Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti

And the Lord answered me and said, Write the vision and make it plain upon tables, thet 

he may run that redeath it. 

He that runs may read  - har bir kirish joyi yoki yo`li. 

Cast in one`s lot with somebody frazeologizmi Bibliyadai quyidagi parchaning noto`g`ri 

izohi natijasida paydo bo`lgan: 

Cast in thy lot among us; let us all have one purse. 

Cast  in  one`s  lot  with  somebody  –  biror  kimsa  bilan  taqdirini  bog`lamoq,  birovning 

qismatiga sherik bo`lmoq. 

Kata  Oksford  lug`ati  va  E.Partrijning  lug`atlarining  guvohlik  berishicha,  keltirilgan 

misoldagi nutqda gap bosib olingan yoki talangan mulkni bo`lib olish uchun qura tashlash haqida 

bormoqda. 

Possess  one`s  soul  in  patience  –  sabr  qilmoq,  yurakni  keng  qilib  turish.  Ibora  bibliya 

iborasining shakl va mazmun jihatdan o`zgargan ko`rinishi hisoblanadi: 

In your patience possess ye your souls. 

Kata Okssford lug`ati bu iborada possess fe`li o`zining eskirgan ma`nosida ishlatilganini 

ko`rsatadi: come into possession of, obtain, gain, win. 

See eye to eye –  gapi  gapiga qovushmoq, fikri bir yerdan chiqmoq, irqi chiqishmoq. Bu 

ibora Bibliyada yuzma-yuz turmoq ya`ni see face to face ma`nosida ko`rinadi. 

5. 

Frazeologizmlarning  tarkibidagi  so`zlar  Bibliyada  o`zlarining  so`zma-so`z 

ma`nolarida qo`llaniladi, lekin ular o`zgaruvchan birikmani yuzaga keltirmaydi. 

---

 

 

 

63 

 

 

 

Loaves and fishes frazeologizmi dunyoviy ne`matlar ma`nosini anglatadi. Loaves - nonlar 

va fishes – baliqlar Xristos uni eshitish uchun to`plangan yuzlab odamlarni beshta non va bir juft 

baliq bilan boqqanligi haqida yevangeliyada kelgan gapda ishlatilgan. Bibliyada loaves so`zi va 

fishes  so`zi  ishlatilgan,  lekin  loaves  and  fishes  birikmasidan  foydalanilmagan.  Bu  so`z 

birikmasiga eng yaqin ma`no quyidagi gapda keltirilgan: 

There is a lad here, which hath five barley loaves, and two small fishes: but what are they 

among so many? 

The  writing  on  the  wall  –  yaqinlashib  kelayotgan  baxtsizlikning  darakchisi,  dahshatli 

belgi.  Ibora  bazm  vaqtida  notanish  qo`l  tomonidan  yozilgan    devordagi  noma`lum  so`zlarni 

ko`rgan  xaldeylar

19

  shoxi  Baltazar  haqidagi  bibliya  afsonasiga  borib  taqaladi.  O`sha  noma`lum 

so`z quyidagicha bo`lgan: Mene, Mene, Tekel, Upharsin. Bu daxshatli alomat edi. Shundan keyin 

tez orada Baltazar o`ldiriladi  va uning hokimiyati  yoqib  yuboriladi. Baltazar haqidagi  afsonada 

the writing on the wall so`z birikmasi qo`llanilmaydi, hattoki uning tarkibidagi writing so`zi wall 

so`zi kabi alohida holda ham uchramaydi. The writing on the wall frazeologizmidan keyin uning 

varianti hisoblangan the handwriting on the wall paydo bo`lgan. 

6. 

Ba`zi  frazeologizmlar  Bibliyadagi  syujetlarga  borib  taqaladi,  lekin  Bibliyada 

ularning prototipi bo`lmaydi.  

David and Jonathan – David va Ionafan, ajaralmas do`stlar = qiyomatli do`stlar. 

A  dead  letter  –  quruq  siyosat;  amalga  oshmagan,  faqatgina  qog`ozda  qolib  ketgan  ish 

yoki buyruq. Ibora Bibliyadan olingan quidagi parchaga asoslangan: 

Who also hath made us  able ministers of the new testament: not of the letter, but of the 

spirit: for the letter killeth, but the spirit saveth life. 

A  doubting  Thomas  –  hech  kimga  va  hech  narsaga  ishonmaydigan  odam.  Ibora 

xavoriylardan

20

 biri Foma haqidagi yevangeliya afsonasidan kelib chiqqan. Afsonaga ko`ra unga 

chormixga tortilgan Xristning qayta tug`ilishi haqida aytilganda, u bu gapga ishonmagan. 

Forbidden  fruit  –  mamnu  ne`mat,  vasvasa  qiladigan,  lazzatli,  lekin  man  etilgan  narsa. 

Bibliyadagi syujetga ko`ra ibora quyidagi maqolga borib taqaladi: forbidden fruit is sweet. Yoki: 

forbidden fruit is sweetest. Mamnu ne`mat shirin bo`ladi. 

The golden calf – oltin buzoq, pul, oltinning qudrati. Yevreylar xilvat joyga doimo piyoda 

toat-ibodatga borib xudo deb sig`ingan oltindan yasalgan buzoq haqidagi Bibliyadagi hikoyadan 

olingan. Bu buzoq Bibliyada a molten calf  nomi bilan keladi. 

A little bird told me yoki a little bird whispered to me = (s.t.i.) olamni mish-mish bosib 

ketdi, hamma joyda duv-duv gap; gap egasi bilan yurmaydi. 

                                                 

19

 Xaldeylar – miloddan avvalgi VII asrda Yangi Bobil davlatini tashkil etgan somoniylar qabilasi. 

20

 Xavoriy, apostol – Isoning afsonaviy o`n ikki shogirdidan biri. 

---

 

 

 

64 

 

 

 

Curse not the king, no not in the thought … for a bird of the air shall carry thy voice, and 

that which hath wings shall tell the matter. 

Navbatdagi misollar bu frazeologik birikmaning hayotda qanday qo`llanilishini namoyon 

etadi: 

He has so wanted to have a son himself. A little bird has always told me that. 

J. Glasworthy 

Mrs Shuttleworth: a little bird has whispered to me that the Government intends to show 

its appreciation to your great services in the next Honours List. 

W.S.Maugham 

Hide  one`s  light  under  a  bushel  –  yerdagi  iste`dodini  juvonmarg  qilmoq.  Frazeologik 

birikma  frazeologizmning  tarkiblari  barcha  tarkiblari  turli  joylardan  yig`ib  olingan  quyidagi 

kinoyaga asoslangan: 

You are the light of the world. A city that is set on an hill cannot be hid. 

Neither  do  men  light  a  candle,  and  put  it  under  a  bushel,  but  ona  candlestick;  and  it 

giveth light unto all that are in the house. 

Let your light so shine before men, than that may see your good works … 

 

A fly on the ointment – bir qoshiq qatron bir bochka as alga tatiydi, bir qoshiq qatron bir 

bochka  asalni  buzadi,  bir  qozon  asalu,  bir  qoshiq  zaxar.  Ibora  quyidagi  kinoyali  qochirimga 

asoslangan: 

Dead flies cause the ointment of the apothecary to send forth a stinking savour; so doth a 

little folly him that is in reputation for wisdom and honour. 

The  massacre  of  the  innocents  yoki  the  slaughter  of  the  innocents  –  yosh  tajribasiz 

hodimlarga nisbatan ortiqcha talabchanlik, shavqatsizlik.  Ibora  Iudeya qiroli  Irod sehrgarlardan 

Iudeyaning yangi hukmdori, ya`ni Iisusning tug`ilishi haqida bilgandan keyin, uning buyrug`iga 

ko`ra Vifleymdagi barcha yoshlarni o`ldirilishi haqidagi yevangeliya hikoyasidan kelib chiqqan. 

Bu hikoya o`zida iboraning hech bir so`zini o`zida saqlamagan. 

(as) poor as Job [djoub] – qovog`idan qor yog`moq 

A prodigal son va a prodigal – noqobil farzand, oqpadar. 

7. 

So`z o`yinlari natijasida yoki bibliya iboralari bilan o`xshashligiga ko`ra qurilgan 

frazeologizmlar. 

The light  of  one`s  countenance  –  moyillik, iltifotli e`tibor.  Ibora  Bibliyadagi  ibora bilan 

o`xshashliligiga asoslangan: tangri jamolining nuri.  

Lord, lift thou up the light of thy countenance upon us. 

The  land  of  Nod  –  tush  qirolligi.  Ingliz  tilida  nod  so`zi  asosaiga  qurilgan  so`z  o`yini 

mavjud. 

---

 

 

 

65 

 

 

 

Nod – mudroq. 

Nod – Nod yerlari. Aveliyaning o`limidan keyin Kain badarg`a qilingan Bibliyadagi joy 

nomi. Svift kiritgan ibora quyidagicha: 

Go into the land of Nod  [24;50]  – uyquga ketmoq… .