X. N. Atabayeva, J. B. Xudayqulov

Zararkunandalarga qarshi kurashish. Zararkunandalarga qarshi 
kurash maqsadida ekishdan oldin urug„ dorilanadi (TMTD, 80%, 5-6 
kg/t). 0„suv davrida hasharotlarga qarshi aktellik 50% (0,5 1/ga), 
karbofos 50% (0,6-0,8 1/ga), sumitsidin 20% (0,3 1/ga) bilan ishlov 
beriladi.
Hosilni yig„ish. Rapsning yetilishi har xil vaqtda kuzatiladi. Hosil 
bir yoki ikki bosqichli usulda don kombayni yordamida yigiladi. 
Yetilganda mevasi och jigarrang, urug„i to„q jigarrang yoki qora rangli 
bo„ladi. Saqlanadigan urug„ning namligi 8% dan oshmasligi talab 
qilinadi.
Bahorgi raps 
Ahamiyati. Kuzgi rapsga qaraganda tashqi sharoitga kam 
talabchan, urug„ tarkibida 35-40% kech quriydigan moy, 21% oqsil va 
17-18% uglevod mavjud. Moyi texnikada ko„proq qoilaniladi. Ko„kati 
mollarga yaxshi ozuqa boiadi. Tarkibida 4,9-5,1% oqsil mavjud.
Biologiyasi. Bahorgi raps bir yillik o„tsimon o„simlik, 1000 ta 
urugining vazni 2,6-5,0 g. 0„sish davri 95-110 kun davom etadi.
Bahorgi raps sovuqqa chidamli, urugi 1-3 °C da unib chiqadi, 
maysa -3 -5 °C ga, yetilgan o„simligi -8 °C gacha sovuqqa bardosh 
beradi. Raps namsevar, tuproq unumdorligiga talabchan emas.
Ekish. Bahorgi rapsning urug„i erta bahorda ekiladigan ekinlar 
bilan bir vaqtda ekiladi. Raps oddiy yoppasiga qatorlab yoki keng 
qatorlab 60 sm ga ekiladi. Yoppasiga qatorlab ekiiganda gektariga
3- 4 mln. dona, keng qatorlab ekiiganda 2,0-2,5 mln. dona urug
4
ekiladi. Ekish chuqurligi 3-4 sm.
Begona o'tlarga qarshi kurashish. Begona o„tlarga qarshi 
maysalanish davrida borona qilinadi. Keng qatorlab ekiiganda qator 
orasi kultivatsiya qilinadi. Kasallik va hasharotlarga qarshi kuzgi raps 
ekinida qoilanadigan kimyoviy vositalar shuningdek, mashina va 
kombaynlar ham bahorgi rapsda ham ishlatiiadi.