Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti pedagogika fakulteti
Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
|
boshlangich sinf matematika darslarida didaktik oyinlarga qoyiladigan talablar-2
|
O'tkaziladigan didaktik о 'yin: “Qo'shish va ayirish” mashqlari.
Didaktik topshiriq: hisoblashni mashq qildirish, sonni o'nlikdan to'g'ri oshirishga, ya'ni o'nlikkacha kerakli son topishga va qolgan sonni qo'shib hisoblashga o'rgatish.
qatorni doirachalar bilan to'latish. Muayyan miqdorda doirachalarni doskaga yozish va ularni tushuntira bilish.
doirachalar va harf terish tasmasiga o'xshagan hisob jadvallar hamda doirachalar solingan konvertlar bo'lishi kerak.
53
O'qituvchi: “Bolalar, hozir men misollar aytib, ularni doskaga yozaman. Sizlar esa o'z jadvallaringizga xuddi shunchadan doiracha qo'yib chiqasizlar”, deydi-da, doskaga 5 + 5 ni yozib qo'yib: “5 tadan ko'k doiracha olib, ularni jadvalning yuqoridagi qatoriga qo'yinglar. Iroda, yana qancha qo'shishimiz kerak” deydi. “5 ta!” deb javob beradi Iroda. “To'g'ri, deydi o'qituvchi, 5 ta qizil doiracha olinglar va ularni ko'k doirachalar yoniga terib qo'yinglar va hisoblanglar. Shunday qilib, yuqoridagi qatorda 10 ta (5 ta ko'k va 5 ta qizil) doiracha bor. Endi stolda bironta ham doiracha qoldirmay, pastki qatorni to'lg'azinglar”. Bolalar berilgan topshiriqni bajarishadi. O'qituvchi: “Ikkinchi qatorda nechta doiracha bor?” deb so'raganida, bolalar: “Ikkinchi qatorda 10 ta 5 ta ko'k va 5 ta qizil doiracha bor”, deb javob beradilar.
Yuqoridagi qatorda ham, pastdagi qatorda ham doirachalar soni 10 tadan bo'lishi kerakligini unutmanglar, deydi o'qituvchi, endi hamma doirachalarni yig'ishtirib, parta ustiga to'p-to'p qilib qo'yinglar. Hozir diqqat bilan tinglab va kuzatib turing-lar, deydi va doskaga 5 + 7 ni yozadi. O'qituvchi gapirib turgan vaqtdayoq ko'pchilik bolalar 5 tadan qizil doirachani ajratib qo'yib, o'qituvchining gaplarini tinglab, harakatlarini kuzatib boradilar. To'g'ri qildinglar, bolalar, deydi o'qituvchi, Endi 7 tadan ko'k doiracha olinglar va nariroqqa terib qo'yinglar. Ba'zi bolalar barcha 7 ta doirachani yuqoridagi qatorga joylashtirmoqchi bo'lishadi, lekin doirachalar darchalarga sig'maydi. Bunda ular darchaga 5 ta doirachani joylashtirib, ikkitasini qo'lda ushlab turadilar. Ammo ko'pchilik bolalar qo'llarida qolgan ikkita ko'k doirachani darhol pastki qatorga joylashtirishadi. Misolni eng birinchi bo'lib yechgan bolalar topshiriqni 15 sekundda bajaradilar. So'ngra o'yin murakkablashadi. O'qituvchi: Endi men ovoz chiqarmasdan doskaga misol yozaman, sizlar esa berilgan misol asosida doirachalarni ajratib borasiz. O'qituvchi doskaga 20-13 ni yozadi. Nima qilish kerakligini deyarli hamma bolalar bildilar ular avval 10 ta ko'k doiracha ajratadilar, keyin birinchi qatordan yana 3 ta doirachani olib qo'ydilar.
54
Navbatdagi misol: 7+12. Nima qilishni hamma biladi. Tezda 7 la qizil doirachani olib, unga 3 ta ko'k doirachani qo'shib qo'yadilar, ikkinchi qatorga esa 7 ta ko'k doiracha qo'yadilar, lekin bu bilan ham darcha to'lmaydi shunda unga yana 2 ta qizil doirachani qo'shib qo'yadilar. Bunday qiyin misol tez yechilganidan hamma xursand: O'qituvchi: Yana ham osonroq yo'l bilan yechish mumkin: 10 ta qizil tayoqchani bir tomonda qoldirib, ikkinchi tomonga esa 2 ta oq sanoq cho'pni qo'yib, unga yana 7 ta oq sanoq cho'pni qo'shib qo'yinglar. Bolalar xuddi shunday qiladilar va bir xil natija hosil bo'lganini ko'radilar. So'ngra o'yin tezlashtiriladi. Bu o'yinda javob berish uchun birinchi bo'lib qo'l ko'targan o'quvchi g'olib chiqqan hisoblanadi. “Ketgan kim?”, “Biz kamayib qoldik”, “Kim qo'shildi?” singarilar ana shunday o'yinlar jumlasiga kiradi.
Download 0.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|