•Yaxlitlik (butunlik)

қуйидагиларга имкон яратади: 
- ахборот алмашинувчининг фақат бир 
тарафини хақиқийлигини тасдиқлаш; 
- узатилаётган ахборот яхлитлигининг 
бузилишини аниқлаш; 
- 
"узатишнинг 
такрори" 
типидаги 
хужумни аниқлаш; 
- 
узатилаётган 
аутентификацион 
маълумотлардан 
фақат 
текширувчи 
тараф фойдаланишини кафолатлаш. 
 
Икки томонлама аутентификацилашда бир 
томонлилигига нисбатан исботловчи тарафга 
текширувчи тарафнинг қўшимча жавоби бўлади. 
Бу жавоб текширувчи томонни алоқанинг айнан 
аутентификация маълумотлари мўлжалланган 
тараф билан ўрнатилаётганига ишонтириш лозим.
• 
Уч томонлама аутентификациялаш 
таркибида 
исботловчи 
тарафдан 
текширувчи 
тарафга 
қўшимча 
маълумотлар узатиш мавжуд. Бундай 
ёндашиш 
аутентификация 
ўтказишда 
вақт белгиларидан фойдаланишдан воз 
кечишга имкон беради. 
Таъкидлаш лозимки, ушбу туркумлаш шартлидир. 
Амалда ишлатилувчи усул ва воситалар набори 
аутентификация жараёнини амалга оширишдаги 
муайян 
шарт-шароитларга 
боғлиқ. 
Қатъий 
аутентификациянинг ўтказилиши ишлатиладиган 
криптографик алгоритмлар ва қатор қўшимча 
параметрларни тарафлар томонидан сўзсиз 
мувофиқлаштиришни талаб этади. 
26. . CBC va ECB shifrlash rejimlari qanday afzallik va 
kamchiliklarga ega.
27. Ochiq 
kalitli 
shifrlash 
tizimlarida 
mavjud 
muammolar. Raqamli sertifikat va uning vazifasi. 
Ochiq kalitlar infratuzilmasi – ochiq kalitlar bilan 
kripto qayta tashkil qilish texnologiyalaridan 
foydalanish bo’yicha quvvatlashni ta’minlovchi texnik 
va tashkiliy infratuzilma. 
28. Parolga asoslangan autentifikasiya usulining afzallik 
va kamchiliklarini tushuntiring. 
Parol – foydalanuvchi xamda uning axborot 
almashinuvidagi sherigi biladigan narsa. O’zaro 
autentifikasiya uchun foydalanuvchi va uning sherigi 
o’rtasida parol almashinishi mumkin. Plastik karta va 
smart-karta egasini autentifikasiyasida shaxsiy 
identifikasiya nomeri PIN sinalgan usul xisoblanadi. 
PIN – kodning maxfiy qiymati faqat karta egasiga 
ma’lum bo’lishi shart.
29. Parollar qanday saqlanadi va taqqoslanadi? “Tuz” 
yordamida parolni xeshlashdan asosiy maqsad nima?

---

30. Axborotni fizik xavfsizligi va uni buzishga qaratilgan 
tahdidlarni tushuntiring 
Fizik xavfsizlik noutbuklar uchun jiddiy muammo 
xisoblanadi. Bunday kompyuterlarni xarid qilishdagi 
parametrlardan 
biri-uning 
o’lchami. 
Noutbuk 
qanchalik kichkina bo’lsa, u shunchalik qimmat 
turadi. Boshqa tarafdan, noutbuk qanchalik kichkina 
bo’lsa, uni o’g’irlash shunchalik osonlashadi. 
Shifrlash kalitlarining, masalan, WEP-kalitlar (Wired 
Equivalent Privacy), dasturiy kalitlar, parollar yoki 
shaxsiy kalitlarning (PGP, Pretty Good Privace 
kabilar) yo’qotilishi katta muammo xisoblanadi va 
uni ilovalar yaratilishi bosqichidayoq xisobga olish 
zarur. Niyati buzuq odam noutbukni o’z ixtiyoriga 
olganidan so’ng aksariyat xavfsizlik mexanizmlari 
buzilishi mumkin. 
31. . Axborotni fizik nazoratlash chora-tadbirlarini 
tushuntirib bering.
Axborot manbalarini fizik ximoyalash tizimi niyati 
buzuqning ximoyalanuvchi axborot manbalariga 
suqilib kirishini oldini oluvchi hamda tabiiy ofatdan, 
avvalo yong’indan, ogoxlantiruvchi vositalarni o’z 
ichiga oladi.