Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti fizika -matematika fakulteti

2.2 To`g`ri chiziqning paralellik perpendikulyarlik shartlari va ular ustida amallar
Tangens funktsiyasi uchun qarang Tangens (trigonometriya). Boshqa maqsadlar uchun qarang Tangens (ajralish).

Egri chiziqli teginish. Qizil chiziq qizil nuqta bilan belgilangan nuqtada egri chiziqqa tegib turadi.
Ikki to’g’ri chiziqning parallellik hamda perpendikulyarlik sharti
Tekislikda ikki to’g’ri chiziq berilgan bo’lib, ularning burchak koeffitsientli tenglamalari bo’lsin.
y  x
y  x
Bu to’g’ri chiziqlar orasidagi burchakning tangensi bo’ladi.
tg 
Agar ikki to’g’ri chiziqlar orasidagi burchak   0 bo’lsa, bu
bo'lib, unda 
to’g’ri chiziqlar o’zaro parallel bo’ladi yoki ustma-ust tushadi.
• Agar ikki to’g’ri chiziqlar orasidagi burchak
•  /2 bo’lsa, bu to’g’ri chiziqlar o’zaro perpendikulyar bo’ladi
  bo'lib, unda
1 0
ya'ni k1  1/ perpendikulyarlik sharti
paralellik shartini kanonik ko`rinishi;
1-misol y=3x+5 va y= tog`ri chiziqlar orasidagi burchakni parallel yoki perpendikulyarlikka tekshiring grafigini yasang.
tg  formuladan burchakni topsak tg= demak bu cheksizlikdan bilish mumkinki javob perpendikulyar ekan.
Grafik chizadigan bo`lsak:
Y=-1/3x+4 y y=3x+5



Xulosa
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki hayotda ko`p hollarda to`g`ri chiziqlar kerak bo`ladi. Masalan: yerni tekisligini bilishda niviller asbobidan foydalanilsa uni ishlash prinsipi 1ta tekis to`g`ri chiziq bo`yicha nur tarqaladi va shu to`g`ri chiziq orqali yerni tekisligini biladilar bu holler ko`pincha yo`l qurulishiga kerak bo`ladi.
Uy qurishda ham bir tekis chiqishi uchun tog`ri chiziqdaan foydalaniladi misol qilib raja, yoki uyning burchaklarini to`g`ri burchak ekanligini ham tekshiradila bular perpendikulyar to`g`ri chiziqqa misol bo`ladi demak shuni yodda saqlash kerakki har doim bir ishda to`g`ri chiziq kerak bo`lib qoladi bilar bilmas foydalanganimizni bilmay qolamiz.