Yurak qon tomirlar sistemasi

 

Kolit  

 

Yo’g’on  ichak  shilliq  qavatining  yallig’lanishi  (kolit)  klinik  kechishiga  ko’ra 

o’tkir va xronik bo’ladi.  

 

O’tkir  kolit.  Etiologiyasi  va  potogenezi.  O’tkir  kolit  ko’pincha 

dizenteriyadan  so’ng  paydo  bo’ladi,  biroq  uning  vujudga  kelishiga  patogen 

bakteriyalar  (ichak  tayoqchasi,  stafilokokk,  streptokokk),  ovqat  toksikoinfeksiyasi 

ham  sabab  bo’lishi  mumkin.  O’tkir  kolit  aksariyat  yoz  faslida  sifatsiz  sabzavot-

---

mevalar  va  eski  go’sht,  baliq  mahsulotlari  iste’mol  qilish  tufayli  paydo  bo’ladi.  

Qo’rg’oshin  va  smobdan  zaharlanish,  allergik  faktorlar  oqibatida  ham  ro’y  berishi 

mumkin.  Basharti,  yallig’lanish  protsessi  hazm  yo’lining  boshqa  qismlari  (me’da 

ingichka ichak)ga tarqalsa, gastroenterokolit  paydo bo’lganligidan dalolat beradi.  

 

Belgilari.  O’tkir  kolitning  asosiy  belgilaridan  biri  soxta  hojatga  borish  istagi 

(tenezm)  bilan ich ketishidir.  Axlatda shilimshiq  ko’p va  qon  aralash  bo’ladi.  Qon 

aralash  ich  ketishi  ko’proq  dizenteriya  koliti  uchun  xos,  biroq  bu  etiologiyasi 

boshqacha  o’tkir  kolitda  ham  ba’zan  kuzatiladi.  Bunday  bemorlarda  sutkasiga  20 

marta va undan ham  ko’p ich ketadi. Axlat konsistensiyasi bir xil emas. Qorin ushlab 

ko’rilganda,  yo’g’on  ichak  yo’li  bo’ylab  og’riq  borligi  aniqlanadi.  Gavda 

temperaturasi ko’tarilib, ba’zan  

38  -39

0

  ga  yetadi.  Til  qurib,  karash  boylaydi,    ishtaha  yomonlashadi.    Bemorning 

darmoni  quriydi.    Kasallik  bir  necha  kunga  cho’ziladi.  Odatda  beor  tuzalib  ketadi.  

Biroq  kasallik  xronik  formaga  o’tib  ketishi  mumkin.    Ba’zida  klinik  ko’rinishi  aniq 

bo’lmagan  dizenteriya    kolitini  o’z  vaqtida  aniqlash  juda  muhim.  Buning  uchun 

axlatga  qon  aralashib  ketadigan  har  qanday  kolitda,  axlatni  dizenteriya  tayoqchasi 

bor-yo’qligiga tekshirish zarur.