‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi
|
61aef8397723d3.50813536
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xrematistika
- Katta Katon
M.av. II mingyillik
— G‘arbda (Qadimgi Gretsiya - Yunoniston va Italiyada) quldorlik tuzumi yuzaga keldi. Quldorlik klassik shaklda amal ga oshdi. Gomer (m.av. XII-VII asrlar oralig'i) — «IUada» va «Odisseya» asarlarida natural xo'jalik konsepsiyalarini ilgari surgan. Solon (taxm. m.av. 640/635-559) Yunoniston siyosiy arbobi, islohotlar o‘tkazgan. Qullami qarzga berishni man etgan (chet elliklar bundan mustasno). Perikl (m.av. 490-429) — qadimgi yunon siyosiy arbobi. Qul ekspluatatsiyasini keng qo'llagan, lekin savdo va pul xo‘jaligini ham rivojlantirgan. Afina eng rivojlangan davrda uni boshqargan. Ksenofont (m.av. 430-335/354) — yunon yozuvchisi va tarixchisi. Quldorlikni qo‘llab-quwatlagan. «Dehqonchilik barcha san’atlaming onasi va boquvchisi» degan iboraning muallifi. «Ekonomiya» (uy xo‘jaligi) so‘zini birinchi bo‘lib ishlatgan. Mehnat taqsimotiga alohida uig‘u bergan va uni bozor ko'lami bilan bog'lagan. Pulning almashuv va jamg'arish (ikki) fimksiyalarini tan olgan. Platon (Aflotun, m.av. 428/427 - 348/347) — «Davlat» va «Qonun lar» asarlarining muallifi. Jamiyatni ish quroli - natural ishlab chiqarish deb qaragan, natural xo‘jalikni qo‘llagan, pulni jamiyatdagi dush- manlikning bosh sababchisi deb bilgan. Aristotel (Arastu, m.av. 384-322) - yirik yunon olimi, «Nikomaxov axloqi» va «Siyosat» asarlarini yozgan. Aflotundan ta’lim olgan. Aleksandr Makedonskiyga tarbiyachilik qilgan. Qulchilikning prin- sipial tarafdori bo‘lgan. Qul - jonli (gapiruvchi) qurol, qul - tirik mulk, degan fikrda bo‘lgan. Qiymatning dastlabki shaklini tahlil etgan: buyumdan ma’lum talabni qondirish va almashish uchun foydalanish mumkin, degan, natural xo'jalik (T-T), tovar (T-P-T) va pulning kapital shaklidagi aylanishini (P-T-P) tahlil etgan. Tovar ishlab chiqarish uchun qo'llaniladigan harakatni qo‘llab-quwatlagan. P-T- P, P-P shaklini inkor etadi. Xrematistika (xrema - mulk, egalik) - mulk orttirish san’ati, ya’ni foyda va boylikni pul shaklida to‘plashga yo‘naltirilgan faoliyat. Kapital qo'yish va jamg'arish san’atidir. AmaUyotda kam qo‘llaniladi. Aristotel tomonidan kiritilgan. Katta Katon (m.av. 234-149) Qadimgi Rimdagi qulchilikni himoya qilganlardan. Dehqonchilik to‘g‘risidagi asarida qishloq xo‘jaligjga ko'proq e’tibor berishni taklif etadi, ko'proq sotish va kam oUshni ma’qullaydi. Qullar melinatidan ratsional foydalanishni taklif etadi (Villa xo‘jaligi). Yaxshi ishlagan qulning sharoitini yaxshilash, lekin gunohkor qattiq jazolanishi kerakligini ta’kidlaydi. Download Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling