Bunda biz soddalik maqsadida muhitda faqat bir sort atom bor va har bir atomda siljiy oladigan bittagina elektron bor, deb faraz qildik. Aks holda ko‘rinishida ifodalanar edi, bunda I indeks. i - son zaryadlarga tegishli bo‘lar edi. Muhitning elektr qutblanishini bilgan holda uning е dielektrik singdiruvchanligini hisoblab topish mumkin. Muhitning elektromagnit indukqiyasidan: (5.10) - muhitning elektr induksiyasi. Demak, (5.11) bo‘lib, bunda r ni E maydon aniqlaydi. Shunday qilib masala davriy o‘zgaruvchi tashqi maydon ta’sirida elektronning r siljishini aniqlashdan iborat bo‘lib qoladi, bunda tarkibiga shu elektron ham kirgan atomning boshqa qismlarining va atrofdagi atomlarning shu elektronga ta’sir etadigan kuchlari hisobga olinadi, ya’ni bu masala elektronning majburiy tebranishlari to‘g‘risidagi masaladir. Bu yerda gap atom ichida qiladigan harakatning chastotasi yorug‘lik to‘lqini chastotasi tartibida bo‘ladigan elektronlar to‘g‘risida ketayotganini nazarda tutish kerak.Ular optik elektronlar deyiladi. Mana shu optik elektronlarga ta’sir etuvchi kuchlar quyidagi kuchlardan iborat: . Bu kuch elastiklik kuchi xarakteriga ega bo‘lishi kerak. b - elastik bog‘lanishga tegishli doimiy. r - elektronning muvozanat holatdan siljishi. r - elektronning muvozanat siljishi. Tormozlovchi kuch. Haqiqatdan tebrantirilgan elektron o‘z energiyasini asta sekin sochadi va tebranish amplitudasi vaqt o‘tishi bilan kamayadi. Shunday qilib tebranish qat’iy garmonik bo‘lmay sunuvchi tebranish deb qarash kerak. Har qanday holda ham tebranish amplitudasi kamayadi va binobarin elektron harakatiga tormozlovchi (disipativ) kuch ta’sir ko‘rsatadi. Demak, elektronga ta’sir etuvchi ikkinchi kuch sifatida qarshilik kuchini ya’ni tormozlash kuchini kiritamiz:
Do'stlaringiz bilan baham: |
