Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

bir-biriga yaqin so‘zlar, iboralar va so‘z birikmalari o‘rganiladi 
va qiyoslanadi. Natijada, oddiy nazar bilan ilg‘ab bo'lmaydigan 
ma’nolar orasidagi nozik farq aniqlanadi.
Tilshunoslik tajribasi va uslubiy tajriba qo‘lyozmani baholash 
uchun samarali usuldir. Ular mulohazalar talqinlarini tuzishda, til 
salbiy materialini aniqlashda, matnni tahlil qilishda uning vazifasini 
belgilashda va muharrir tuzatishlari usuli (metodikasi) ni asoslashda
88

---

ilmiy tadqiqotlarning natijalariga tayanish, asoslanish kerak bo‘ladi.
Matn, ma’lumki, o‘quvchilaming toifasi, qiziqish doirasi, maqsadi 
va h.ga ko‘ra turlicha o‘qiladi. Shular orasida biz jumalist (noshir) 
lar uchun eng muhimi matnni muharrirona o‘qishdir. Bugunga kelib 
matnni tahlil qilish usuliga ko‘ra o‘qishning uch turi mavjud: tanishish 
uchun o‘qish, chuqurlashtirilgan o‘qish va sidirg‘a o‘qish. Matnni 
birinchi ikki usuldan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Tanishish 
uchun birinchi o'qishda asosiy e’tibor asaming 
mazmuniga qaratiladi. Bunday o‘qishda muharrir asaming g‘oyasi, 
mavzui, muallifning bayon usulini aniqlaydi, ya’ni matnga yaxlit 
ob’ekt tarzida qarab, baho beradi.
Tanishish o'quvi - tez o‘qish ham deyiladi. Bunday tez o ‘qish 
malakasini egallashga muntazam suratda Mashq qilish tufayli eri- 
shish mumkin. Agar muharrir bunga erishsa, uning o‘qish sur’ati 
odatiy o‘qish sur’atidan uch - to‘rt barobar oshishi mumkin. Tez 
o‘qish bo‘yicha bir oz vaqt qilingan hamma qatori mashq tufayli 
muharrir bir daqiqada 300-400 hatto bundan ortiqroq so‘z o ‘qishga 
muvaffaq bo‘ladi. Albatta, bunda harfina - harf yoki bo‘g‘inlab