Yo’q, halovat istamayman Erkin Vohidovning 85 yoshi munosabati bilan

Yo’q, halovat istamayman
(Erkin Vohidovning 85 yoshi munosabati bilan
o’tkazilgan adabiy-badiiy kompozitsiya)



112-IDUMning
ona tili va adabiyot
o’qituvchisi Jumayeva Zulayxo Abdusalomovna

Zal Erkin Vohidov ijodi bilan bog’liq slaydlar she’r va dostonlari devoriy gazetalar insholar referat, buklet va rangli rasmlar bilan bezatilgan.

Boshlovchi:
Yo’q halovat istamayman ,
Orom bilmas yosh jonim,
To’lqin urgan ummoncha orim
Yurakdagi tug’yonim!
(Erkin Vohidov)


Boshlovchi:
- Bugun O’zbekiston Qahramoni, O’zbekiston xalq shoiri Erkin Vohidov tavalludiga 85 yil to’ldi.
Shoir adabiyotga 50-yillarda kirib keldi va shu davr mobaynida o’z o’quvchilariga ega bo’ldi. Uning baxt, Vatan istiqboliga ishonch bilan yo’g’rilgan she’r va dostonlari , tarjimalari, “Oltin devor” komediyasi uch avlod vakillarining eng sevimli asarlari qatoridan joy oldi. “Yoshlik devoni”, “Muhabbatnoma”, “Sadoqatnoma” kabi to’plamlari, “Ruhlar isyoni” dostoni ko’pchilikning kitob javonidan munosib o’rin egalladi. Shoir she’riyati qalblarimizda mangu yashaydi. Erkin Vohidov asarlari hamisha yo’lda!
Sherali Jo’rayev tomonidan ijro etilgan “O’ZBEGIM” qasidasi yangraydi. Davraga 7-^“G” sinf o’quvchilari kirib keladi va shoirning 70-yillarda yaratgan “O’zbekiston” she’rini ifodali yod aytishadi.
Yurtim,
Seni yana oldim qalamga
Yarim asr yoshing bahona bo’lib.
Yana kelib qo’nding tonggi misramga
Falak nisor etgan durdona bo’lib.
Iqbol peshonamga bitgan oshyonim –
O’zbekistonim…

“Ruhlar isyoni” dostoni

“Jaholat to’g’risida rivoyat” sahna ko’rinishi (6-“V” sinf)
Juda qadim
Jaholatlik zamonda
Bir donishmand
Ulug’ hakim
O’tgan ekan jahonda
U kun bo’yi giyoh terib,
Kezib tog’-u biyobon
Odamlarga shifo berib,
Yashar ekan
Shodumon.
Unga ming bir mushkul dardning
Ayon bo’lib davosi
Bor-bora odamlarning
Ortaverdi ixlosi
Hatto bir kun
Nashtar bilan
Ochmish ko’rning ko’zini.
Ammo qayda bo’lsa shuhrat
Yon boshida
Hasad bor.
Duoxonlar , parixonlar
O’quvchilar chilyosin …
Xullas, yurtda bor nodonlar
Boshladilar ig’vosin.

“Men yolqinman” she’ri 7-“V” sinf

Men yolqinman!
Olovli davrim
Ko’kragidan otilib chiqqan,
Men chaqinman!
Lahzalik umrim,
Bulutlarning bag’rini,
Yurtgan.

“Oltin devor” dramasidan parcha (9-sinf)

Nodir bilan Dilorom diologi
Nodir:
- Agar ko’nglimni band etsa ,
O’shal Sheroz janoni
Qaro holiga baxsh etgum
Samarqandu Buxoroni.
Dilorom:

• 
  Hofiz Sheroziy g’oyat chiroyli yozbdi, xo’sh shoir Nodir ne der ekan:
  

Nodir:
- Ming Samarqand ming Buxoro
Hadya bo’lsin xol uchun.
Dilorom:
- Na iloj menda havas yo’q mulk-u amal mol uchun
Nodir:
- Senga yulduzli samoni
Hadya aylay, Dilbarim.
Dilorom:
- Qo’y uni, o’ldimmi shoir
Bu cho’tir ro’mol uchun.
Nodir:
- Xo’p desang, men yangi oyni
Sirg’adek taqdim etay.
Dilorom:
- Zo’rmidim jozdan yasalgan
Hiylai amal uchun.
Nodir:
- Qil tarakkum, kim alifdek
Qomatim dol bo’ldi-ku.
Dilorom:
- Kim qo’yibdir sevgini
Qaddi bukilgan chol uchun.

