X. S. Xadjayev, sh sh. Fayziyev m. E. Jabbarov. Makroiqtisodiyot

Masalalar 
 
1.Uch yil davomida mehnat sarfi miqdori va uning unumdorligi to‘g’risidagi
ma’lumotlar jadvalda keltirilgan: 
Yil 
Mehnat sarfi 
miqdori, (soat) 
Mehnat unumdorligi ( bir 
soatda yaratilgan YaIM 
hajmi (pul birligida)) 
Real YaIM hajmi, 
(pul birligida) 
1 
1000 
100 
2 
1000 
105 
3 
1100 
105 
Aniqlang: 
a) Barcha yillar uchun YaIM real hajmini; 
b) birinchi yilga nisbatan ikkinchi yili mehnat unumdorligi necha foizga 
o‘sdi; buning natijasida (mehnat sarfi o‘zgarmagan holda) YaIMning real hajmi 
qancha foizga ortdi? 
v) ikkinchi yil bilan qiyoslaganda uchinchi yilda mehnat hajmi qancha 
foizga o‘sdi; buning natijasida (mehnat unumdorligi o‘zgarmagan holda) YaIM 
necha foizga ortdi? 
Mehnat sarfi miqdorining ortishi va uning unumdorligi o‘sishi qanday 
iqtisodiy o‘sish omiliga kiradi?

---

48
X.S.Xadjayev, SH.SH.Fayziyev, M.E.Jabbarov – MAKROIQTISODIYOT
X
 
 
 
arrod-Domar modelida kamchiliklar mavjud bo‘lib, bu avvalo dinamik 
muvozanatning iqtisodiy o‘sish sharoitida chidamli emasligidir. Bu 
kamchilik ushbu modeldagi kafolatlangan va tabiiy o‘sish sur’atlari o‘rtasidagi 
nisbat bilan bog’liqdir.
Xarrod-Domar modelidagi barcha tarkibiy qismlar: daromad va kapital 
nisbati, iste’molga chekli moyillik, ishchi kuchini o‘sishi, mehnatni tejovchi 
texnika taraqqiyoti bir biriga bog’liq emas, shuning uchun muvozonatli iqtisodiy 
o‘sishga erishish ehtmoli nolga teng. Shu sababdan ham Xarrod-Domar modeli 
“brtiva lezviyasi” modeli nomini olgan. Bunda undagi tarkibiy qismlarning kam 
hajmdagi muvozanatsizligi butun tizim muvozanatini buzib yuboradi. 
Klassik iqtisodiy o‘sish modellarining keynscha modellardan asosiy farqi 
mehnatning kapital bilan qurollanganlik koeffitsientini tabiatidadir. Klassik 
iqtisodiy o‘sish modeliga R.Solou modeli misol bo‘ladi va unda Kobb-Duglasning 
ishlab chiqarish funktsiyasida mehnat va kapital o‘zaro almashishi mumkin, omillar 
bo‘yicha elastiklik koeffitsientlari yig’indisi 1 ga teng. 
Solou modeli iqtisodiyotda muvozonatni va omillarning to‘la bandligini 
saqlovchi uzoq muddatli iqtisodiy o‘sish mexanizmini ifodalashga imkon beradi. 
Bu model farovonlikning barqaror o‘sishining yagona asosi sifatida texnik 
taraqqiyotni ajratadi va iste’molning maksimallashtirishni ta’minlovchi o‘sishni 
ta’minlovchi maqbul variantni topish imkonini beradi. 
Solou modeli uzoq muddatli davrda erishiladigan barqaror muvozonatli 
holatni tahlil qiladi, iqtisodiy siyosatda esa ishlab chiqarish va turmush darajasining 
qisqa muddatli davrdagi o‘zgarishi ham muhim ekanligi inobatga olinmaganligi, 
model zamonaviy sharoitda sezilarli ahamiyatga ega bo‘lgan o‘sishni cheklovchi 
bir qator resurs, ekologiya va ijtimoiy masalalarni qamrab olmaganligi kabi