Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti pedagogika fakulteti
Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
|
boshlangich sinf matematika darslarida didaktik oyinlarga qoyiladigan talablar-2
|
O'tkaziladigan didaktik o'yin: “Top-chi, qancha”.
Didaktik topshiriq: biror sonni biror songa kamaytirgan yoki orttirganda qancha bo'lishini hisoblay olishni mashq qildirish. O'yin topshirig'i: o'qituvchi berayotgan topshiriqlarni kuzatib borish. Ko'zni bekitib, savatdagi qo'ziqorin qancha bo'lib qolganligini xayolda hisoblash, so'ngra natijani qo'shib hisoblash yo'li bilan tekshirish.
qo'ziqorinlar. 57
O'qituvchi o'yin boshlanishidan oldin o'quvchilarga quyidagi masalani yechishni tavsiya qiladi: “Aka-singil o'rmonga borishdi, akasi 3 ta qo'ziqorin topdi, singlisi esa akasinikidan 5 ta ortiq qo'ziqorin topdi. Singlisi qancha qo'ziqorin topgan?” Sinfdagi o'quvchilarning ko'pchiligi topshiriqni to'g'ri bajaradi. Ana endi, deydi o'qituvchi, “Top-chi, qancha” o'yinini o'ynaymiz. Menda birqancha qo'ziqorin bor. Ulardan bir qismini parta ustiga qo'yaman, sizlar esa uning qancha ekanligini hisoblab chiqinglar. Bolalar sanashadi: “5 ta”. O'qituvchi: “Savatga yana 10 ta qo'ziqorin solaman (savatga qo'ziqorin soladi), xo'sh, bu yerdagi qo'ziqorinlar nechta bo'ldi?” deydi. Ko'pchilik o'quvchilar qo'l ko'taradilar va “15” deb, to'g'ri javob beradilar. Endi, deydi o'qituvchi, bunday qilamiz: mening qancha qo'ziqorin qo'yayotganimni esda tutinglar. Bolalar hisoblaydilar: 12 ta. Qutichaga esa 3 ta ko'proq tashlayman. Sharif, qani aytchi, qutichada savatdagiga qaraganda qancha ko'proq qo'ziqorin bor? Uchta ko'proq qo'ziqorin bor, deb javob beradi Sharif.
Endi ko'zlaringni bekitinglar. Menda nechta qo'ziqorin borligini sizlar ko'rmaysizlar, lekin sanay olishingiz mumkin. Endi ko'zlaringizni ochinglar. Savatda qancha qo'ziqorin bor? Beriladigan javob har xil bo'ladi: 17, 15 va hokazo. Ko'pchilik “15” deb hisoblaydi. Kim to'g'ri sanaganini qanday bilamiz? deydi o'qituvchi. Hisoblab ko'rish kerak, deydi Nazira. 12 ta, deydi Rahim. 10 ta, javob beradi Gulchehra.
58
Rahim, deydi o'qituvchi, doskaga chiqib, tekshirib ko'r. Rahim doskaga chiqib, savatdagi qo'ziqorinlarni sanaydi-da, baland ovoz bilan: 13, deydi. Rahim, savatdagi qo'ziqorinlar, qanday qilib 13 ta bo'lib qoldi? Sizda 15 ta qo'ziqorin bor edi, savatda 13 ta qolibdi, demak, 2 tasini siz olgansiz, deb javob beradi Rahim.
To‟g‟ri aytasan, uning gapini tasdiqlaydi o‟qituvchi, mana o‟sha ikkitasi mening qo‟limda. Qani, eslanglarchi, qo‟ziqorinlarni savatga tashlayotganimda nima degan edim?
Savatga qo‟limdagidan 2 ta kam qo‟ziqorin tashlayman, degan edingiz, javob beradi O‟lmas.
Demak, “kam” deyilganda nima qilinishi kerak? Ayirish! javob berishadi bolalar. To‟g‟ri, ularning gapini ma‟qullaydi o‟qituvchi,yozinglar: 15-2=13. Shundan keyin o‟qituvchi ikki o‟quvchini doskaga chiqaradi. Ulardan biri masala shartini aytadi, ikkinchisi esa uni bajaradi. O‟lmas, sen shunday bir misol aytki, unda bir joydagi narsa ikkinchi joydagisidan 2 ta ortiq bo‟lsin, deydi Karim. Daraxtning bir shoxiga, deydi O‟lmas, 10 ta chumchuq, ikkinchisida esa undan 2 ta ortiq chumchuq kelib qo‟ndi.
Bunda qanday savol beriladi? so‟raydi o‟qituvchi. Boshqa shoxda qancha chumchuq o‟tiribdi? deydi O‟lmas.
Boshqa shoxda 12 ta chumchuq o‟tiribdi, bexosdan javob berib yuboradi Aqida.
12 ta ekanligini qanday bilding, Gulnoza? deydi o‟qituvchi. 59
O‟nga ikkini qo‟shdim.
Nega qo‟shding? yana so‟raydi o‟qituvchi. Shuning uchun,
ikkinchi shoxda
ikkita qushcha
ortiq edi.
O‟yin 10 minut davom ettiriladi. O‟yindan so‟ng o‟tkazilgan tekshirish bolalar “shuncha kam” yoki “shuncha ko‟p” deyishning ma‟nosini yaxshi bilib olganlarini ko‟rsatadi. Download 0.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|