Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti

 

 

Turli xil tillardan o`zlashgan frazeologik birikmalar 

Ingliz  tilidagi  frazeologizmlarning  eng  ko`pi  antik  mif,  tarix  va  adabiyotlar  bilan 

bog`langan.  Bunday  frazeologizmlarning  ko`pi  xalqaro  harakterga  ega  bo`lib,  ularni  qator 

tillarda uchratish mumkin. 

Quyidagi iboralar antik miflardan kelib chiqqan, masalan:  

Achille`s heel yoki the heel of Achille`s – Axilles tovoni; yagona zaif tomon, joy. 

The apple of discord – janjalga sabab bo`lgan narsa, adovatga sabab bo`lgan narsa. 

Augean  stable(s)  –  Avgiy  otxonasi;  otbozor  (juda  iflos  itirqini  joy  yoki  juda  chalkash, 

betartib  ish).  Ibora  Yunoniston  podshohi  Avgiyning  30  yil  tozalanmagan  otxonalari  haqidagi 

afsonadan kelib chiqqan. 

The bed of Procrustes shuningdek the Procrustean bed  yoki Procrustes` bed – Prokrust 

to`shagi; to`g`ri kelsa-kelmasa hammasini zo`rma-zo`raki bir andozaga solish. 

Cassandra

22

 warnings – (k.u.) mensilmayotgan, lekin ayni vaqtda sodir bo`layotgan biror 

voqea haqida ogohlantirish.  

Cross  the  Stygian

23

  ferry  –  (k.u.)  Stiksdan  keyin  o`tmoq;  ota-bobolari  oldiga  jo`namoq, 

o`lmoq, vafot etmoq, qazo qilmoq, olamdan o`tmoq, ko`z yummoq, jon bermoq. 

Fling  (yoki  throw)a  sop  to  Cerberus  –  (k.u.)  Serberning  ko`nglini  ovlamoq,  Serberning 

og`zini moylamoq, qahri qattiq soqchini rahmini keltirmoq. Ibora Virgiliyadan olingan. 

                                                 

22

 Kassandra – bashoratchilik qobiliyati in’om etilgan Troya qirolichasi. 

23

 Stiks – o`liklarning ruhlarini yer osti hukmronligiga o`tkazib qo`yuvchi yerosti daryosi. 

---

 

 

 

67 

 

 

 

The golden age – oltin asr. Ibora birinchi marta yunon shoiri Gesiodning “Mehnatlar va 

Kunlar”  she`rda uchragan. She`r Saturn davrida yozilgan bo`lib, bu davrda odamlar hudolardek 

tashvishsiz, janjalsiz, urushlarsiz, og`ir majburi mehnatlarsiz yashashgan. 

The horn of plenty – osmondan yog`ilgan, juda serob, mo`l-ko`l. 

A  labour  of  Hercules  (the  labours  of  Hercules)  –  pahlavonlar  mehnati,  azamatlar  ishi, 

g`oyat  qiyin  ish.  Bu  ibora  yana  quyidagi  ko`rinishlarda  ishlatiladi:  a  Herculean  labour, 

Herculean labour. 

A labour of Sisyphus (a Sisyphean labour) – tinimsiz og`ir va befoyda ish. 

Lares  and  Penates  –  (k.u.)  o`z  uying  -  o`lan  to`shagging.  Lar  va  Penat  qadimgi  rim 

miflarida uy o`choqlarining homiylari bo`lishgan. 

Hercules` Pillars yoki the Pillars of Hercules – 1) chek, chegara, had. Qadimgi odamlar 

nazarida Gibraltar bo`g`ozining qirg`oqlarida qarama-qarshi joylashgan ikki qoya, ya`ni hozirgi 

kundagi  Gibraltar  va  Seuta  qoyalari  qadimgi  xalqlar  yashovchi  quruqliklar  tugaydigan  joyni 

bildirgan; 2) (k.m.) qadimgi yunon afsonasiga ko`ra Gerakl butun Yevropa va Afrikaning Liviya 

davlatidan  to`xtovsiz  yurib  o`tgan  va  o`z  sayohatining  estaliklari  sifatida  Gerkules  ustunlarini 

qo`yib chiqqan. 

Rise like a phoenix from its ashes – (k.u.) kuldan qaqnus yaralgandek. 

Sow  dragon`s  teeth  –  (k.u.)  ajdar  tishlarini  ekmoq;  nizo  urug`ini  sochmoq,  urushga 

chaqirmoq, jangga chorlamoq. 

The  thread  of  Ariadne  –  (k.u.)  mushkul,  og`ir  ahvoldan  qutulish  imkonini  beradigan, 

mushkulini oson qiladigan narsa haqida yo`l-yo`riq, ko`rsatma, dastur. Krit oroli Ariadnning qizi 

yunon  qaxramoni  Tezeyaga  uni  labirintdan  chiqib  ketishi  uchun  unga  kalava  ip  berib  yordam 

qilgan. 

Yunon  mifologiyasidan  olingan  tushunilishi  oson  bo`lgan  iboralarning  qiziqarli 

misollaridan biri Castor and Pollux hisoblanadi. Bu frazeologizm Elma bilan bog`liq chiroqlar, 

machta uchidagi chiroq, atmosfera elektrining paydo bo`lishi (yashin, chaqmoqlar haqida). Ibora 

yunon mifologiyasidagi Ledning egizak o`g`illari Kastor va Polluks ismlaridan olingan. 

Gomerning “Illiada” va “Odissey” asarlari bilan bog`liq iboralar: