Œзбекиcтон Республикаси Олий ва ¢рта махсус
Download 39.03 Kb. Pdf ko'rish
|
kasb-hunar kollejlarida stereometriya masalalarini yechishda oquvchilarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirishning ilmiy-metodik asoslari
|
ABC
uchburchakda Negel nuqtasi tushunchasining tasavvuri- ABC uchburchakning har bir tomoniga ichki va tashqi chizilgan aylana + Bu aylananing shu ABC uchburchak tomoniga urinish nuqtalari + shu urinish nuqtasini shu tomon qarshisida yotgan uch bilan tutashtiruvchi to’g’ri chiziq kesmalarining ABC uchburchak tekisligining ichki (11-rasm) nuqtasida kesishishi tushuniladi. Bu keltirilgan tushunchadan ko’rinib turibdiki, tasavvur ham ayrim hollarda bir necha tasavvurlar yig’indisi ko’rinishida ham qatnashar ekan. O’quvchilarda tasavvurni rivojlantirishni idrok orqali amalga oshirish, o’quvchilarning geometrik bilimlar sistemasini yana ham akkumulyatsiya qilishi va bu akkumulyatsiya ularning geometrik tafakkurining rivojlanishini yuqori saviyada tahminlash imkoniyatini beradi. Shuning uchun ham geometrik figura, qonun, qoida va faktlarni idrok qilish, tafakkur qilish asosida tasavvurni rivojlantirish o’quvchilarning geometrik dunyoqarashini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega bo’lar ekan. 3. O’quvchilar tasavvurini rivojlantirishning tadrijiylik yo’nalishi. Bu yo’nalish geometriyada juda ko’p qo’llaniladigan yo’nalish bo’lib, bu yo’nalishni o’quvchilar ilgari olgan geometrik bilim, ko’nikma, malakalariga tayangan holda amalga oshiradilar. Bu esa geometriyani o’rganishda va undan 40 unumli foydalanishda muhim ahamiyatga ega bo’lgan yo’nalishdir. Tadrijiylik yoki izchillik asosida o’quvchilarning geometrik tasavvurini rivojlantirish o’zining strukturaviy jihoziga bir necha komponentlarni qamrab oladiki, bu komponentlar asosan geometrik figuralar turi bo’yicha oilaviy bog’lanishi, dalillarning bir-birini to’ldirib kelishi, qoidalarning geometrik va tashqi qiyofasi bilan farqlanish kabi tamoyillarga amal qiladi. O’quvchilarda bu tamoyillar geometrik tasavvurning rivojlanishining muhim omillaridan biri bo’lib, o’zidagi geometrik bilimlar sistemasini boyitadi. Uni tez-tez stimulyatsiyalanishi va shu asosda yetishmayotgan geometrik bilimlarni mavjud manbalardan olishi va u manbalardagi bilim strukturasi bilan muloqotda bo’lish natijasida o’zining tasavvurida bu bilim uchun joy ajrata bilishi va undan foydalanish imkoniyatlarini aniqlay bilishi, amaliy masalalarni yechish jarayonida o’rinli foydalainsh algoritmini o’zining tasavvuriga keltira bilishi, shu o’quvchini geometrik bilim, ko’nikma va malakasining rivojlanishidagi muhim omillardan biri bo’lib xizmat qiladi. Shuning uchun ham geometrik tasavvurni izchillik asosida rivojlantirish bir tomondan geometriyadagi dalillar, qoidalar qonuniyatlarni yana ham ongida kengaytirish, boyitishni amalga oshirishda xizmat qilsa, ikkinchi tomondan amaliy imkoniyat, qobiliyatni rivojlantiradi, shu bilan birga mushohadalash abstraktsiyasini kengaytiradi. Bu esa o’z navbatida o’quvchilarda geometrik tasavvurni yuqori darajaga olib chiqish imkoniyatini yaratadi. Masala. ABC uchburchakning tashqi tomonidan uning tomonlariga teng tomonli uchburchak qurilayotgan bo’lsa, bu uchburchak og’irlik markazlari teng tomonli uchburchak uchlarida yotishini isbotlang. Bu masala tarkibida berilayotgan Ma’lumotlardan foydalanib xulosani isbotlash uchun o’quvchining tasavvurini biroz kengaytirishga harakat qilinadi. Bu kengaytma o’zining mazmuni jihatidan amaliy-tadbiqiy xarakteriga ega bo’lib, 41 A N D B C b a c y 1 2-rasm 13-rasm 14-rasm В С f B 1 C 2 1 D a b e c d А C 1 1 e bunda kosinuslar teoremasini quyida to’rtburchaklar uchun tadbiqidan foydalanamiz: Berilgan ixtiyoriy Download 39.03 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|