Ximiya tálim baǵdari 2-g kurs studenti Jalg’asbaeva Dildara Fizikaliq ximiya páninen

. 1.2 Akkumlyator
Galvanik elementler ol jaǵdayda ámeldegi bolǵan ximiyalıq energiya tolıq sarplanǵanǵa shekem (mısalı Leklanshe elementinde cinkleniw erigenge shekem) islewi múmkin. Keyininen bolsa iskerligin toqtatadı. Sol sebepli de geyde, olardıń iskerligi ushın zárúr bolǵan ximiyalıq energiyanı elektroliz nátiyjesinde qayta tiklewi múmkin bolǵan galvanik elementlerden paydalanıladı.
Bunday elementlerge akkumlyatorlar, olarda elektroliz járdeminde energiyanı toplaw processine bolsa akkumlyatorlardı zaryadlaw (energiyanı toplaw) dep ataladı.
Akkumlyatorlardı zaryadlawda sırtqı derektiń togi ol beretuǵın júzimge keri jóneliste ótkeriledi.

Texnikada eki qıylı kislotalı hám sıltılı akkumlyatorlardan paydalanıladı. Kislotalı akkumlyatorlar sulfat kislota eritpesine túsirilgen qorǵasın plastinkalardan shólkemlesken. Teris plastinka taza qorǵasınnan sırtı jumsaq etip, oń plastinka bolsa qorǵasın eki oksidi menen oralǵan boladı. Akkumlyator zaryadlanǵanda hár eki plastinka da az-azdan kùkirt kislotalı qorǵasın menen qaplana baslaydı.
Akkumlyator zaryadlanganda bolsa oń hám teris plastinkalar arasındaǵı parq tiklenedi. Kislotalı akkumlyatorlardıń EJK. 2 v átirapında boladı.
Sıltılı akkumlyatorlar qaltashaları bar nikelli temir plastinkalardan shólkemlesken. Oń plastinkanıń qaltasında nikel oksidi, teris plastinkanıń qaltasında bolsa temir oksidi salinadi. Elektrolit wazıypasın kaliy siltii oteydi. Sıltılı akkumlyatordiñ EJK. 1, 4 v ni quraydı. Sıltılı akkumlyatorlar kislotalardikine salıstırǵanda qolay hám jeńil, zıyanlı puw hám gazler shıǵarmaydı, qısqa waqıttaǵı qısqa tutasiwda buzılmaydı.
Akkumlyatordıń F. I. K. dep, zaryadlanıw waqtında alǵan energiyasınıń qansha bólegin zaryadlanıwda qaytarıwın kórsetetuǵın shamaģa aytıladı.
Kislotalı akkumlyatordiń f. i. k. 80%, sıltılısiniki 60% átirapında boladı. Hár bir akkumlyator óz sıyımlılıǵı menen xarakterlenedi. Akkumlyatordıń sıyımlılıģı zaryadlanǵan akkumlyator zaryadlaniwinda beretuǵın zaryad muǵdarı menen ólshenedi. Ol kulonlarda emes, arnawlı birlik amper-saatlarda ólshenedi.