Я. Маматова, С. Сулайманова

Интервьюдан - материални тайёрлашга 
 
Материал бир бутун ўқилиши учун журналист интервью ҳамда бошқа 
манбалардан олинган ахборотлардан фойдаланади. Матннинг энг муҳим 
қисмларини жамлаган ҳолда журналист ўқувчи ҳукмига қизиқарли ва ўқиш осон 
бўлган ахборотни тақдим этиши мумкин. Гарчи интервью берувчи журналистга кўп 
маълумот тақдим этган бўлса ҳам, уни қисқартириш зарур: журналист ён 
дафтарчасига ёзиб олган ҳамма нарсани материалга сиғдириши мушкул. Маҳоратли 
журналист қизиқарли ва аҳамиятли фактларни аҳамиятсизларидан ажратиб олишни 
яхши билади. Материалда журналист тилидан ёзилган матнни интервьюдан 
тўғридан тўғри ёки кўчма гап тарзида олинган парчалар билан тўлдириш яхши 
самара беради. Газета мақолаларининг аксарияти ҳозирги замонда ёзилади, чунки 
бу ҳол матннинг долзарблигини оширишга хизмат қилади. 
Суҳбатдошнинг фикри, уни тақдим этиш усуллари, саҳифадан унга 
ажратилган жой ва журналист томонидан қўлланилган сўзларга қараб турлича 
қабул қилиниши мумкин. Айтишича, таъкидлаганидек, қайд этиб ўтганидек, баён 
этишича, тахмин қилишига кўра, кўрсатиб ўтгани каби сингари турли сўзларнинг 
қўлланилиши материалнинг қандай қабул қилинишга ўз таъсирини ўтказмай 
қолмайди. 

---

71 
Яхши сарлавҳа танлаш амалиёт жараёнида шаклланадиган кўникмадир. 
Газетачиликда “Сарлавҳа – ярим мақола” деган гап бор. Бу бежиз эмас, чунки яхши 
сарлавҳа ўқувчининг диққатини тортса, ёмон сарлавҳа мақола қанчалик сифатли 
ёзилганидан қатъий назар уни қизиқтирмаслиги мумкин. Қуйидаги “темир қоида”га 
риоя этиш зарур: дастлабки етти-ўн қатор сарлавҳанинг моҳиятини очиб бериши 
керак. Сарлавҳанинг муҳим вазифаси – у материалнинг мавзусини қисқа ва аниқ 
очиб беришидир. 
 
Аудиторияда ишлаш учун машқлар 
Қуйида келтирилган машқ ёки машғулот намуналари медиа ва ахборот 
саводхонлиги кўникмаларини ривожлантириш учун қўлланилиши мумкин. Улардан 
алоҳида фойдаланиш ёки талабалар аудиториясининг ўзига хослигидан келиб чиқиб 
мослаштириш ҳам мумкин.