Yer bozori va yer rentasi. Qishloq xo’jaligida narx shakllanishi


Qishloq xo’jaligi mahsulotlari narxlarining shakllanishiga doir misol


Download 0.97 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/22
Sana03.11.2023
Hajmi0.97 Mb.
#1741705
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22
Bog'liq
Yer-bozori-yer-rentasi

Qishloq xo’jaligi mahsulotlari narxlarining shakllanishiga doir misol 
Misol. Faraz qilaylik, fermer xo’jaligi 1 yilda 1 tonna bug’doy hosili oldi Q=10 
va 1 kg bug’doyni 600 so’mdan sotdi P=600. Fermer xo’jaligi xarajatlari quyidagicha
1 kg urug’lik bug’doy 1000 so’m, fermer 60 kg urug’lik olgan; 60*1000=60000. 
Har bir kg bug’doyga to’g’ri keluvchi xarajatlar quyidagicha; 
Ishchilar maoshi 20so’m*1000kg=20000, 
Transport xarajatlari 20*1000=20000, 
Soliqlar(yer solig’i) 40*1000=40000, 
mineral og’it 20so’m*1000kg=20000so’m, 
yerni tayyorlash bilan bog’liq xarajatlar(traktor, yoqilg’i) 30*1000=30000, 
hosilni yig’ib olish bilan bog’liq xarajatlar(kambayn) 10*1000=10000. 
Yechish. TR=600*1000=600000 so’m 
TC=60000+20000+20000+40000+20000+30000+10000=200000 so’m 
 
 π=TR-TC=600000-200000=400000 so’m. 
Fermer xo’jaligi umumiy hisobda 400000 so’m foyda ko’rdi. 
1 kg bug’doydan esa 400000/1000=400 so’mdan foyda ko’rdi. 
So’nggi yillarda O’zbekistonda don mustaqilligini taminlash uchun yer 
maydonlarini kengaytirish va hosidorlikni oshirish, yangi navlarni yaratish kabi 
islohotlar olib borildi va bu yuqori natija berdi. 
Yerning hosil berishi ko’p jihatdan uning sifati(tuproq unumdorlig), ob-havo 
sharoiti, mehnat unumdorligi yani unga sifatli ishlov berishga ham bog’liq. Yerning 


22 
hosil berish imkoniyatiga tuproq unumdorligi deyiladi. U tabiiy yoki iqtisodiy 
bo’lishi mumkin. Uzoq yillar davomida insonlar tasirisiz, yerning ustki qatlamida 
o’simliklar uchun unumdor qatlamning vujudga kelishi yerning tabiiy unumdorligi 
deyiladi. 
Agar tuproq unumdorligi kishilarning tabiatga ta’siri natijasida, dehqonchilik 
qilish va yuqori hosil olish maqsadida tuproq tarkibi sun’iy yo’l bilan (masalan, yerni 
organik va kimyoviy o’g’itlash, ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash, ilmiy asoslangan 
sug’orish, irrigatsiya va melioratsiya kabi ishlab chiqarish usullarini joriy qilish hamda 
boshqa ,shu kabi yo’llar bilan) o’zgartirilsa bu iqtisodiy unumdorlikni

Download 0.97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling