Xi-bob. Korxonaning investitsion faoliyati

Innovatsiya – iqtisodiyotga mablag‘ solish jarayoni. Yangilikni joriy etish: 
birinchidan, texnika va texnologiya avlodlarini almashtirishni ta’minlash uchun 
iqtisodiyotga sarflangan mablag‘lar bo‘lsa; ikkinchidan esa, ilmiy-texnika 
taraqqiyoti yutuqlari natijalari bo‘lgan yangi texnika va texnologiya. Ixtirochilikning 
rivojlanishi, biror yo‘nalishdagi yirik ixtiro va kashfiyotlar maydonga kelishi 
innovatsiyaning muhim omillari hisoblanadi. 

---

Lizing – mashina, asbob-uskuna, transport vositalari, ishlab chiqarish 
inshootlarini uzoq muddatli ijaraga olish; uzoq muddat foydalaniladigan tovarlar 
eksportini kreditlash shakllaridan biri. Lizingning asosan moliyaviy va oddiy turi 
mavjud. 
Moliyaviy lizing muayyan muddatda ijaraga beruvchining kapital 
xarajatlarini to‘liq qoplashga yetarli to‘lovlardan iborat bo‘lib, mulk egasiga bir 
miqdor foyda ham beradi. 
Oddiy lizing – ijara davrida ijaraga olingan mulk qisman amortizatsiyalanadi.
Lizing kompaniyasi asbob-uskunalar sotib olib, ularni ijarachi firmaga odatda bir 
yildan 10-15 yilgacha ijaraga beradi. Lizingda ijarachining shartnoma muddati 
tugagandan so‘ng asbob-uskunalarni qoldiq qiymat bo‘yicha sotib olish (bu holda 
egalik huquqi yangi sohibga o‘tadi); yangi kelishuv asosida shartnoma muddatini 
cho‘zish; moddiy boyliklarni lizing kompaniyalariga qaytarish va boshqalar ko‘zda 
tutilishi mumkin. Tomonlar lizing shartnomasida ko‘rsatilgan davr mobaynida uni 
buzishga haqi yo‘q. Lizing kompaniyalari mashina va uskunalar sotib olish uchun 
shaxsiy va qarzga olingan mablag‘lardan foydalanadilar. Davlat odatda, ularga qarz 
olishlari uchun imtiyozli sharoitlar yaratib beradi. 
Venchur – kichik biznesning bir turi. Uning mohiyati ilmiy-muhandislik 
ishlari, yangi texnika, texnologiya, tovar namunalarini yaratish, ishlab chiqarishni 
boshqarish, tijorat ishini tashkil etish usullarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy 
etish, yirik firmalar va davlat ijara kontrakti buyurtmalarini bajarishdan iborat. Bu 
ishlar bilan “Venchur korxonalar“ shug‘ullanadi. Ular tarkibida tijoratda vositachi 
bo‘lgan korxonalar ham bo‘ladi. Venchur korxonalar texnikaning yangi 
yo‘nalishlarida ish ko‘rib, fan-texnika taraqqiyotiga katta hissa qo‘shadilar. Ular 
venchur moliyalashtirishda ham faol qatnashadilar va moliyaviy mablag‘ to‘plab, 
uni ishga soladilar. 
Injinering (injinerlik – maslahat xizmatlari) – tijoratchilik qoidalariga 
asoslangan injinerlik – maslahat xizmatlari; ishlab chiqarishni ta’minlash, mahsulot 
sotishni uyushtirish, ishlab chiqarish obyektlarini qurib, ishga tushirish yuzasidan 
maslahat berish. Bu ish bilan injinering firmalari shug‘ullanadi, ular mustaqil firma 
sifatida bir vaqtning o‘zida bir necha mijozlarga xizmat qiladi. Eksport injinering 
firmalari boshqa mamlakatlarga xizmat ko‘rsatadi. Ular chet eldagi ilmiy g‘oyalar 
va texnik ishlanmalar bozorida litsenziya sotadi, texnik yangiliklarni xorijda joriy 
etadi. Injinering kompaniyalari daromadi ko‘rsatilgan injinering xizmatiga bog‘liq 
bo‘ladi. Xalqaro injinering xizmati ishning texnik-tashkiliy va tijorat tomonlari 
ko‘rsatilgan kontrakt shaklida rasmiylashtiriladi, mohiyati bilan muyyan 
xizmatlarga buyurtmaning bir ko‘rinishidir. Injinering xizmatlari bozori – xalqaro 
bozorning bir turi, injinering xizmatlarining davlatlararo oldi-sotdi qilinishidir.