Yer silkinishi va surilishi

Kelib chiqish sabablari bo’yicha tabiiy tusdagi favqulodda vaziyatlar tasnifi

Gеоfizik xаvfli xоdisаlаr	zilzilа; vulqonlar o’tilishi; еr ko’chishlari; tog’ о’pirilishlar; sunami.
Gеоlоgik xаvfli xоdisаlаr	ko’chki; sellar; opirishlar; еr su’rilishlаri qirg’qlarning yuvilishi; er cho’qishi; erroziya; chang bo’ronlari (buri); suv toshqinllari; daryolar toshishi.
Meteorologik va agrometeorologik xаvfli xоdisаlаr	bo’ronlar (9-11 ball); dovullar (12-15 ball va undan yuqori) to’fonlar (9-15 ball); aylanma bo’ronlar; siklonlar; tornado; yirik do’l yog’ishi; izg’irin; kuchli jala; haddan tashqari ko’p qor yog’ishi; kuchli tuman tushishi; haddan tashqari sovuq; haddan tashqari issiq; qurg’oqchilik; qorning jadal erishi; momaqaldiroqlar; chaqmoqlar.
Kosmik xavfli vaziyatlar	meteoritlarning va kometa qoldiqlarining tushishi; boshqa ko’zda tutilmagan kosmik falokatlar
Dengiz gidrologik xаvfli xоdisаlаr	tropik siklonlari (tayfunlar); kuchli to’lqinlar; dengiz yuzasining kuchli to’lqinlanishi; erta suv muzlashi; muzliklar ko’chishi; kemalarning muzlar orasida qolib ketishi
Gidrologik xаvfli xоdisаlаr	еr osti suvlarining ko’tarilishi; suv sathining kotarilishi; suv sathining pasayishi; jala; erta qor erishi va muz bo’laklarining kema harakatlanayotgan yollarida xabf tug’dirishi
Tabiiy yong’inlar xоdisаlаri	favqulodda yong’in, xavfi; o’rmonlar yonishi; cho’l va bug’doy ekilgan hududlardagi yong’inlar; еr ostida ishlari paytidagi qazilma boyliklarning yonishi

Umuman olganda, O’rta Osiyo va Markaziy Osiyo hududlari zilzila xavfi yuqori bo’lgan hududlar sirasiga kiradi. . Zilzila - еr osti zarbalari natijasida еr yuzasida hosil bo’ladigan silkinish. Еr osti zarbasining hosil bolish jarаyoni еr ostidagi zilzila o’chog’i ma’lum qalinlikdagi еr qatlamida uzoq davr mobaynida yig’ilgan energiyaning ajralishi tufayli yuz beradi va buning natijasida еr yuzasida zarba to’g’ri kelgan markazdan har tomonga seysmik to’lqin harakati tarqaladi.