“Qora qoshing” she’ri (7-sinf)

Qora qoshing, qalam qoshng
Qiyiq qayrilma, qoshing qiz.
Qilur qatlimga, qast qayrab
Qilich qotil , qaroshing qiz.

“Do’st bilan obod uying” g’azali (9-“G”sinf)

Do’st bilan obod uying ‘
Gar bo’lsa ul vayrona ham.
Do’st qadam qo’ymas ekan.
Vayronadur koshona ham.

“Ruhlar isyoni” dostoni

“Adabiyot haqida rivoyat” (sahna ko’rinishi 11-“V”sinf)
Roviy aytar:
- Allazamon –
allaqaysi ma’voda
Falokatga uchrab karvon
Poyoni yo’q sahroda
Bu nogihon
Tasodifdan
Barcha o’tib dunyodan
Shu tasodif amri bilan
Omon qoldi
Bir odam.
Belbog’iga osganicha
Quruq ko’za –
suvdonni
Kezdi necha
Kunduz kecha
Bu dasht-u biyobonni.
Keza-keza
oxir toldi,
Umid uzdi jonidan.
Bir payt nogoh chiqib qoldi
Bir chashmaning yonidan.
Yiqilgancha suvga
behol
Lab cho’zganda tashna tan,
To’lqinlandi
birdan zilol,
Sado chiqdi chashmadan
Chashma:

• 
  Shoshma yo’lchi
  

Ichursan, bas
Muzdek tiniq to’laman
Ammo bilki, oddiy suvmas
Obihayot bo’laman.
Azob chekding ko’p sahroda
Mayli,
To’yib ichib ol.
Meni ichgan bu dunyoda
Mangu yashar bezavol
Yo’lchi:

• 
  Ichaymi yo ichmaymi!
  

Uzoq-uzoq o’yga toldi
Oxir obihayot oldi.
Ko’zasiga to’dirib
(Sal naryoqdan xazin bir sas eshitdi)
Bordi.
E, voh, yotar bir bosh
Qum ustida benajot,
Nola chekar to’kar yosh.
Bosh:
- “La’nat, ey hayot!
O’sha suvdan ichdim nega
Afsus, ey yo’lchi
Rahim et menga
O’ldir – deya o’tinur
Shu buloqdan suv ichganman
Yashayverib , bu qiynoqdan
O’zni qumga, ko’mganman

“Insoniyat tarixi“ (sharq afsonasi sahna ko’rinishi 8-“B” sinf)

Juda qadim zamonda
Qobiliston tomonda
Bir podsho o’tgan ekan
Davron surib jahonda
Butun umrim kechirib
Kayf bilan safo bilan
Ishi bo’lmagan ekan
O’tkinchi dunyo bilan
Yillar o’tib, nihoyat
Yoshi yetgach bir joyga
Barcha ulamo ahlin
Chaqiribdi saroyga
Podsho:
- Olamga kelib
Olam nedur bilmadim
Odam bo’lib yashadim
Odam nedur bilmadim
Qirq yil bodsholik qilib
Umrim o’tdi g’aflatda
Qolganini ilmga
Sarf qilurman albatta.
Tarixchi:
- Qullaringiz, yuragining qoni bu,
Insoniyat tarixin, Eng qisqa bayoni bu
Podsho:
- Ko’p yozibsiz bunchalar
Insoniyat tarixi
Uzunmidi shunchalar
Kopi bilan bir tuya
Kitob qilin ulamo.
Donishmand:
- Mana, podshohim insoniyat tarixini bitta kitobga joylashtirdik.
Podsho:
- Rahmat sizga, ulamo
Bir kitobni o’qish ham
Endi menga muammo.
Mazmunin aytib bering
Ikki og’iz so’z bilan
Tarixchi:
- Xoqonim, odamlar tug’iladi, g’am chekadi , o’ladi. Insoniyat tarixin mazmuni shu bo’lar.


Shoir tarjimalari