Yuqori energiyali adron- va yadro-yadro to’qnashuvlarida kumulyativ protonlar va pionlar bilan birgalikda ikkilamchi zarralarning paydo bo’lishining azimutal korrelyatsiyasi” Mavzusidagi magistrlik

2.2-rasm 300 GeV/s impulsli - to’qnashuvlarida protonlarning ko’plamchilik bo’yicha taqsimoti(. ) va fenomenologik model bashorati (uzluksiz chiziq)
2.2-rasmdan misol tariqasida 300 GeV/s impulsli - to’qnashuvlarida xosil bo’lgan protonlarning ko’plamchilik bo’yicha taqsimoti keltirilgan. Fenomenologik modeli bo’yicha hisob uzluksiz egri chiziq bila ko’rsatilgan. 2-rasmdan ko’rinib turgnidek, modeli ushbu taqsimotni yetarli darajada yaxshi tavsiflaydi (yettita erkinlik darajasi uchun ga teng).

III BOB. 3-300 GeV diapozondagi _{to’qnashuv natijalari taxlili}
3.1 Yuqori energiyalarda adron yadro va yadro-yadro to’qnashuvlarida kumulyativ protonlar hosil bo’lish mexanizmlari
Kumulativ proton hosil bo’lish jarayonlarini o'rganish zarurati uning yadrosidagi nuklon zichligi tebranishi tufayli ko'p yadroli konfiguratsiyalar, ya'ni fluktonlar deb ataladigan konfiguratsiyalarning shakllanishiga bevosita bog'liqligi, ikki yoki undan ortiq nuklonning 1 Fm dan kam masofada joylashganida, bir-biriga [1] da aytilganidek, yadrolarning konfiguratsiyasini ikki xil fizik rasmlarda yaratish mumkin. Birinchisi, nishon yadro normal nuklonlar zichligining o'zgarishi bilan bog'liq va "sovuq" model deb ataladi. Ikkinchisi, "issiq" model deb ataladi, siqilish natijasida nishon yadroda fluktonlar paydo bo'lishi bilan bog'liq. Eslatib o'tamiz, dastlabki talqinlarda kumulativ protonlarning paydo bo’lishi nuklonlarning Fermi-momentumiga bog'liq deb taxmin qilingan.
Ammo [2] nuklonlarining Fermi harakatini hisobga olgan holda hisob-kitoblar proton spektrining kumulyativ yuqori tezligini (p> 500 MeV / s) tasvirlay olmadi.
Ushbu ishda kumulativ proton hosil bo’lishining yangi xususiyatlari o'rganildi. Xususan, biz nishon yadroning zaryadiga va massa soniga kumulyativ proton hosil bo’lishi bilan bog'liq hodisalarda kumulativ protonlarning o'rtacha ko'payishining bog'liqligini o'rganib chiqdik.
Ilgari biz [3-5] to’qnashuvlarda kumulyativ proton hosil bo’lishini o'rgangan edik va 3-300 GeV boshlang'ich energiya diapazonlar oralig'ida tasdiqladik. Kumulyativ protonlar hosil bo’lishining eksklyuziv tasavvurlar parametrining egilish zarrasi yoki zarracha yadroning boshlang'ich energiyasi va massa soni yig'indisi bilan o'zaro bog'liq bo'lgan umumiy qonuniyat bilan o’rganiladi.
Kumulativ proton hosil bo’lishi bilan sodir bo'ladigan hodisalar fraktsiyasi zarracha (pion yoki proton) turiga sezgir ekanligi, ammo impuls yadrosining massa sonidan qat'iy nazar masa soniga bog’liq emas. Shuningdek, kumulativ proton hosil bo’lish hodisalardagi kumulativ protonlarning o'rtacha miqdori zarracha yoki yadro turiga va parchalanuvchi uglerod yadrosi uchun boshlang'ich energiyaga bog'liq emasligi isbotlandi va 1,05 ± 0,02 ekanligi isbotlandi. Ushbu natijalar [4] yorug'lik parchalanadigan yadrolar uchun kumulativ protonlarning hosil bo’lishi "sovuq" modelga mos kelishini va ularning shakllanishining "issiq" modeliga zid ekanligini ko'rsatdi.
Shunga qaramay, og'ir parchalanuvchi yadrolar uchun protonning kumulyativ hosil bo’lishi senariysi bo'yicha savol ochiq qolmoqda.
3.1 Jadvalda tahlil qilingan ma'lumotlarda protonning kumulativ hosil bo’lishining o'rtacha ko'paytmalari va qamrab olingan kesimlari, shuningdek, proton hosil bo’ladigan kumulativ hodisalar keltirilgan. to'qnashuvlari uchun notekis kesmalarning qiymatlari [6] dan, -o'zaro ta'sirlardan [7] dan, -to'qnashuvlardan [8] dan va dan olingan. Kumulativ hodisalardagi kumulativ protonlarning o'rtacha ko'payishi va ularning fraktsiyalari, pTa- va CTa-to'qnashuvlardan tashqari [3-5] dan olingan. Har bir nuklon uchun 4,2 GeV / s momentida pTa- va CTa-to'qnashuvlari uchun ma'lumotlar birinchi marta QYFI YEL (Dubna, Rossiya) ning 2 m propanli qabariq kamerasidan olingan ma'lumotlardan foydalanib, uchta tantal plitalari o'lchamlari 70x140x1 mm3, qo'shni plitalar orasidagi masofa 95 mm bo'lib, ular bir-biriga parallel ravishda o'rnatildi.
Tantal plitasi orqali o'tish paytida ikkilamchi protonlarning yo'qolishi, shuningdek ularning energiya yo'qotishlari [10] da keltirilgan tartibda hisobga olingan. Jadvaldan ko'rinib turibdiki, pC-to'qnashuvlar uchun protonning kumulyatsion hosil bo’lishining inklyuziv hajmi qiyoslash rejimining paydo bo'lishini ko'rsatadigan boshlang'ich energiyaga bog'liq emas. Shunisi qiziqki, − - va pC-to'qnashuvlarning kumulyativ hodisalari nisbati 0,66 ± 0,04 ga teng bo'lib, statistik noaniqliklar doirasida pion va protonning tashkil etuvchi kvarklari soniga nisbati 2/ 3 ga teng. [4].
Yig'ilgan hodisalar fraktsiyasi yadrosining massasi A o'sib borishi bilan sezilarli darajada oshib ketishi, massa A ning ko'tarilishi bilan flukton hosil bo'lish ehtimoli oshganligi ham kuzatilmoqda. Jadvaldan ko'rinib turibdiki, pTa-o'zaro ta'sirlashuv natijasida hodisalar kumulyativ hodisalar miqdorining ikki baravar ko'payishi, neytronlarning o'zaro ta'sir qilish ehtimolligi sezilarli darajada oshishiga olib keladi. pTa-to'qnashuvdagi bilan solishtirganda CTa-to'qnashuvda nishon-yadrosining fluktonlari bilan, pC-, - va CC-to'qnashuvlar uchun kumulyativ hodisalar statistik xatolaridagi tasodif, aniq nishonga yo'naltirilgan yadroning kichik hajmi bilan izohlanishi mumkin, bunda o'rtacha hisobda bittagina “flukton” hosil bo'ladi. Bu shuningdek ushbu to'qnashuvlar uchun kumulyativ protonlarning o'rtacha ko'paytmasi qiymatidan kelib chiqadi.