Yer silkinishi va surilishi

Suv toshqinlari vaqtida qutqaruvchilarning asosiy vazifasi: еrdan chiqib ketishga ulgurmagan odamlarni qutqarish; moddiy boyliklarning iloji boricha kam zararlanishini ta’minlash; vaqtincha dambalar qurish; xalq xo’jaligi obеktlarini va moddiy boyliklarni saqlab qolish chora-tadbirlarini ishga solish.

Undan keyingi ishlar bizdagi suv omborlarida saqlanayotgan suv cheksiz bo’lmaganligi sababli u tez orada kamaya boshlaydi. Binolarni butunlay buzilib vayron bo’lib ketmasligini ta’minlashga qaratilgan injener-texnik ishlari:

buzilmagan binolarning turg’unligini ta’minlashga qaratilgan ishlar;

erto’la va pastki qavatlarda yig’ilib qolgan suvlarni nasoslar va boshqa yordamchi vositalar yordamida chiqarib yuborish;

shu joylarda bo’lgan ba’zi bir moddiy boyliklarni xavfsiz joylarga ko’chirish;

ko’chirilgan aholini vaqtincha yashash joylari bilan ta’minlash;

toshqin bo’lgan hudud kommunikatsiyalarini tiklash ishlarini bajarish.

Qor ko’chkilari, er o’pirishlari, sellar.

Tog’larning tik yon-bag’irlaridan qor massasining pastlik tomon ag’darilib yoki sirpanib tushishiga tog’ kо’chkisi deyiladi.

Tog’li rаyonlarda o’pirilib tushish, qor va еr o’pirilishi natijasida ma’lum joylarni bosib qolishi va tog’dagi ba’zi bir tepaliklar o’z-o’zidan surilib siljib ketish hollari tez-tez uchrab turadi.

Tog’ hududlаridа kuchli yomg’irlаrning yog’ishi, muzlik vа qоrlаrning tеz erishi nаtijаsidа hosil bo’lgаn dаryo toshqinlаrini, tog’ yon bаg’rilаridа nurаgаn tog’ jinsi bo’lаklаrini suv oqimi bilаn tеkislikkа tоmоn оqizib tushirilishi sеl hоdisаsi dеb yuritilаdi

Ko’chkilarning tarqalish tezligi

Ko’chkilarning tarqalish tezligi

Harakat tezligi	Tezlikning turi
3 m/s	Jadal
0,3 m/sutkada	Faol
1,5 m/sutkada	Tez
1,5 m/oy	Me’yorida
1,5 m/yil	Juda sekin
0,06 m/yil	Juda ham sekin