Yog’och konstruktsiyalarni qisqacha rivojlanish va qo’llash tarixi

M arkaziy cho‘zilish. Markaziy cho’zilishga ishlaydigan yog’och konstruktsiyalarining elementlarini eng zaif kesimi bo’yicha hisoblanadi. 9-rasmda chqzilishdagi namunaning o’lchamlari, cho’zilish diagrammasi va normal kuchlanish epyurasi ko’rsatilgan.Markaziy cho’zilishga ishlovchi konstruktsiyalar mustahkamlikka quyidagi formula yordamida tekshiriladi:
bu yerda:  - normal kuchlanish; N - hisobiy cho’zuvchi kuch; A_sof - zaiflashgan ko’ndalang kesim yuzasi; R_ch - cho’zilishdagi hisobiy qarshilik; m₀0,8 - xavfli kesimda kuchlanishni to’planishini hisobga oladigan koeffitsient Agar yog’och tolalari bikrligi va maydonini bir xil desak, u holda 1-1 kesimdagi(6.2-rasm) barcha tolalar bir xil yuklangan bo’ladi. 2-2 qirqimdagi birinchi teshikda tolalar qirqilgan, shuning uchun zo’riqishlar qo’shni tolalarga uzatiladi va ular kuchliroq yuklanadi. SHunday qilib 3-3 kesimda cho’zuvchi kuchlanishlarni tarqalishi notekis bo’ladi. Teshiklar orasidagi S masofa hisobiga bu notekislik asta-sekin to’g’rilanadi. Agar S masofa kichik bo’lsa, u holda tqg’rilanish yuz bermaydi, chunki 4-4 kesimda ikkita teshik joylashgan va bu joyda bir qism tolalar yana qirqiladi, qo’shni kuchli yuklangan tolalar yanada kuchliroq qo’shimcha yuklanadi. Buning natijasida alohida tolalardagi zo’riqishni cho’zilishdagi mustahkamlik chegarasiga yetishi o’z navbatida tolalarni uzilishiga olib kelishi mumkin. Uzilish eng zaif joylarda yuz bergani uchun, buzilishi egri-bugri bo’ladi. Yuqoridalardan kelib chiqqan holda, zaif kesim yuzasini aniqlashda qo’shni zaif kesimlar orasidagi S masofani hisobga olish kerak bo’ladi: agar S masofa 20 sm dan kichik bo’lsa, S < 20 cm  A_sofb(h-3d);agar S masofa 20 sm dan katta yoki, teng bo’lsa S  20 cm  A_sofb(h-2d).Agar zaif kesim bo’yicha mustahkamlikka tekshiriladigan bo’lsa (teshik yoki uyik joylari), hisobiy qarshilik m₀0,8 ga qisqartiriladi. Bunda yog’ochning cho’zilishga hisobiy qarshiligi R_ch8 MPa ga teng bo’ladi (R_ch810MPa). Elementning markaziy cho’zilishi:1-1 kesimda tolalar bir xil kuchlangan; 2-2 kesimda teshikdagi tolalar qirqilgan, bu qismdagi kuchlanish boshqa kesilmagan tolalarga uzatilgan; 3-3 kesimda cho’zuvchi kuchlanishlar bir xil bo’lmaydi; 4-4 kesimda, tolalar yana qo’shimcha zo’riqishlar oladi.Agar zaif kesim bo’lmasa, u holda m₀1 ga teng bo’ladi
CHqziluvchi elementlar ko’ndalang kesimini aniqlashda yuqoridagi formulalardan foydalaniladi. Bunda bo’ylama kuch - N va R_ch- cho’zilishdagi hisobiy qarshiliklar ma’lum deb olinadi: