Xankeldiyeva G. Sh., Muminova E. A., Mirzayev A. T., Asraqulov A. S global iqtisodiy rivojlanish (darslik)


Download 1.08 Mb.
bet145/176
Sana27.10.2023
Hajmi1.08 Mb.
#1728474
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   176
Bog'liq
Global iqtisodiy rivojlanish-hozir.org (1)

umumiy yo‘nalishda:
- savdo sharoitining o‘zgarishi;
- embargoning qo‘llanilishi;
- yuqori tarif cheklovlari;
- savdoda miqdoriy cheklovlar;
- demping;
- texnologiyalar harakatidagi to‘siqlar;
- ilmiy-texnik taraqqiyot yutuqlarining tarqalishidagi to‘siqlar;


10.5-jadval
Mamlakatlarning rivojlanish bosqichlariga ko‘ra guruhlanishi202


Bosqichlar


Taqqoslanayotgan mamlakatlar


Ushbu bosqichdagi boshqa mamlakatlar


Raqobatbardoshlikning muhim sohalari

Birinchi bosqich (omillarga yo‘naltirilgan)


Hindiston


Misr, Qirg‘iziston, Moldova, Fillipin, Tojikiston


Bazaviy talablar (zarur) va samaradorlik ko‘rsatkichlari (juda muhim)


Birinchi


bosqichdan ikkinchi bosqichga o‘tish

Xitoy, Ozarbayjon, Qozog‘iston


Armaniston, Venesuela


Bazaviy (zarur) talablar


va samaradorlik ko‘rsatkichlari (ahamiyati ortib boradi)

Ikkinchi bosqich


(samaradorlikka
yo‘naltirilgan)

Argentina,


Braziliya,
Kolumbiya,
Meksika,
Ruminiya, Ukraina

Bosniya va


Gersogovina,
Bolgariya, Peru,
Serbiya, Janubiy
Afrika, Tailand,
Tunis, Urugvay

Bazaviy talablar (juda


muhim) va samaradorlik
ko‘rsatkichlari (zarur)

Ikkinchi


bosqichdan
uchinchi bosqichga
o‘tish

Chili, Estoniya,


Litva, Polsha,
Turkiya, Rossiya

Vengriya,


Slovakiya, Latviya,
Tayvan, Xitoy

Barchasi yuqoridagidek


muhim, ammo innovatsion
omillarning ahamiyati
ortib boradi

Uchinchi bosqich


(innovatsiyaga
yo‘naltirilgan)

AQSh

Chexiya, Fransiya,
Germaniya,
Irlandiya,
Isroil, Yaponiya,
Koreya
Respublikasi,
Ispaniya, Shvetsiya

Uchta soha ham muhim:


bazaviy talablar,
samaradorlik
ko‘rsatkichlari va
innovatsion omillar


pul-kredit siyosati va valyuta rejimi sohasida:
- valyuta kursini o‘zgartirish;
- xorijiy banklarda mamlakat jamg‘armalarini muzlatish;
- kredit cheklovlarini joriy etish;
- “kapitalning chiqib ketishi” va h.k.
Mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga ta’sir kursatuvchi salbiy oqibatlar:
- “aqllarning oqib ketishi”;
- transport aloqalarining buzilishi;
- ekologik holatning izdan chiqishi;
- narkotiklar kontrabandasi, qurol-yarog‘, xavfli viruslarning tarqalishi va h.k.
Ushbu siyosatga qarama-qarshi vosita sifatida jarima, ta’sir o‘tkazish bosimi, kredit berish imkoniyatini to‘xtatish, xalqaro tashkilotlar a’zoligidan chiqarish kabi ta’sir etishning amaliy vositalari xizmat qilishi mumkin.
Milliy iqtisodiy xavfsizlik — bu mamlakat takror ishlab chiqarish jarayoniga xavf soluvchi, aholi turmush darajasining pasayishi hamda ijtimoiy to‘qnashuvlarning yuzaga kelishiga olib keluvchi ichki va tashqi salbiy oqibatlardan milliy iktisodiyotning himoyalanganlik darajasidir.
Milliy iqtisodiy xavfsizlik mamlakatning iktisodiy rivojlanish darajasi, iqtisodiy salohiyati, milliy boylik hajmi, resurslar bilan ta’minlanganligiga bog‘liq.
Jahonda iqtisodiy xavfsizlikning nisbiy mikdoriy ko‘rsatkichlaridan foydalaniladi. Masalan, agar oziq-ovqat va boshqa tovarlar importi jami importning 20% idan oshib ketsa, ushbu holat milliy iqtisodiy xavfsizlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi va uning tarkibini o‘zgartirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish lozim bo‘ladi.
Demak, xo‘jalik hayotining baynalmilallashuv jarayoni xalqaro va milliy iqtisodiy xavfsizlikni saqlab turish hamda qo‘llab-quvvatlash jarayonidagina rivojlanishi mumkin.

Download 1.08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling