Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti


Download 0.63 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/79
Sana09.01.2022
Hajmi0.63 Mb.
#263521
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   79
Bog'liq
frazeologik birikmalarning paydo bolish yollari va ularning ozbek tilidagi muqobillarini tadqiq etish usullari (1)

Sheksprizmlar 

Ingliz  tilining  lug`at  tarkibini  boyitishda  Uillyam  Shekspir  yaratgan  frazeologizmlar 

soniga  ko`ra  “Bibliya”  dan  so`ng  ikkinchi  o`rinni  egallaydi.  So`nggi  ma`lumotlarga  ko`ra 

ularning  soni  105  taga  yetgan.  [89;20]  Ko`plab  sheksprizmlar  Shekspir  asarlarida  bir  marta 

uchraydi va ularning shakllari shunday qotib qolgan. Quyida keng tarqalgan frazeologizmlarning 

bir nechtasini keltiramiz: 



The be-all and end-all  - hayotni to`ldiradigan narsa, hayotdagi barcha narsa. 

Cakes  and  ale  [114;174]  -  (s.s.)  pirojnoye  va  pivo ;  tashvishsiz  quvonch,  hayotdan 

zavqlanmoq. 



Eat  somebody  out  of  house  and  home  [101;121]  -  insonni  uning  hisobidan  yashab 

inqirozga uchratmoq; tekintomoq, tekinxo`r. 



A fool`s paradise [111;141] - hayoldagi baxt, hayolot dunyosi. 

Gild  refined  gold  [103;143]  -  oltinga  yana  oltin  suv  yuritmoq;  biror  narsani  chiroyli, 

yaxshiroq qilishga harakat qilmoq, garchi u busiz ham yaxshi bo`lsada.  



Give the devil his due [102;132] - dushmanga tan bermoq. 

The green-eyed monster [110;130] - (k.u.) yashil ko`zli berahm odam; rashkchi. 

Have an itching palm [100;110] - poraxo`rlik qilmoq; tamagir va qurumsoq. 

Lay  it  on  with  a  trowel  –  bo`rttirib  maqtamoq,  haddan  tashqari  maqtamoq,  maqtovni 

haddan  oshirib  yubormoq,  yolg`ondakam  tilyog`lamalik  qilmoq.  Ibora  Shekspir  tomonidan 

majhul nisbatdagi fe`l bilan ishlatilgan: 

Celia. Well said:that was laid on with a trowel. [97;63] 

Hozirda esa bufrazeologik birikmaning fe`li aniq nisbatda ishlatiladi. 



She continued to flatter him … . She got a little private amusement by seeing how much 

he should swallow. She laid it on with a trowel.[114;54] 

Midsummer madness [114;63] - telba bo`lib qolish, haqiqiy jinnilik. 

The milk of human kindness [107;187] - (ir.; haz.) dimog`i chog`lik malhami. 

More sinned against than sinning [104;154] - nohaq xafa bo`lgan odam. 

The observed of all observes [99;81] - hammaning diqqat markazi. 


 

 

 



40 

 

 



 

Our withers are unwrung [99;81] - ayblov bizga tegishli emas. 

The primrose path of dalliance [99;90] - zavqlanish usuli (yo`li). 

The seamy side [106;176] - hunuk taraf, biror narsaning teskarisi. 

Thet`s flat [106;36] - hal qiluvchi, uzil-kesil, qisqa va lo`nda. 

To one`s heart`s content [108;198] - xohlagancha, istagancha, to`yguncha. 

To the manner born [99;117] - yoshligidan odatlanish, tug`ma. 

A triton among the minnows [98;268] - zaiflar orasidagi buyuk namoyonda. 

Wear  one`s  heart  upon  one`s  sleeve  for  daws  to  peck  at  [110;130]  -  o`z  hissiyotlarini 

tomoshaga  qo`ymoq;  oqko`ngil  odam.  Zamonaviy  ingliz  tilida  bu  ibora  odatda  qisqartirilgan 

holatda qo`llaniladi: wear one`s heart upon one`s sleeve. 

To  wish  is  the  father  to  to  the  thought  [101;90]  -  xohish  fikrga  sabab  bo`ladi;  odamlar 

o`zlari xohlagan narsaga to`la ishonishadi. 

Shekspirgacha mavjud ba`zi  iboralarning  yoyilishi uning asarlarining  mashxurligi  bilan 

bog`liq bo`lgan. Shunday iboralardan ba`zilari quyidagilar: 



Care  killed  a  cat  [109;209]  -  g`am-tashvishlar  yaxshilikka  olib  bormaydi  =  ish  emas 

tashvish  qaritar.  Inglizlar  mushuklarning  o`nta  joni  borligiga  ishonishadi.  Keyinchalik  bu 

iboraning o`xshashi bo`lgan curiosity killed a cat iborasi yasalgan. 

curiosity killed a cat – sinchkovlik yaxshilikka olib bormaydi = ko`p bilgan tez qariydi. 

Out of joint – tartibsiz holatda, alg`ov-dalg`ov. 

The time is out of joint, oh, cursed spite, 

That I was born to set it right. [99;286] 

Ko`chma  ma`nodagi  out  of  joint  iborasi  “Hamlet”  dunyoga  kelmasidan  187  yil  oldin 

1415-yilda “Katta Oksford lug`ati”da keltirib o`tilgan.  

E.Partrij o`zining “Dictionary of Clichees” lug`atiga keng tarqalgan shekprizmlarning 62 

tasini  kirgizgan.  Ularning  orasidan  quyidagilatni  topishimiz  mumkin:  a  Daniel  come  to 

judgement,  a fool`s  paradise, gild refined gold,  give the devil his  due, the green-eyed monster, 

lay  it  on  with  a  trowel,  midsummer  madness,  the  milk  of  human  kindness,  our  withers  are 

unwrung va boshqalar.  

As good as one`s word [114;122] - so`zidan ustidan chiquvchi, bir so`zli. 

Better  a  witty  fool  than  a  foolish  with  [114;122]  -  ahmoq  dono  bo`lgandan  ko`ra,  dono 

ahmoq bo`lgan yaxshiroq. 



Borrowing  dulls  the  edge  of  husbandry  [99;107]  -  qarzlar  xo`jayinchilikka  zarar 

yetkazadi. 



By inches [98;106] - oz-ozdan, bir oz, bosqichma-bosqich, qadamma qadam.  

Cowards die many times before their deaths [100;108] - qo`rqoq ming marta o`ladi. 


 

 

 



41 

 

 



 

Lay a flattering unction to one`s soul [99;107] - yaxshi va  yoqimli xayollar bilan o`zini 

yupatmoq. 



Paint  the  lily  [103;111]  -  biror  narsani  bezash  va  yaxshilash  kerak  bo`lmasa  ham  uni 

bezashga  va  yaxshilashga  urinmoq.  Zamonaviy  ingliz  tilida  ikki  sheksprizmning 

kontaminatsiyasidan

8

 iborat iboralar uchraydi: gild the lily kontaminatsiyasi gild refined gold va 



paint the lily iboralarining chatishuvidan hosil bo`lgan. [115;124] 

Salad days [96;105] - yoshlik – beboshlik. 

Single blessedness [95;103]  - (haz.) bo`ydoqlik - hayotning baxtiyor onlari. 

Something is rotten in the state of Denmark [99;107] - ishkal. 

Thereby hangs a tale [112;121] – bu haqida ko`p gapirish mumkin; bu butun boshli tarix. 

A tower of strength [105;124] - kimningdir ishongan tog`i, suyangan bog`i bo`lishlik va 

boshqalar.  




Download 0.63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling