5. Ma’lumotlar bazasida 1:1 munosabat.
Agar A va B guruxdagi ob’ektlar berilgan bo‘lsa, ular orasidagi quyidagi mosliklar yoki munosabatlarni o‘rnatishimiz mumkin:
1. Birga – bir (1:1) munosabat. A va B ob’ektlar to‘plami orasida 1:1 munosabat o‘rnatilgan deyiladi, agarda A ob’ektning har bir nusxasiga B ob’ektning bitta nusxasi mos kelsa, va aksincha, B ob’ektning har bir nusxasiga A ob’ektning bitta nusxasi mos kelsa
_______________________________________________________
Yakuniy nazorat
BILET № 30
1. SQL tili ma’lumotlarni manipuliatsiyalash operatorlari ( DML)
Ma'lumotlar bazasida saqlangan ma'lumotlarni boshqarish uchun SQL - DML (Data Manipulation Language) operatorlari guruhi ishlatiladi. DML bayonotlari yordamida foydalanuvchi jadvallarga yangi ma'lumotlarni yuklashi, mavjud ma'lumotlarni o'zgartirishi va o'chirishi mumkin. SQL uchta asosiy DML bayonotini belgilaydi:
Qo'shish-kiritish
Yangilash-yangilash
O'chirish-o'chirish
1 SELECT — TANLASH. Bir yoki bir nechta jadvaldan ma'lum yozuvlarni olish.
2 INSERT — KIRITMOQ Yozuvni yaratadi.
3 UPDATE — YANGILASH Yozuvlarni o‘zgartiradi.
4 DELETE — O‘chirish Yozuvlarni yo‘q qiladi.
2. Relyatsion algebraning kesishish amalini ikkita munosabat misolida tushuntiring.
Kesishuv amalida tanlangan jadvallardagi uchragan qatorlardagi maiumotlarning moslari ajratib olinadi. Bunda barcha atnbutlar qiymatlari va ulaming toifalari mos kelishi talab eriiadi.
SELECT Xodimning ismi, Lavozimi from R1 INTERSECT SELECT Xodimning ismi, Lavozimi from R2
3. Ma’lumotlar bazasini sinflarga ajratish
Ob’ektlarni sinflarga ajratish deyilganda, barcha ob’ektlar to‘plamini birorta norasmiy
belgi bo‘yicha qism to‘plamlarga ajratish tushuniladi. MBni ko‘pligini hisobga olib uni
sinflarga ajratish belgilari xilma–xil. Hozirgi kunda MBni quyidagi sinflari ko‘p qo’llaniladi:
• MB ma’lumotlarni tasvirlash shakliga qarab: video, audio, multimedia guruhlariga
ajratish mumkin.
• Video MB ma’lumotlarini ko‘rinishiga qarab o‘z navbatida matnli va grafik tasvirli bo‘ladi.
• Matnli MB ma’lumotlarni strukturalashganiga qarab strukturalashgan, qisman
strukturalashgan va strukturalashmagan MB ga bo‘linadi.
• Strukturalashgan MB o‘z navbatida ma’lumotlarni modeliga qarab: ierarxik, tarmoqli,
relyatsion, ob’ektli relyatsion, ob’ektga yo‘naltirilgan MBga bo‘linadi.
• Bundan tashqari strukturalashgan MBlari statik va dinamik shuningdek, markazlashgan
va taqsimlangan MBga bo‘linadi.
• MBni foydalanuvchilar soniga qarab: bitta va ko‘p foydalanuvchili MBga bo‘linadi.
• Ma’lumotlarni saqlanishiga qarab opеratsion va analitik bo‘ladi.
• Iqtisodiy nuqtai nazardan, pulli va pulsiz MB ga bo‘linadi.
• Murojaat qilish darajasiga qarab: ommabop va murojaati chеklangan MB ga bo‘linadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
