1. Metodologiya tadqiqot faoliyatining asosi sifatida: metodologiyaning darajalari va funksiyalari - 6) metodologik yondoshuv darajasi;
- 5) tadqiqotni tashkil qilish darajasi;
- 4) metod darajasi;
- 3) qayd etish va ma’lumotlarni tahlil qilishning umumiy usullari darajasi;
- 2) metodik harakat darajasi;
- 1) metodika darajasi.
- Demak, “tadqiqotning sifat va miqdorli metodlari” so’z birikmalarida “metod” so’zi tor xususiytli mazmunda qo’llaniladi: tadqiqotning sifat va miqdorli metodlari deganda avvalo, ma’lumotlar bilan ishlashning umumiy usullari, ularni qayd etish va tahlilqilish tushuniladi.
- 1. Metodologiya tadqiqot faoliyatining asosi sifatida: metodologiyaning darajalari va funksiyalari
- Ilmiy tadqiqot paradigmasi tushunchasi. Pradigma (yunon tilidan, paradigma – namuna, misol, andoza va h.k.) asosiy ilmiy yutuqlar (nazariyalar, metodlar) tizimi bo‘lib, belgilangan tarixiy davrda ushbu yutuqlarga tayangan holda ayni bilimlar (fanlar) sohasida olimlarning tadqiqot amaliyoti tashkil etiladi. Ushbu tushuncha amerikalik tarixchi T. Kun tomonidan kiritilgan.
- Ilmiy tadqiqot paradigmasi quyidagi ko‘rinishlarda tadqiq (qaralishi) qilinishi mumkin:
- borliqning (tabiat), dunyoqarashning oqilona (ratsional) tuzilishi eng umumiy manzarasi;
- ma’lum bir ilmiy jamiyatni birlashtiruvchi e’tiqodlar, qadriyatlar, texnik vositalar va h.k. to‘plamini tavsiflovchi tartibli matritsa;
- umume’tirof etilgan namuna, tadqiqotlarni o‘tkazish uchun andoza.
- 2. Metodlarning paradigmal asoslari diskussiyasi
- Shunday qilib, har qanday ilmiy nazariya uni tekshirish va metodlarni taklif qilish imkonini berishi kerak.
- Eksperiment nazariyani “tasdiqlay olmaydi”. U faqat rad etishi mumkin yoki uni rad etish uchun asos topa olmaydi. Nazariya qanchalik mukammal bo'lsa, u shunchalik qat’iy va ko'p sonli tekshirishlarga bardosh bera oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
