ketligining omboridir.
Genom, gen va transkripsiya ketma-ketligi ma„lumotlari biotibbiy tadqiqotlar va
kashfiyot uchun asos bo„lib xizmat qiladi. 

---

GenBank AQShda joylashgan bo„lib, NCBI portali orqali malaka 
oshiruvchilar foydalanishi mumkin.
EMBL -Yevropa molekulyar biologiya laboratoriyasi Buyuk Britaniyada 
joylashgan.
DDJB -Yaponiyaning DNK ma„lumotlar bazasi, Yaponiyada joylashgan. 
Uchalasi ham nukleotidlar ketma-ketliklarini qabul qilishadi, so„ngra ular orasidagi 
optimal sinxronizatsiyaga erishish uchun har kuni yangi va yangilangan 
ma„lumotlarni almashadilar.
NCBI-―Biotexnologik 
Ma„lumotlar 
Milliy 
Markazi 
National 
Center 
Biotechnology Information, 1988 yilda AQSH da tashkil etilgan. 
NCBI AQShning Merilend shtatidagi Sog„liqni Saqlash Milliy Institutida 
joylashgan. NCBIning asosiy maqsadi sog„lom va kasal organizmda o„tadigan 
molekulyar va genetik jarayonlarni keng tushunish uchun yangi informatsion 
texnologiyalarni ishlab chiqarishdan iborat. Maxsus maqsadlariga: biologik 
ma„lumotlarni saqlash va tahlil qilish uchun avtomatlashtirilgan tizimlarni
ishlab chiqish, ma„lumotlarni mashinali qayta ishlash yuqori texnologiyalarini 
rivojlantirish, foydalanuvchilarga bazalar ma„lumotiga va dasturiy ta„minotga 
kirishini osonlashtirish, butun jahon bo„yicha biotexnologik ma„lumotlarni yig„ish 
ishlarini 
olib 
borishdan 
iborat. 
Shuning 
uchun 
NCBI 
Genbank 
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/genbank/) tarmog„iga xizmat ko„rsatadi. GenBank 
- bu nuklein kislotalar genetik ketma-ketligining ma„lumotlar bazasi, asosan
NCBI tomonidan boshqariladi, barcha ommaga ma„lum bo„lgan DNK ketma- 
ketliklarining sharhlangan to„plamidir