Янги китоб

Tashkil qilish funksiyasi-boshqarish sistemasiga munosib bo’lib, uning
xossalari, strukturasi tarkibi o’zaro aloqalari va ko’rsatilgan elementlarning
o’zaro harakat jarayonlarini xarakterlaydi. Bundan tashqari bu funkstiya
ishlab chiqarishni tashkil qilish, ishlab chiqarishni boshqarishni tashkil qilish
sistemasini o’z ichiga oladi.

---

47
Bu funksiya ishlab chiqarish topshiriqlarini ishlab chiqarish va amalga
oshirishni, ishlab chiqarishning bir ritmda olib borishini va uning yuqori
samadorlikka erishuvini ta’minlovchi qat’iy me’yorlar bilan tartibga solib turadi.
Funksiyalar orasida boshqarishning rejalashtirish funksiyasi o’rin egallab,
ma’lum bir ob’yektning, ma’lum bir maqsadga erishishini ta’minlab turadi.
Ishlab chiqarish dasturining shakllanishida bor bo’lgan resurslarlarning
qiymati, yetkazilishi, taqsimlanishi va ulardan oqilona foydalanishni bilish zarur
hisoblanib rejalashtirish funksiyasi muhim iqtisodiy ahamiyatga ega bo’ladi. Bu
yerda ma’lum maqsadga erishish va uni amalga oshirish uchun minimal xarajatlar
va yo’qotuvlarga ega bo’lgan optimal qarorlarni tanlashni talab qiladi.
Buning uchun boshqarish qarorlarni ishlab chiqishda iqtisodiy matematik
metodlar va EHM lar qo’llaniladi.
Tashkilot o’z maqsadlariga erishish yo’lida barcha hatti – harakatlarni
rejalashtiradi, demak, u boshqarishning muhim element (unsur)laridan bo’lib
qoladi.
Rejalashtirish – tashkilot uchun maqsadlarni tanlash, ularga erishish uchun
nimalar qilish zarurligi haqida boshqarish qaror va yechimlarini qabul qilish
jarayonidir.
Lekin,
har qanday maqsadga erishish uchun yaxshi rejaning o’zi kifoya
qilmaydi. Tuzilgan rejani asoslash, uning to’g’riligini isbotlash kerak. Bunda
bashorat qilish muhim o’rin tutadi. Ko’rinib turibdiki, rejalashtirish murakkab
jarayon bo’lib, ular quyidagi tarkibiy qismlardan iborat bo’lishi mumkin: aniq
maqsadlar, ularga erishish uchun yechiladigan masalalar, masalalarni yechish
uchun zarur bo’ladigan resurslarga nisbatan talablar, masalalarni yechish usullari,
jarayonlar bajariladigan joylarni rejalashtirish.
Rejalashtirish
ishlari
tashkilotning
bosh
vazifasini
shakllantirishdan
boshlanadi va bunda mutaxassis materiallar, mehnat resurslari va mablag’larni
ta’minlovchilar, qonunlar va davlatning boshqaruv organlari, iste’molchilar va
raqobatchilar, texnologiya, iqtisodiyotning holati, siyosiy ahvol va ijtimoiy-