Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti

ataladi. 

---

 

 

 

61 

 

 

 

Ibora Shekspirgacha ma`lum  bo`lsa-da, uni  Shekspir o`zining  Henry  IV  yilnomasining ikkinchi 

qismida ishlatgani uchun ommalshib ketgan. 

Duchess  of  Glocester  …  Could  I  come  near  your  beauty  with  my  nails  I`d  set  my  ten 

commandments in your face. 

I`ll set my ten commandments in the face of the first look that lays a finger on him. 

Walter Scott. 

I`ll write the ten Commandments on your face. 

Fr. Marryat 

The eleventh commandment – o`n birinchi burch; qo`lga tushib qolma (Thou shall not be 

found out). 

2. 

Bibliya iboralari prototiplarining variantlari frazeologizmlarda shakllanadi. Misol 

uchun:  

To live on the fat of the land – yegani oldida, yemagani ketida, faravon yashamoq, shod-

hurram umr kechirmoq = pichog`i moy ustida bo`lmoq, qozon ham, cho`mich ham moy bo`lgan 

sharoitda yashamoq. 

Eat the fat of the land bibliya prototipi ommaviy muloqotga kirib bormagan. 

3. 

Bibliyadan olingan iboralarning shaklan o`zgarishi. 

Be  weighed  in  the  balance  and  found  waiting  –  mos  emasligi,  yetarlimasligi  ma`lum 

bo`lmoq;  ishonchni  oqlamaslik.  Bibliyada:  thou  art  weighed  in  the  balances,  and  art  found 

wanting. 

A drop in the bucket o`zgargan bibliya iborasi hisoblanadi: 

Behold the nations are as a drop of a bucket … . 

Gall  and  wormwood  frazeologik  birikmasi  Bibliyadagi  haqiqiy  birikma  bilan 

qiyoslanganda,  undagi  so`z  tartibi  o`zgarganini  va  artikllar  olib  tashlanganligini  ko`rishimiz 

mumkin: the wormwood and the gall. 

Gall  and  wormwood  –  jirkanch,  manfur,  ko`ngilga  tekkan  =  tomoqqa  qadalgan 

pichoqday, jonni halqumga keltiradigan og`ir gap. 

Hope against hope frazeologizmi “who against hope believed in hope …” dan yaratilgan. 

Hope against  hope  –  mo`jiza kutmoq,  yo`q narsadan umid qilmoq  = osmondan chalpak 

yog`ishini kutmoq. 

A  lost  sheep  –  yo`ldan  ozgan,  ahloqi  buzilgan  odam.  Bibliyada:  …  for  I have  found  my 

sheep which I was lost. 

Wheels within wheels  frazeologizmi L.P.Smitning fikriga asosan …a wheel in the middle 

of a wheel birikmasidan olingan.  

Wheels within wheels – qiziqish; nufuz va fitnaning aralashib ketishi, chigal vaziyat. 

---

 

 

 

62 

 

 

 

Pride  goes  before  a  fall  –  yaxshilikni  oxiriga  yetkazmay  turib  kekkayish  =  shayton 

kibrlandi va arshdan quvildi. 

Pride goeth before destruction and an haughty spirit before a fall. 

A wolf in sheep`s clothing – qo`y terisiga burkangan bo`ri. 

Ba`zi bibleyizmlar zamonaviylashtirilgan va eskirgan shakllari olib tashlangan, masalan:  

Not to let one`s left hand know what one`s right hand does – o`ng qo`ling berganini chap 

qo`ling bilmasin. 

When  thou  doest  alms  let  not  thy  left  hand  know  what  thy  right  hand  doeth.  –  ehson 

qilganingda o`ng qo`ling berganini chap qo`ling ham bilsin. 

Ibora  Bibliyada  ijobiy  ma`noda  ishlatilmoqda.  Hozirgi  tilda  esa  undagi  ma`no  biroz 

o`zgargan va bo`lishsiz shakldagi frazeologik birikma tusini olgan. 

4. 

Noto`g`ri  sitatalar  keltirish  natijasida  bibliya  iboralarining  buzilishi.  [14;225]  Bu 

jumla  quyidagi  iboraga  tegishli:  he  that  runs  may  read.  Ibora  Bibliyadan  quyidagi  parchaning 

noto`g`ri sitata keltirilishi oqibatida paydo bo`lgan: