X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Issiqlikka talabi.
Urug'i 1-2 °C unib chiqadi. Maysa o'sib chiqishi 
uchun maqbul harorat +18+25°C. Bargak qishga chidamli ekin bo'lib 
hisoblanadi. 
Ayrim yillari -42-48 °C sovuqqa chidamligi qayd qilingan. Barglari 
sovuqqa chidamli. Bahorgi sovuqlar -12 °C boiganda ham nobud boimagan. 
242

---

Suvga talabi.
Bargak tipik kserofit. Ildizi yaxshi rivojlanib, tuproqqa 
1 m chuquriikka kirib boradi va shu qatlamlardagi suvni yuqoriga 
chiqaradi. Transpiratsiya koeffitsiyenti 300-400 teng. Qurg'oqchil sharoitda 
bargak bedaga nisbatan 20-25% ga chidam- liroq. Suvni ko„p talab 
qiladigan davri-shonalash-gullash davrlaridir. 
Yorug„likka talabi
Bargak yorugiikka talabchan 
0
„simlik. Hosil 
yorugiik necha soat boiishi va necha kun davom etishiga bogiiq. Shuning 
uchun boshqa ekinlar bilan qo'shib ekiiganda bun- ga e‟tibor qaratish 
lozim. Boshqa ekin bargakdan yuqori bo„l- maganligi ma‟qul 
Oziqa va tuproqqa talabi
Bargak qumoq, yumshoq va kam sho'rlangan 
tuproqlarda ekiladi. Xlor-sulfatli sho'rlanish (0,05- 
0, 
10%) urug„ unib chiqish quvvatini 2-3 barovarga kamaytiradi. 
Drug' unuvchanligi kamayadi, buning oqibatida hosil ham kama yadi. 
Shuning uchun sho„r!angan tuproqlarga ekilmaganligi ma‟qul. 
Bargak 1 t pichan yetishtirish uchun 6,7 kg fosfor; 18-20 kg kaliy, 
11-12 kalsiy, 1,5-1,7 kg magniy sarflanadi. Bu o„g„itlami ildiz tizimini 
shakllanishidan oldin tuproqqa solinsa, natija ijobiy boiadi. 
Rivojlanishi
Maysa ko„ringandan keyin birinchi oddiy barg, so„ngra 
2-3 uchtalik barglar rivojlanadi. Keyingi barglarda juft barglaming soni 
ko„payaveradi. Maysa ko„rinishdan 1,5-2 haftadan keyin ildiz bo'yni 
tuproqqa kiradi va 2-2,5 sm gacha kiradi. Bu ayniqsa bargakning 2-3 yilgi 
hayotida kuzatiladi. 
Amal davrining birinchi oyida ildiz faol rivojlanadi va tuproq qa 
chuqur kirib boradi. Kuzatuvlar natijasi bo„yicha maysalanishdan 20 
kundan keyin ildizning uzunligi poya uzunligidan 3-4 barobar uzun boiadi. 
Ekish usulining ta‟sirida barg soni 
0
„zgaradi. Qalin ekiiganda barg soni bir 
tupda 15-20 dona, siyrak ekiiganda 36-50 dona boiadi. Bargi murakkab 
toqpatsimon boiib, bir bargdani bargchalar soni har xil boiadi. O'simlikning 
yuqorigi qismidagi barglarda 19 tagacha bargchalar boiadi. 
O'rimlardan keyin bargakning qayta o'sishi bedaga nisbatan oldin 
boshlanadi. Amal davri 110-120 kun. Kuzda o'rtacha sutkalik harorat 5 °C 
dan pasaysa o'sishdan to'xtaydi. 
243

---

Yetishtirish texnologiyasi 
O'tmishdosh.
Bargak dala, yem-xashak va tuproqni himoya qiiish, 
almashlab ekish tizimlarida ekiladi. Shuning uchun uning o„tmishdoshi har 
xil ekinlar boiishi mumkin. Bargak uchun eng yaxshi o'tmishdosh — kuzgi 
bug'doy, ko'kat uchun ekilgan makkajo'xori. Yem-xashak almashlab ekish 
tizimida bargak donli, yem- xashak, ildizmevali va boshqa ekinlardan keyin 
ekilishi mumkin. 
0„g„itlash.
Ekishdan oldin urug'ga nitragin bilan ishlov beriladi. Bu 
hosilni 5-6 s/ga oshiradi, Nitraginga molibden qo'shilsa, natija bundan ham 
yaxshi bo'ladi. Bir gektarga ekiladigan urug'ga 200 gramm molibden 
sarflanadi. Tajribalarda bu tadbir pichan hosilini 8,8 s/ga ko'paytirgan.